diff --git "a/new_Deva/new_cc_000003_remove.jsonl" "b/new_Deva/new_cc_000003_remove.jsonl"
new file mode 100644--- /dev/null
+++ "b/new_Deva/new_cc_000003_remove.jsonl"
@@ -0,0 +1,71 @@
+{"text":"प्राचीन कालं निसें स्वनिगलय् खने दुपिं राजोपाध्यायत थौं वयाः नेवाः समाजया छगु महत्वपूर्ण अंग कथं थःगु भूमिका म्हिताः वयाः च्वंगु दु । हिन्दू शास्त्रया व्यवस्था कथं राजोपाध्याय ब्राम्हण वर्णय् लाः । वैदिक सनातन (हिन्दू) धर्मावलम्बी नेवाःत, विशेष यानाः सवर्ण कथं म्हसीका दुपिं स्यस्यःतय्गु पुरोहित्याईं याना च्वंपिं राजोपाध्याययात “देव ब्राम्हण” नं धायेगु याः । खँल्हा–बलाय् “द्यो बाज्या”, “द्यःभाजु” धायेगु चलन न दुः । अले “खय् बाज्या” मखु धाये कथं “नेवाः बाज्या” नं धायेगु याः । ख्वपय् स्थानीय मनूतय्सं “बःजु” व कागती गामय् “बार्मि” नं धाः तर थ्व “ब्राम्हण” या अपभ्रंस खँ ग्वः जक खः राजोपाध्याय विशेषयात संबोधन यायेत जक छ्यलीगु खँ ग्वः मखु । “राजोपाध्याय” खँ ग्वलय् दुगु ‘राजा’ या आधारय् जुइमाः “जुजु” धकाः संबोधन यायेगु चलन नं दु । तर धार्मिक ज्याःखँय् थगु नां कायेबलय् नां नापं “देव सोम शर्मणे” धायेगु परंपरायात कयाः बिचाः यायेबलय् “सोम” खँःग्वया अर्थ जुजु नं खः । उकिं जुजु अथवा जुजु बाज्या धायेगु चलन छ्यःगु संभावना छखे दुसा, मेखे मल्ल कालय् जुजुतय् पुरोहित (उपाध्याय) जुगुलिं राजोपाध्याय धायेगु चलन शुरु जुगु अनुमान यायेगु थाय् नं गाक्कं दुगु जुल ।\nव्यावहारिक कारणं राजोपाध्याय् छगु थरकथं छ्यःला च्वंगु खःसां ब्याक्कं राजोपाध्यायपिनिगु कूल छगु हे मखु । राजोपाध्याय समुदाय् दुने नं थीथी खलः दु । थुमिगु चाल–चलन रीतिरिवाज पाः । गोत्रया आधारय् ब्वथलेगु खःसा भारद्वाज, गाग्र्य (गर्ग) व कौशिक कथं स्वंगु पुचः खने दइ । गोत्रया आधार कयाः भारद्वाज गोत्रयापिंसं सुवेदी, गाग्र्य (गर्ग) गोत्रयापिसं आचार्य अले कौशिक गोत्रयापिसं रिमाल थरकथं छ्यलाः वयाच्वंगु नं खने दु । भौगोलिक रुपं स्वयेबले नं गाग्र्य गोत्र यलय् व कौशिक गोत्रया राजोपाध्यायत येँ जक दुसा भारद्वावाज गोत्रयापिं स्वंगुलिं शहरय् दु ।\nखलःया ल्याखं स्वयेगु खःसा स्वंगुलिं शहरयापिं खलःत सामान्य कथं ल्याखायेबल् मुक्कं झिगु खलः थ्यं । ख्वपय् इपाछेँ व चुचाछेँया नामं निगु खलः दु । येँय् ‘वंग छेँ’ व ‘मखं छेँ’ याना निखलः दु । यलय् खुगु खलः दु । इमिगु नां छसीकथं थथे दु – १. स्वनिम्ह, २. मण्डिछेँ, ३. तधं लिवि, ४. वला, ५. बकनिम्ह, ६. नुगःखलः ।\nनुगः खलः न्हनाः वने धुंकूगु कारण�� थौं कन्हय् न्यागु खलः जक ल्यं दनि । तर षतकूल धकाः धायेगु त्वतुगु मदुनी येँय् नं न्हैकंतलाय् दबु छें खलः छगु नं दु । तर इमित ख्वपय् मानेयायेगु चलन दुगुलिं परंपरागत रुपं बिस्कं खलः मानये मयाः । अथेहे चांगु नारायण द्यःया पूजारी जुया चांगुइ हे च्वनेगु नापं येँ चिकंमूगलय नं छेँ दुगु परिवारयात नं बिसकं खलः माने यायेबलय् बास्तवय् राजोपाध्यायपिनिगु मुक्कं झिंनिगु खलः दुगु खनेदु ।\nखलः आपा दुसां गोत्र स्वंगु जक दुगु जुल । म्हसीकाकथं दुगु गोत्रोच्चारणया मूल खँ गोत्र अनुसार छता हे दु । गथे कि भारद्वाज गोत्रया गोत्रोच्चारणय् थथे न्ह्यथना तःगु दु “ॐ भारद्वाज गोत्र भारद्वाजङ्गिरस वार्हस्पत्य त्रिप्रवर माध्यन्दिनी शाखा वाजसनेय चरणस्य” अथेहे गाग्र्य गोत्रया गोत्रोच्चारण थथे दु “ॐ गाग्र्य गोत्र गाग्र्य शैल भारद्वाजाङ्गिरसवार्हस्पत्येति पञ्च प्रवर माध्यन्दिनी शाखा वाजसनेय चरणस्य” । कौशिक गोत्रया गोत्रोच्चारण थथे जुल “ॐ कौशिकगोत्र कौशिकान्वय विश्वामित्रदेवरात औडल त्रिप्रवरमाध्यन्दिनीशाखावाजसनेयचरणस्य” ।\nनेवाः समुदायया थिथि जात वा पुचः थें राजोपाध्यायया दुने दुगु खलःत नं थिथि इलय् नेपाःगालय् वःगु स्वीकार यायेमाः । थ्व मेगु हे खँ जुल कि थुपिं गनं व गुब्ले वगु खः धयागु ऐतिहासिक सामाग्रीत धाःसा लुइके मफुनि । राजोपाध्याय खलःतय् दथुइ ज्वःलाःगु रीति रिवाज दुथें ज्वःमलागु चलनत नं दु । लिच्वःकथं थुपिं फुक्कं छगु हे इलय्, छगु हे थासं वःगु खः धायेफुगु अवस्था मदुनि ।\nहिन्दु वर्ण व्यवस्था निस्वंगु थाय् भारतवर्ष हे खः धयागु धापुयात हाथ्या बिइगु छुं हे आधार मदुगु हुनी नेपाःया राजोपाध्याय ब्राम्हणत भारतं वःगु जुइमा धकाः धायेगु बाहेक मेगु विकल्प मदु । भारतय् विन्ध्याचल पर्वतं दक्षिण लागाय् च्वंपि ब्राम्हणतय्त पंच–द्राविड व बिन्ध्याचल पर्वतं उत्तर लागाय् च्वंपिन्त पंच–गौड कथं ब्वथला तःगु दु । थ्व ‘पंच–गौड’ व ‘पंच–द्राविड’ ब्राम्हणतय्गु धलखय् नेपाःया ब्राम्हण वा राजोपाध्याय धकाः न्ह्यथना तःगु मदुसां जयस्थिति मल्लं जाति विभाजन याःगु झ्वलय् थ्व खंग्वःत छ्यःला तःगु खनेदु । तर, ब्राम्हण जातिइ विभाजन याना तःगु धाःसा खने मदु । अलय, थौं कन्हय् पंच–गौड व पंच–द्रविड धायेगु चलन न्हनाः वंनेधुंकुगु दु । स्वीखुता जातया नियम न्���्यथनेगु भ्mवलय् देब ब्राम्हण छथ्व यागु जक विवरण बिया तःगु दु । वंशावलीइ थथे न्ह्यथना तःगु दु । “देव ब्राम्हण – स्व जातिलाई मंत्र दिनु । राजालाई मंत्र सुनाउनु । श्रेष्ठसम्म जजमानी चलाउनु । वेद, मन्त्र, स्मृति पुराणादि कर्ममा चलनु चलाउनु । राजगुरुघरले पुराण नबाचनु । राजगुरु हुन्याले अर्कालाई मन्त्र नसुनाउनु । सुतक १२ जुरो २ (१२रु) लट्या मान्नु । अपुता मर्दा ब्राम्हणी स्वधर्ममा छउञ्ज्याल ब्राम्हणको अपुताली दाज्यू भाइलाई जाँदैन । क्रिया कर्म पनि अरुले पाउँदैन ।”\nथुकिं जयस्थिति मल्लया पालय् देव ब्राम्हण जक दुगु स्पष्ट जुइसा, थुमिगु ज्या वा लजगाः व छुं चलनया विषयखय् नं छुं सिइके फु । विषयगत सन्दर्भय् विश्लेषण यायेबलय् छु निष्कर्ष पिकायेज्यू धाःसा जयस्थिति मल्लया इलय् पंच–गौड व पंच–द्राबिडया थिथि खलःया राजोपाध्यायत निश्चित दुगु खः । थ्व खँया दसि कथं छगू पुलांगु सपूmति पुरोहित वर्गयापिं पंच गौड व गुरुवर्गयापिं पंच द्राबिड ब्राम्हण खः धयागु टिप्पन (हरि नारायण राजोपाध्याय याके) लुया वःगु दु । थ्वयातहे पुष्टि यायेकथं पुरोहित वर्गय् लापिंः वंगः छेँ खलःया गोत्रोच्चारणय् ‘गौड’ खँग्वः छ्यःला तःगु खनेदु । थुकथं पंच–गौड व पंच–द्राबिड धकाः भेद याना तःगु खने दुसां व्यवहारय् छुं हे भेद खने मदु । इपिं दक्वं सामुहिक रुपं देब ब्राम्हणकथं छधि जुया च्वने धुंकल । थौंकन्हय् पंच–गौड व पंच–द्राबिड खँग्वः तना वन । लिच्वकथं राजोपाध्यायया ‘पूर्व भूमि’ लुइके थाकुल । (भौगोलिक वर्गीकरणकथं – पंच–गौड व पंच–द्राबिडकथं थुपिं भारतया विन्ध्याचल पर्वतं वःपिं धकाः अनुमान यायेफु ।)\nनरलय् (हाँडिगाउँ) लुया वःगु छगु अभिलेखय् थथे च्वया तःगु दु – “होता नवह श्रीडुंथ लिक्ष द्विजवर श्रीजयपति वुखु श्रमने ।। श्री ललितापुरी मद्वि चा तार आदीतडा ।। महाराष्ट्रगतो द्विवजवर श्री लक्ष्मी देव सोम श्रमने तस्य भार्या श्री ।। निमेको नाराय ।। ।” थ्व अभिलेखं यलया छगु खलः महाराष्ट्रं वःपिं ब्राम्हण जुयाच्वन धकाः सिइकेफै । तर व खलः गुगु खः धयागु निर्णय यायेत “श्री जयपति” व “श्री लक्ष्मी देव सोम श्रमने” नांया छगू खलःया वंश वृक्षय् खने दयेमाल ।\nअथे च्वय् न्ह्यथनागु खँयात पुष्टि याइगु मेगु छगु पाण्डुलिपिया अभिलेख नं दु “सम्वत ३३६ गुज्र्जर देशीय चमत्कार पुरागत ब्र��म्हण पण्डिताचार्य श्री हरिहरेण लिखित मिति” ।\nथुकथं राजोपाध्याय्या दुने छखलः महाराष्ट्रं (गुजरातं) वःगु धकाः ऐतिहासिक रुपं धायेफुगु स्थिति दु । अथेहे ‘वंगः छेँ खलःया राजोपाध्यायत पश्चिमं वःगु खः धयागु खँया प्रमाण थुमिगु परंपरागत आगं लागाय् स्थापना यानातःगु लोहं पौ आः नं सुरक्षित दनि । थुकि देशयागु नां च्वयातःगु मदु । कदाचित उब्ले तकया इलय् थ्यंबलय् थःगु पूर्व देशयागु नां लोमने धुंवूmगु जुइमाः ।\nथ्व बाहेक ठोस प्रमाण मदुसां थिथि जनश्रुतियात बः कयाः राजोपाध्यायत गनं वःगु धैगु खं थुकथं दुः\n१. राजोपाध्यायतयसं थः कन्नौज( ९कान्यकुब्ज) वयागु धकाः दावी याः,\n२. हरिसिंह देव वा नान्यदेव नाप स्वनिगलय् दुहाँ वःगु खः । हरिसिंहदेव नाप दुहां वपिं ब्राम्हणतय्गु नां अलास राज व उलास राज जुल । अलास राज राजोपाध्यायपिनिगु पूर्खा खःसा उलास राज पर्वते ब्राम्हणया पूर्वज जुल ।\n३. कान्यवब्जं वःपिं निम्ह दाजु किजा ब्राम्हण उलास राज व अलास राजमध्ये छम्ह ख्वपय् व मेम्ह येँ च्वन । थुमिं सन्तान हे थौं कन्हययापिं राजोपाध्याय समूदाय खः ।\n४. प्यम्ह ब्राम्हण वःगुलि स्वम्ह स्वनिगःया स्वंगु शहरय् व छम्ह पर्वतय् च्वं वन । व हे पत्र्या ब्राम्हणया पूर्खा जुल ।\n५. भक्तपुर (ख्वप) या छगु वंश वृक्षय् उलास राजयागु नां न्ह्यथना तःगु दु ।\n६. पद्म गिरि वंशावलीया धापू कथं शंकाराचार्य नेपाः वयेगुसिकं न्ह्यवः हे स्वनिगलय् राजोपाध्याय दये धुंकूगु खः उब्ले बौद्धमार्गीतय्सं दमन यानाः झिगु परिवार जक ल्यं दुगु खः । वहे झिगुपरिवार मध्ये खुगु परिवार यलय्, निगु परिवार येँ व निगु परिवार ख्वपय् च्वं वंगु खः ।\n७. नेपालय् (हिमवत खण्ड) आदिमानव सृष्टि जूगु धकाः विश्वास याइपिंसं वैदिक सनातन (हिन्दु) धर्म नेपालं हे न्यनावंगु विश्वास यानाः राजोपाध्याय ब्राम्हणया पूर्खा नेपालय् हे उत्पत्ति जूगु मानेया ।\nराजोपाध्यायत गुब्ले वःगु धकाः सम्वत हे उल्लेख यायेगु स्थिति मदु । मल्लकालय् जक वःगु खः धका नं धायेगु स्थिति मदु । छाय्धाःसा स्वनिगलय् प्राचीन कालं निसें हे ब्राम्हणत दुगु ऐतिहासिक प्रमाणत दु । नेपाःया चर्चित मानदेवया चांगुइ स्थापना याना तःगु वि.सं. ५२१ (४६४ ई.) या लोहँ पौखय् ब्राम्हयतय्गु खँ न्ह्यथना तःगुदु । अथेहे लिच्छवी कालया मेगु थिथि अभिलेखय् ‘प्यंगु वर्ण झिंच्यागु ज��त’ न्ह्यथना तःगु आधारय् उगु इलय् स्वनिगः दुने ब्राम्हण दुगु प्रमाणित जू ।\nराजोपाध्यायया पूर्खातय्सं प्राचीन कालंनिसें राजोपाध्याय धायेगु मयागु खनेदु । राजोपाध्याय च्वयेगु शुरु जुइधुंकाः नं थाय् थासय् उपाध्या वा सोम श्रमण च्वयेगु यानाच्वंगु खः । ऐतिहासिक कथं प्रमाणित ‘राजोपाध्याय’ छ्यलातःगु नां दुगु अभिलेख १३६० ई पाखे यागु खः । शम्शुद्धीन इलियास नांयाम्ह बंगालयाम्ह शासकं स्यंका थकूगु पशुपतिनाथया लिंगया थासय् न्हूगु लिंग स्थापनाया ज्याय् आचार्य जुम्ह सगणपति आराध्य सर्मणया काय् श्री रहशपतिया नां नापं दुगु ल्वंह पौया उद्धरण थथेदु – “परम गुरु रघुवंशोद्भव राजपुरोहित ।। सगण्पति आराध्य सम्र्मणः कनिष्ठ पुत्रेणा माता श्री तेज लक्ष्मी गर्भोद्भवतार राजोपाध्याय द्विजवरोत्तम श्री रहसपति आराध्य सम्र्मणानुज राजोपाध्याय द्विजवरोत्तम श्री रणपति आराध्य शम्र्माणानुजेन” ।\nथ्व अभिलेखं सगणपतिया इलय् तक राजपुरोहित धायेगु याःसां राजोपाध्याय धायेगुुु चलन मदुगु जुयाच्वन, अले रहसपतिया पालं निसें जक राजोपाध्याय च्वयेगु चलन नीस्वन धकाः स्पष्ट याः । थुकिं रहसपति, ‘राजोपाध्याय’ च्वःम्ह न्हापांम्ह मनू खः धायेछिं । नापं राजोपाध्यायया पूर्खात राजोपाध्याय मच्वसे नं नेपालय् च्वनाच्वंगु प्रमाणित जू । थ्वहे हुनिं थुपिं मल्लकालय् जक नेपालय् वःगु मखु धयागु खँ सिइदु ।\nस्वनिगःया नांजाःगु प्राचीन कालय् स्थापित प्यम्ह नारांद्यो मध्ये स्वंगु नारांद्यो इचंगु, चांगु व शेषनारायणया पूजारीकथं ज्या याना वयाच्वंगु तथ्यं नं राजोपाध्यायत प्राचीन कालंनिसें स्वनिगलय् दुगु प्रमाणित याः । अथेहे प्राचीनकालय् नेपाः हये धुंकूम्ह बुंगद्योया रथ जात्राय् राजोपाध्याय संलग्न जुया च्वंगु आधारया नं थुपिं स्वनिगःया प्राचीन बासी खः धयागु सिइदु । अथेहे छगू वंशावली कथं ने.सं. २४५ य् स्थापना जूगु विजेश्वरी द्यो मंख छेँया म्ह्याय् मचा धायेगु जनश्रुति प्रचलित जुयाच्वंगु खँ नं राजोपाध्यायया प्राचीन प्रमाणिया आधारत खः । छाय्धाःसा, मनू हे विजेश्वरी द्यो जूगुयात विश्वास मयायेगु खःसां उगु इलय् ‘मखं छेँ’ राजोपाध्यायया अस्तित्व दयेधुंकूगु सिइदु । थुकथं थिथि मिखां स्वयेबलय् विश्लेषण यायेबलय् राजोपाध्याय् नं नेवाः समाजति हे पुलां खनेदु । थ्वहे हुनिं नेवाः समाजं बिस्कं तयेमफयेक राजोपाध्यायत नेवाः समाजय् प्यपुना च्वंगु वा नेवाः दुनेया छगु जात जुगु जुइमा धायेफु ।\n२. थाय् बाय्, जनसंख्याः\nराजोपाध्यायया थाय् बाय् धयागु स्वनिगः हे खः । थुमिसं स्वनिगःया ब्याक्कं नेवाःतय्गु गां–बस्तीया जजमानी ज्या याना च्वंगु खःसां, विशेष यानाः येँ, यल व ख्वप स्वंगु शहरय् सीमित जुया वसोवास याना च्वंगु दु । शहरय् नं लाय्कू लागाय् लाःगु त्वालय् च्वनाच्वंगु खनेदु । थुगु आधारय् मल्ल जुजुपिनिगु इलय् लाय्कू नाप क्वातुगु स्वापु दुगु खः धकाः अनुमान यायेगु थाय् दु । थौं कन्हय् लायकुलिं तापाःगु त्वालय् जक मखु गां–गामय् अझ मर्सय् नं च्वंवना च्वंगु लुइ तर इमिगु मूल खलः वा कूल छेँ स्वंगु शहर मध्ये छगुनाप स्वापू दुगु खँ सिइदै ।\nख्वपय् लाय्कू लागाया त्वा गथेकि लाय्कू, लास्कू ध्वाखा, इच्छु, स्वामला, तःगो लोहँ, तःमहि, आदि थीथी त्वाया नां खनेदुसां थुपिं छथाय् हे लाः । अले राजोपाध्यायत थ्वहे थासे छधिजुया च्वना च्वंगु दु । छखा निखा छेँ इनाचो, लालाछेँ, त्योछेँ, चास्ख्यः सुकुल ध्वाखा, व्यासी, खौमा आदि त्वालय् नं दु । भोंत व पन्ति (पनौती) लागाया जजमानी ज्या यायेत छगू छगू परिवार निथासय् च्वंवना च्वंगु नं दु । ख्वपया हे छगु परिवार जागिर नया हेटौंडाय् च्वंवना च्वंगु दु । ख्वपयापिं जजमानत यक्को हे येँ वयाच्वंगु जुगुलि राजोपाध्यायया तःगु मछी खलःत नं येँय् वया च्वंगु दु । थुपिं मध्ये छखलः वटुइ, मेगु त्यरय्, अथेहे नघलय्, दलाछी, ब्रम्ह त्वलाय् व मखँनय् नं लुइके फइ । अट्को नारायाणया छगू परिवार मिजंत मदया न्हना वने त्यंगु दु ।\nछगू परिवार चिकंमूगलय् नं दु । थ्व परिवारया गोत्र ख्वपया राजोपाध्यायतय् थें भारद्धाज गोत्र जुगू व ख्वप लागाया चांगु नारायणया पूजारी जुया चांगुइ नं च्वनीगु कारणं ख्वपया खलःथें खनेदु । तर वास्तवय थुपिं येँ, यल व ख्वप स्वंगुलिं देया उपाकर्म गूथी नाप स्वापू मदुगु हुनिं थुमित चांगु खलः धकाः बिस्कं खलः मानयेयाये माःगु दु । चांगु नारायणया स्थापनाया भ्mवलय् पूजारीकथं खनेदुम्ह सुदर्शन ब्राम्हणयात चांगु पूजारीतय्सं थःगु पुर्खा माने यायेगु परंपरा नं दुगुुलिं थ्व परिवारयात मेगु खलः नाप तयेगु पाय्छि मजु ।\nयमि राजोपाध्यायया मू थाय्बाय् धयागु वंगः व मखं खः । वंगः छेँ खलःयापिं राजोपाध्यायत छुं भचा न���ह्योखाय् च्वनाच्वंगु दु । न्ह्योखां छगू परिवार थाय्मरुइ, छगू परिवारया दाजुम्ह मैतीइ व किजाम्ह ताहाचलय् च्वं वंगु दु । न्ह्योखाया हे छगू परिवार बिराटनगरय् व भरतपुरय् नं च्वं वनाच्वंगु दु । वंगः छेँ खलःयापिं मध्ये छगु परिवार ध्वाखा त्वालय् दु । थनं हे छगु परिवार बाया कलंकी च्वं वनाच्वंगु दु । छगू परिवार ख्वपय् च्वंवंगु दुसा मेगु छगू परिवार दल्लुइ च्वंवंगु दु ।\nमखं छेँयापिं येँ दे हे तोताः वंगु खने मदु । तर थिथि त्वालय् च्वंवना च्वंगु धासा खनेदु । ‘मखं छेँ’ खलः धायेगु याःसां छगु कूल बाहेक ‘मखं छेँ’ यापिं अन सुं हे च्वना च्वंगु मदु । मखं छेँ यापिं निगु परिवार जक मखं त्वालय् च्वना च्वंगु दनि । मेपिं थँहिति, ज्याथा, न्हैकंतला, नेतः थाय्मरु बागबजार व स्वयम्भूइ न्यना च्वंगु दु ।\nदबुछेँ खलःकथं म्हसिका दुगु राजोपाध्यायत छखलः न्हैकंतलाय् दु । थुमित येँयागु ‘उपाकर्म गूठी’इ दुथ्याका तःगु मदु । थुमिगु बिस्कं हे उपाकर्म गूठी दयेका तःगु दु । अथे जुगुलिं थुमित येँयापिं मखु धाइ । थुमिगु गोत्र, ख्वपयापिनिं थेँ भारद्वाज गोत्र जुगु व मेगु रीतिथिति नं ख्वपयापिंलिसे ज्वःलाःगुलिं ख्वपयापिं धायेगु याः । थ्वहे खलःया छगू परिवार थाय्मरुइ नं च्वनाच्वंगु दु । मेगु छगू परिवार मैतीइ दुसा मेगु छगू परिवार न्हूबानेश्वर दु ।\nयलया नं लाय्कू लागाय् लाःगु पटूको त्वालय् छखलः च्वना च्वंगु दुसा मेगु तःधंगु बस्ती पूर्ण चण्डी (पुन्चलि) या जःला–खःलाया लागाय् दु । स्वथय् नं छखलः दु । पिंबाहाःया स्वनिम्हय् नं राजोपाध्यायत तधंगु ल्याखय् वस्ती दयेका च्वना च्वंगु दु । थनया छगू परिवार अमेरिका थ्यना च्वंगु दु । स्वथ खलःया छगु परिवार तुइलाय् क्वय् नं दु । अथेहे मंग बजारय् पटूको खलःया छगु परिवार च्वना च्वंगु दु । अथेहे मखँ व सानेपाय् नं दु । पुन्चलि लागाया तधं लिवि खलःया छुं परिवार शेष नारायणया पूजारी कथं फंपि च्वनाच्वंगु दु । इपिं अनया रैथानि जुइधुंकल । फंपि खलःया छगु परिवार मलंगवाय् व छगु थिमिइ दु । निगु परिवार येँ दु । येँ वंपिंमध्ये छगु न्ह्योखाय् व मेगु जैसी देगलय् दु । यल खलःया हे छगु परिवार त्यरय् नं च्वनाच्वंगु दु । अथेहे छगु परिवार यंगालय् नं दु । यंगालं छगू परिवार सानेपा व मेगु परिवार ताहाचलय वंगु दु ।\nजनसंख्याः जनसंख्याया ल्याखं दक्कले तःधंगु समूदाय यलय् दु । थन राजोपाध्यायया जनसंख्या लगभग ५०० (न्यासः) दु । येँय् २५० (निसः त्यां) मयाक्क राजोपाध्यायत दु । अले ख्वपय् २५० (निसः त्या) सिकं म्हो हे जक जनसंख्या दु । तर, येँय् ख्वपं व यलं थःगु थाय् बाय् तोता च्वंः वयाच्वपिं नं दुगुुलि जक येँया जनसंख्या आपा खनेदुगु खः वास्तवय् यमि राजोपाध्यायया ल्याः म्हो जक खः । वर्तमान अवस्थाय् च्वना च्वंपिनिगु जनसंख्या स्वयेगु खःसा ख्वपय् दक्कलय् म्हो ल्या खनेदु । जजमानतय् ल्यूल्यू ख्वपं वः यलं येँय् वपिं वाहेक राजोपाध्यायत उखें थुखें वसाई सरे जुगु खने मदु, छखा निखा छेँ यात अपवाद माने याये माली ।\nलजगाःया ल्याखं राजोपाध्यायत गां–गामय् नं न्यनाः वने मागु खः, तर अथे मजु । फंपि खलः छगुयात अपवाद धायेमाः छाय्धासा थुमिगु कूल छेँ यलय् मदये धुंकल । थुमिगु छेँ–बुँ आदि दक्को फंपि हे जक दु । थ्व बाहेक मेपिन्त स्वयेगु खःसा येँयापिं राजोपाध्यायतसें सीतापाइलां उत्तर पाखे इचंगु, रानीवारी कागती गां, बालाजु, फुसिंख्यः, टोखा, भुइजःसि, व गोलं वना गोकर्णया लागाय् जजमानी ज्या यानाः वया च्वंगु खःने दु । तर गोकर्ण, सक्व व थिमि बाहेक स्थायी बसोबास गनं हे याना च्वंगु मदु । इचंगुइं नारायण द्योया नित्य पूजा व आरती नापं यायेमाःगु जूगुलिं वंगः छेंया छगु परिबार इचंगुइ हे च्वनाच्वंगु दु । न्हापा ला छगु फल्चाय् च्वनीगु खः, थौं कन्हय् मन्दिर लागां पिने छेँ दनाः च्वना च्वंगु दु । व पूजारी पिनिगु कूल छेँ वंगलय् आः नं दहे दनि । गुलिं छेँजःपिं वंगलय् च्वना च्वंगुनं दु । वंगः छेँ खलःया छगु परिवार टोखाय् च्वना जजमानी ज्या याना च्वंगु नं लुइ । तर इपिं टोखामि जुया च्वंगु मदु । परिवारया छम्ह निम्ह दुजः जक टोखाय् च्वनीगु खः, ल्यं दुपिं थःगु कूल छेँ वंगलय् हे च्वनीगु खः । मेमेगु गामय् ज्या दतः धाःसा गामय् वनी अले ज्या सिधल कि येँ हे लिहां वइ । गोल देया जजमानी नं वंग छेँयागु हे खः, तर थौ कन्हय् दं नया पटूको यापिं च्वना च्वंगु दु । स्वनिम्ह खलःया छगु परिवार अनं जजमानी ज्या याना च्वंगु दु । ख्वपया छगू परिवार न अन राज–राजेश्वरीया पूजा याना च्वना च्वंगू दु ।\nअथेहे ख्वपय् नं चांगु निसें भोँतः, धौख्यः, पनौति, थिमि, गां–गामय् वना पूजा–पाठ जजमानी, आदि ज्या कोचायेका ख्वपय् हे लिहां वइगु खः । थौं कन्हय् जनसंख्या बृद्धिया कारणं छगु परिवार भोँतय् व छ���ु परिवार पनौतिइ स्थायी रुपं च्वनाच्वंगु दु । चांगु नारायणया पूजारीपिं नं स्थायी रुपय् चांगुइ च्वना च्वंगु दु । थुमिगु येँ चिकंमूगलय नं छेँ दु ।\nयलय् नं गां जजमान दुपिं खलःत दु । ख्वप लागांनिसें थसि, थैव, थेचो, बरे गां, फंपि, किपु, मच्छेगां, बलम्वु, थक्वा, नैकाप, आदि लागाया ब्याक्कं गां व सक्वय् नापं यलया राजोपाध्यायपिनिगु परंपरागत जजमानी लागा खः । गोकर्णय् नं यलय् राजोपाध्यायतसें जजमानी ज्या याना वया च्वंगु दु । तर थ्व यमितय्गु हे खः धाइ । लिपा यलया पटूको खलःया छगु परिवारयात दं वःगु धाइ ।\n३. सामाजिक व्यवस्था\nराजोपाध्याय हिन्दु सनातन धर्म परंपराकथं प्यंगु वर्ण मध्ये ब्राम्हण वर्णय् लाः । थ्व जाति विशेष याना नेवाः समाजया हिन्दु नेवाःत मध्ये स्यस्यःतय्गु पुरोहित वर्ग खः । समाजय् थुमित ‘बाज्या’ धका सम्मानपूर्वक, सम्बोधन यायेगु चलन दु । थौं कन्हय् नं परंपरागत विचार धारायापिं नेवाःतय्सं नापलाःथाय् तक “भागि याये” धःका छ्यों क्वःछुकी, अले राजोपाध्यायं थःगु जव ल्हा भागि याकाः सुवाः बिइ “भाग्यमानी जुइमा” धका ः। खँल्हा बलाय् नं मेपिन्त सम्मानजनक खँ ग्वःकथं ‘छि’ ‘झासँ’ ‘दिसं’ छ्यलां गाः, तर राजोपाध्यायपिन्त ‘छःपिं’ ‘बिज्याहुं’ आदि खँ ग्वःत छ्यलेगु याः ।\nथथे नेवाः समाजय् विशिष्ट थाय् कया च्वंगु हुनिं व ब्याहा यायेबले नं मेगु जातया म्ह्याय् मचा स्वीकार मयाइगु हुनिं अले नये त्वनेगु खयँ नापं बिस्कं ब्यवहार याये माःगु हुनिं राजोपाध्यायत सामाजिक कथं ब्याग्लं च्वना च्वंगु अनुभव जुइगु जुल । लिच्वःकथं राजोपाध्यायत नेवाः मखु धयागु सः नं न्यने माला च्वंगु दु । तर, राजोपाध्यायया मां–भाय् नेपाल भाषा जुगुलिं मेगु न्ह्याथ्थें ज्यागु अनेवाः लक्षण दुसां नेवाः समाजं पिने धाये फइमखु ।\nराजोपाध्यायतय्गु पूजा पद्धतिया सफू संस्कृत भाषायागु खःसां उकि निर्देशनात्मक भाय् नेपाल भाषा हे जुयाच्वनी । उकिया प्रमाण वंग छेँ खलःया आगं नाप स्वापू दुगु लोहँ पौ (ने.सं. ७५२) खय् संस्कृत धुंकाः नेपाल भाषां च्वयातःगुयात कायेफु । उगु इलय् यापिं राजोपाध्यायतसें हे नेपालभाषायात थःगु भाय् कथं नालाः कया च्वनेधुंकूगु खनेदु ।\nव्यवहारय् राजोपाध्यायत सांस्कृतिक व धार्मिक दृष्टिं पुरोहित वर्ग व गुरु वर्गकथं निगू समूहलय् ब्वथले ज्यू । गुरूवर्गयापिंसं जजम���नतय्त मन्त्रदान, देखा बिइगु, व तान्त्रिक पूजा अनुष्ठान याइ । पुरोहित वर्गं वैदिक पूजा–पाठ याइ । थुकथं सांस्कृतिक व धार्मिक ख्यलय् विभेद खने दुसां, सामाजिक दृष्टिं छुं हे मपाः । निगुलिं पुचःया थाय् समान माने याना तःगु दु अले म्ह्याय्मचा कालविला नं चले जु । रीति रिवाजय् सामान्य भेद दुसां राजोपाध्याय्त छगु हे समुदाय कथं च्वना च्वंगु दु ।\nक. प्रचलित संस्कार पद्वतिः\nधौ बजि नकःवनेगुः प्वाथय् दुम्ह म्ह्याय् मचायात धौ बजि नकःवनेगु चलन दु । मचा बुल धाःसा झिन्हु तक जयबिलि बारेयानाः ब्यंकेगु याइ । थ्व हे दथुइ, मचा बुयाः खुन्हु दु खुन्हु निनिपिं सःताः छैथि याकी । मतच्याकेगु आदि ज्या फुक्कं यायेमाः । झिंनिन्हु खुन्हु नामकरण याइ ।\nअथे हे ‘फलान्नप्राशन’ धका जंको यायेगु चलन दु । म्ह्याय्मचा जूसा न्यालां वा न्ह्य्लां याइ । काय्मचा जूसा खुलां वा च्यालां जंको याइ । थुकिइ पुरोहितयात सःताःकलशार्चन पूजा याकाः मचायात ‘थाय् भू’ नकी । थकालीया ल्हातं जानकेगु, तासयागु लं व तपुलि पुइका, रक्षामाला कोखायेका वहयागु कल्ली न्ह्याकाः, पाजुम्हस्यां बुया ‘स्थान गणेश’ चाहिकेगु आदि फुक्कं यायेमाः ।\nबस्का (बुसँखाय्) (चुडाकर्म) – काय्मचा दच्छि, स्वदँ वा न्यादँ वा न्ह्यदँ दइ बले चूडाकर्म यायेमाः । बुस्का व कय्तापूजा (व्रतबन्ध) धकाः छक्कलं याइ । ‘वुसँखाय्’ नामं हे थुइके फु कि थुकि मचायात दक्कले न्हापाया सँ खाकिगु ज्या जुइ । अर्थात आँगसा (आगंसं) जक ल्यंका सुचुक्क सं खाकी । थ्व हे कर्मय् न्हाय्पनय् नं प्वाःखंकी थ्व ज्या सांकेतिक रुपं पाजुं याइ अले धात्थे सं खाकेगु व न्हापनय् प्वाःखँकेगु ज्या मेपिंसं याइ । थुकिनं थःथिथि, इष्टमित्र सःताः भ्वय् नकेमाः ।\nबु¥हां तयेगुः बु¥हां तयेगु धैगु मेपिं नेवाःतय् कय्तापुजाथें खः । तर, थथेखःयानं छुं भतिचा पाः । कय्ताजक बियां मगागुलिं जुइमाः कय्तापूजा धायेगु पलेसा ‘बु¥हां तयेगुँ धाइ । छुं दँ न्ह्यःतक काय्मचा च्यादँ दत कि ब्रतवन्ध यायेगु धका मचायात लांं–लातक ब्रम्हचारीया भेषय् आश्रमय् च्वने थेँ याना तइगु खः उकिं खँल्हाबलाया भासं ‘बु¥हां तयेगु’ (ब्रम्हचारी दयेका तयेगु) धाइगु खः ।\nपरंपराकथं ब्रम्हचारी तयेगु खःसा थ्व अवधिइ गुन्हुपुन्हि लाकेमाः । उकिं गुन्हुपुन्हि न्ह्यः ब्रतवन्धया साइत स्वयाः बु¥हां तयेगु ज्या जुइ अ��े गुन्हुपुन्हि सिधल कि हानं साइत स्वया ‘बु¥हां पिकाये’ माः । साइत मदुगु दँ लात धाःसा वैसाखं बु¥हां तया भाद्रय् पिकाये मालेफु । साइत दुसा लच्छि लत्या जक तःसां गाइ । बु¥हां तयेखुन्हु मचायात म्हासुगु तःपा लं थेँज्यागु थःगुहे छाँटयागु लं फिकाः, बिधि पूर्वक होम पूजापाठ यानाः छेँया थकालीपाखें गायत्री मन्त्र दान याकी । मेगु जातया थेँ लुसि थिइकेगु ज्या नं जुइ । अले गायत्री मन्त्र ज्ञाताया हैसियतं बाज्वः (वच्छि–स्वपुकाया) ज्वना नं बिइ । प्यन्हु लिपा वेदारम्भ धकाः वेद पाठ यायेगु अधिकार बिइ नापं मेगु बाज्वः ज्वना नं बिइ । थुकथं पूर्ण रुपं ब्राम्हणं याइगु ज्याया ब्याक्कं अधिकार प्राप्त जुइ । गुन्हुपुन्हि खुन्हु नं तःधंगु यज्ञ यायेमाः । वसिकं न्ह्यः स्नान तर्पण यायेत ब्रम्हचारीयात लँय् सुयातं मथिइक खुसिइ यंके माः (येँया शोभा भगवती, यलया शंख मूलय् व ख्वपया खोंरय्) अनं मुना च्वंपिं देशय् दक्को राजोपाध्यायत नाप सामूहिक स्नान तर्पण आदि याके धुंका छेँ लित हया ‘श्रावणी कर्मँ धकाः पूजा पाठ व यज्ञ नापं याइ ।\nथ्व इलय (बु¥हां तये बले) ब्रम्हचारीयात बिशेष नियम कथं जीवन हंके बिइ । थाय् दुसा ब्रम्हचारीया निंति नयेगु, द्यनेगु, जाथुइगु थाय्नापं नित्य होम यायेत बिस्कं थाय् बिइमाः । उगु थासय् पिनेयापिं मनूत दुहाँ वने मदु । नि–चि यानाः द्याँलाना च्वंम्ह मनू जक शोधन याना तःगु हलूति हा याना जक दुहाँ वने दइ । ब्रम्हचारी नं थःगु लागां पिहां वःनेत हलूति हा याना जक वनी । न्हि निकः होम याना, न्हि छछाः जक शुद्ध शाकाहारी भोजन याना, ऋषि मुनियागु जीवन हने माः (थुबले निसें द्य बलि बिया नय्गु चलन सुरु जुइ)। थुकथं बु¥हां तयेगु ज्या तच्च्वकं थावmुगु व मस्त स्वूmल वने मखनाः शिक्षाय् नापं लिपा लाइगु कारणं थौं कन्हय् आपास्यां जजमानतय् थेँ छन्हुं हे बु¥हां तयेगु ज्या सिधयेकेगु याना हये धुँकल । खजा छम्ह, निम्ह राजोपाध्याय्तय्सं आतक्क नं परंपरा कथं बु¥हां तयेगु याना च्वंगु दनि । पुलां नं जुइ मफु न्हू नं जुइ मफुपिंस प्यन्हु बु¥हां तयेगु नं याना च्वंगु दु । थथे बु¥हां तये धुंकल कि जजमानयाथाय् वनाः पूजा पाठ यायेगु अधिकार दइ ।\nबा¥हाः तयेगुः बा¥हाः तयेगु चलनय् राजोपाध्याय्तय्गु थःगु हे पहः दु । च्वय् वयान याना कथं लां–ला ब्रम्हचारी तयाः बु¥हां पिकाये धुंका कन्हसं निसें प्यन्हु तक बा¥हाः तयेगु याइ । थथे मिजं मस्तय्त बा¥हाः तया तइबले कोथाय् कुना तये म्वाः । निभा स्वये ज्यू खालि निभालय् वने मज्यू अले शाकाहारी शुद्ध भोजन नया च्वने माः । थुकिया शास्त्रीय आधार न्ह्याःगु हे जुइमा थुकि लां–ला छकू कोथाय् कुंकाः च्वना च्वंम्ह मचा बु¥हां पिकाये धुंकाः छक्कलं तोताः छ्वये बले छुं दुर्घटना जुइ धका मचायात विस्तारं स्वतन्त्रता बिइत थुकिं अंकुश तयेत ग्वाहाली याः । उकिं मिजंमस्तय्त बा¥हा तयेगु ज्या बु¥हां तयेगु ज्याभ्mवः नाप हे घाका तःगु खःनेदु ।\nथ्व चलनं मिसामस्तय्त अःपुल । छाय्धाःसा काय्मचायात प्यन्हुजक तयेधुंकुगुलिं मिसामस्तय्त नं च्यान्हुजक तयां गाका हल । अर्थात न्हापा राजोपाध्याय् समुदाय्लय् ब्याक्कं बाल बिवाह जुइगु खः । अर्थात् न्हापा राजोपाध्याय्तय् ‘इहि’ यायेगु चलन मदुगु खः । अले धर्म शास्त्रय् धया तःकथं न्हापांगु रजस्वला (थिइमज्यू) जुइ सिकं न्ह्यः बिया छ्वइगु खः । लिच्वकथं भातः दये धुंका जक मिसात बा¥हा च्वनीगु जुल । उकिं भातःम्ह प्यन्हु बा¥हा च्वने धुंवूmम्ह जुइगुलिं मिसाम्ह च्यान्हुं गाः याना तःगु खः । भातःम्ह दइगु जूगुलिं बा¥हा पिकाइगु ज्या भातम्हपाखें हे याकी । थौं कन्हय् बाल बिवाह बन्द हे जुइ धुंवूmगुलिं इहि यायेगु चलन नं शुरु जूगु दु । अले न्हापांगु रजस्वला जुइका तिनि बा¥हा तयेगु याइ । थः न्हयाःबलय् बा¥हा तयेगु चलन मदु ।\nइहिपा (ब्याहा) न्हापा इहि याये म्वाःगु जुगुलिं राजोपाध्याय् बिवाह संस्कारय् यज्ञ–होम व कन्यादान नं यायेमाः । मेगु खय्ँ भचा–भचा मेगु जात नाप ज्वःलाः । गथे कि निगुलिं परिवार सन्तुष्ट जुया ब्याहा यायेत तयार जुलकि मिजं पाखेँ ग्वय् बिइगु धकाः ग्वय् नापं सौभाग्यया सगं व थिथि मरि–चरि, सिसा–बुसा, दुरु, न्या, आदिया कू हे ज्वनाः बिउ वनी । मिसायागु छेँय् कू ब्वयाः थःथिति इष्ट–मित्रतय्गु न्ह्योने मिजंया छेँया थकालीं मिसा पाखेंयाम्ह थकालीयात ग्वय् लःल्हानाबिइ । ग्वय् कायेधुंका छेँया नकिनं ‘ग्वय् कू’ खय् तया हःगु संग मिसामचा (भम्चा जुइम्ह) यात बियाः ‘ग्वय्’ बिइगु ज्या कोचाइकी । ‘ग्वय्’ कालबिल जूगुया अर्थ ब्याहा जुइगु पक्का जुल धयागु जुइ । छुं जुया ब्याहा जुइ मफुत धाःसा ‘ग्वय्’ लित बिइमाः धयागु धारणा प्रचलनय् दु । दुरुदाया बिइगु , नकेब्वनेगु नं याये माः ।\nलिपा थःत पाय्क परे जूगु इलय् साइत स्वयाः कन्या दानया दिं कोछिइ । कन्यादानया प्यन्हु न्ह्यः मिजं पाखेँ कल्यां न्ह्याकेगुया कू छ्वइ । ‘कल्यां’ धयागु ल्हातय् चुरी थेँ न्ह्यायेगु लुँयागु तिसा खः । थ्व तिसानापं मरि–कसि, सगं नापं थिथि मरि–चरिया कू छ्वइ । थ्व कुइ वःगु सगं कयाः मरि–कसि तछ्याना थुकि दुगु लड्डु थिथि द्योतय्त छायेगु व परिवारया दुजःतय्त इना बिइ । थ्व कुइ वःगु मरि छुँ भचा कोकानाः ल्यंका तयेमाः । छाय्धाःसा लिपा हानं व कू सँप्याके बले लित बिया छ्वये माः ।\nकन्यादानया छन्हु न्ह्यवः ब्याहा याइपिं मिसा व मिजं निम्हस्यां थःथःगु छेँय ‘दुसः’ खुन्हु पिथ पूजा याना चायाम्ह अलिंद्य धका अमूर्त मूर्ति दयेका पूजा यायेमाः । अनलि मनूया धिकः अनुसारया हाकः तयार जुइ कथं छ्यनय् छपु कथि व तुतिइ छपु कथि तयाः छपु कथिं मेगु कथि तक कचिकां दयेका तःगु कुम्ह का चाःहिका (थ्व क्रियायात दुसःका वायेगु धाइ) दुसःका दयेकी । लिपा थ्व कायात हलू छिनाः म्हासुकी । थ्व सुका कन्हेय खुनु कन्यादान धुंका याइगु जगिं कलाभातयात नापं चाहिकी बले थःथःगु दुसःका कोखायेका निगुलिं का छगु जुइक गथः चिना बिइ । भम्चा दुकाइ बले नं थ्व दुसःका कोखायेगु यायेमाः ।\nदुसःका वायेगु सिधयेका ‘थाय् भू’ नं नके माः । ‘थाय् भू’ नये सिधयेका कलःवाय् धुंकल कि दुसःयागु ज्या कोचाइ । लिपा मिसापाखेँ मिजंयात ब्वनेमाः । ज्वना छज्वः ग्वय् नाप ध्येबा छगः नं तया मिजंयात कन्यादान काःवा धकाः ब्वंके (निमन्त्रणा० छ्वये माः । थुकथं कन्यादान यायेत मिसा पक्ष पूर्ण रुपं तयार जुइ धुंवूmगु दु धयागु खँय् आश्वस्त जुइ धुंकाः जक मिजंम्ह कन्यादान काःवनीगु खः ।\nकन्यादान खुन्हु मिजंम्हं वने सिकं न्ह्यवः साइतयागु ई बिचाःयानाः सिन्ह, ईहि पर्सि, मू लं, म्हासुगु ‘वह लं’ बिइके छ्वइ । वहे सिन्ह थकाली नकिंनं मिसायात सिन्हं छायेकी, थ्व क्रियायात ‘सिन्दूरारोहण’ धाइ । कन्यादान याइबले मिजं पाखेँ बियाहःगु वह लं फिना मिसा वनेमाः । तर थौं कन्हय् भम्चा जुइम्ह्यात जिक्को (श्रृंगार) समाः याका हयेगु चलन दुगुलिं म्हासुगु ‘वह लं’ फिकेगु चलन तनाः वनाच्वंगु दु ‘झुल्चा’ धाःगु सुकां थाना तइगु तपुलि जिक्को चिगो याना सपतय् सां पुइगु चलन धाःसा दनि ।\nकन्यादानया साइत सुथसियागु जुया च्वनी उकिं स्याः न्यापिं पासापिं व नाता–गोतातय्गु चिधंगु जन्ती ज��वना ब्याहायाइम्ह मिजं मिसाया छेँ वनी । बौम्हं कन्यादान बिइगु याइ । बौ मदुम्ह मिसा जुल धाःसा मामं अथवा छेँया मेपिं दुजः मध्ये छम्हय्स्यां कन्यादान बिइ । कन्यादानया प्रक्रिया भचा ताःहाकः हे जुइ । मिजं नं मिसायात सिखः कोखायेकेगु व मेमेगु तिसां तिकेगु ज्या थन हे जुइ ।\nअनंलि मिसा व मिजं निम्हसित होम याकी सिन्हं नं छायेकी । च्वय् न्ह्यथनागु दुसःका निम्हसितं कोखायेका दुसःका स्वानाः गथः चिइ, अले यज्ञया परिक्रमा याकी । यज्ञया ज्या सिधयेका मिजंयात भोजन (जा) याकी । भातया चिपः कलाःम्हसित नकी । थुलि धुंका तिनि भम्चा पित बिया छ्वयेत तयार जुइ ।\nथुके मिजंया छेँय् अनुकूल ई स्वयाः, ब्याहा याइम्ह मिजंयात मिसाया छेँ हे तयाः, जन्ती न्ह्याकी । वास्तवय् धात्थेंयागु जन्ती थुगु इलय् तिनि जुइ । बाजा थाकाः जन्ती थ्यंक वल कि तिनि ब्याहा याइम्ह मिजंयात जन्ती वंपिंःनाप तयेयंकी । अनंलि ग्वय् सायेकेगु ज्या जुइ । मिसा व मिजंयात छथाय् फेत्तुकाः छेँया दुजपिं व फुकीतय्सं कोसः तया मिसायाके ग्वय् काइ । मां–बौ बाहेक दक्कोसिनं ग्वय् कायेधुंका कलाःभाःत निम्हसितं छगु हे ‘थाय् भुई’ सब्जं (सह–भोजन) धकाः फलिं बजी (मरि नं दइ) या सात्विक भोजन याकी । कलः वायेका निची यानाः बौ नं ‘ज्वाला न्हाय्कं’ व मामं ‘सिन्हम्हू’ कोसः तयाः ग्वय् काइ ।\nम्हयाय् मचायात ‘लक्ष्मी’ भापिइगु हुंनि जुइमाः मेपिनि थेँ तप्यंक म्ह्याय्यात पित बिया छ्वइ मखु । छेँनं पिहांवने सिकें न्ह्यवः छ्यली वा चुकय् पिचा छगुलि वा जायेक तयाः म्ह्याय्यात (भम्चीत) व पिचाय् फेत्तुका मिजंनं ताय् ह्वयेका तोता बिइ । थुलि यायेधुंकल कि म्ह्याय्मचा पक्षयापिंस थिइ मज्यू धाइ । अलय् मिजंपक्षं ब्वना हयातःम्ह ‘दोको मिसां’ भम्चित थना यंकिगु खः । तर थौं कन्हय् मेपिनिगु देखासिकि यानाः पाजुम्हं बुयाः मोटर चाःहुइका मोटरय् फेत्तुका बिइगु याना हया च्वंगु दु ।\nभम्चा पित बिइ धुंका, गणेद्योया न्ह्योने सार्वजनिक थासय् च्वना निगुलिं पक्षया दथुइ विचाःखँ ल्हायेगु ज्या नं यायेमाः । मिजंया छेँया पिखालुखां निसे थकाली नकिं नं लसकुस याकाः दुने यंकल कि उखुन्हुया ज्या सिधइ ।\nकन्हय् खुन्हु ‘सँ प्याकेगु’ या ज्या जुइ । ‘कल्यां न्ह्याकेगु’ धकाः मिजं पाखेँ छ्वया तःगु कुइ दुगु मरि चरि मगाः मचागु तनाः सौभाग्य संग व व ‘मरि–कसि’ नापं त��ाहइ । उखुन्हु होम याना भातं कलाःयात माक्को श्रुंगार याकेगु ज्या जुइ । मरि–कसि तछ्यानाः कसिंपिहां वःगु मरि (लड्डु) द्योयानापं थःथितिपिन्त इना बिइ । थुकथं सँप्याकेगु ज्या याइबले यागु छता न्ह्यइपुसे च्वनीगु खँ न्ह्यथने बहजू । वास्तवय् भम्चां म्हासुगु सुकां थानातःगु ‘झुल्चा’ धाःगु तपुलि थःछेँ निसें पुनावःगु दइ व तपुलि भातम्हस्यां चुसा पां लिकया स्वकमि तय्थाय् पाखे वाँछोया बिइ । व ‘झुल्चा’ लाना काइम्हसिया ब्याहा यायेगु पाः वइ वा होताः चुलाइ धयागु विश्वास याना तःगु दु । तर व्यवहारय् ब्याहा याःम्ह मिजंसिकें कोकालिम्ह मिजं दुजः नं लाना काइ । अथे हे ब्याहा याःपिं निम्हतिपू यज्ञ वूmण्ड चाहिलीबले किजा केँहेँपिंस लँ पनाः ध्येबा फ्वनीबले नं हायेका हा–हू याना न्ह्यइपुकेगु चलनदु ।\nसं प्याकेगु ज्या सिधया नं ब्याहा यागु ज्याझ्वः ल्यं दयाः च्वनी । दिग्पूजा याये सिमधःतले निम्हतिपू नं आमय् भ्या नये मज्यू धाइ । उकिं मिजंपाखेँ नकीगु भ्वय्, सामान्य कथं दिग्पूजा सिधयेका जक नकेगु याइ । मखुसा कर्पिसं भ्वय् नयाच्वंगु पुलु पुलु स्वयाः थपिं निम्हतिपूया जक आमय् भ्या मदुगु शाकाहारी भ्वय् नयाः च्वने माली ।\nउकिं भ्वय् नके सिकं न्ह्यवः दिग्पूजा याना भम्चित दिग्द्योयाथाय् दुकायेगु ज्या जुइ । आगं पाः थें राजोपाध्याय्तय् दिग्द्यो नं पाः । ख्वपय् राजोपाध्याय्तय्गु दिग्द्यो ख्वपय् सल्लाघारीइ दुसा, यलय् ब्याक्कं खलःतय्गु दिग्द्यो पुन्चलि खः । येँ, वंगः छेँ यापिनि इचंगुइ खःसा मखं छेँया दिग्द्यो नरलय् (धुम्बाराही) दु । यलय् राजोपाध्याय् मध्ये फम्पि खलःतय् कुमारी दुतिइगु ज्या छगु नं याये माः । दक्षिणकाली लागाय् लाःगु कुमारी द्ययाथाय् दिग्पूजाय् थेँ पूजा यानाः दुतिइ ।\nसू मरिः मेगु जातय् मदुगु चलन छगु नं न्ह्यथने बहजू व खः ‘सू मरि’ इनेगु । ‘सु मरि’ बास्तवय् चिकनय् छुना तःगु पुरि खः । निपा ‘सु मरि’ देतना तया सुकां चिनां मरिया दथुइ भुयू सिंन्ह तिकाः ब्याहा याइम्ह मिजं पाखेँ थःथितितय्त म्हं छज्वःया ल्याखँ इनेमाः । तर थौंकन्हय् थ्व चलन तोते धुंकल । ब्याहाया ब्याक्कं ज्याभ्mवः सिधयेका छें जःपिनिगु प्रतिमूर्ति कथं कापःयागु कतांमरि त तयाः पूजा यायेगु चलन दुगु खः । थ्व ज्यायात ‘झिल्चा’ ब्वयेगु धकाः धाइ । कतांमरि दयेकेगु झंझटं यानाः थौं कन्हय् ��ुनानं थ्व ज्या मयाये धुंकल । थ्व ज्याय् पुजा याइपिं आचाजुत नं मदये धुंकल ।\nजिलाजं दुचायेकेगुः जिलाजं दुचायेकेगु चलन नं दु\nज्याः जंकोः राजोपाध्याय्तय् ज्याःजंको यायेगु चलन नं दु । न्हय्गु दशक (न्हय् दँ–७०) न्हय्ला, न्हयन्हु, न्हयगु घडि न्हयगु पला आदि ज्योतिषय् दुगु ईया इकाई पुला च्याया इकाईखय् हाईगु इलय् छुँ अनिष्ट मजुइमा धकाः कामना याना न्हापांगु ‘जंको’ भीमरथारोहणया भिंगु धार्मिक ज्या यायेगु परंपरां यानातगु जुइमा । थ्व जंकोबले मेपिनि थेँ हे यज्ञ यायेगु, खतय् तयाः छय्–छुइपिसं सालेगु, म्ह्याय्पिसं ताय् अवीर ह्वलेगु याइ ।\nनिक्वःगु जंकोयात ‘चन्द्ररथारोहण’ धाइ । स्वकोगु जंको च्यागु दशक, च्यादँ, च्याला व च्यान्हु दु खुन्हु याइ । थुब्लेयागु रथयात देवरथ वा महारथ नं धाः । थुकिइ रथय् तयाः चाहिके सिधल कि जंको याःम्हय्सित रथनापं भ्mयालं दुतकाइ । प्यकोगु जंको सच्छि दँ थ्यनिगु इलय् दिव्यरथय् तया याइगु खः । न्याकोगु जंको सच्छि व च्यादँ, च्याला व च्यान्हु दयेका याइ । थुब्लेयागु रथया नां महादिव्य रथ खः ।\nसि संस्कारः\nअन्तिम संस्कारया खँय् कुता दयेका शवयात्रा न्ह्याकिगु खः । बाजा नं तयेगु चलन द । दशक्रिया च्वनेगु ‘लोचा’ न्हय्न्हुमाँ या चलन नं दु । ख्वपय् न्यान्हुमा तयेगु चलन दु । झिन्हुं ब्यंकेगु, झिंछन्हु घःसू नं यायेमाः । झिंनिन्हु खुन्हुं धाःसा थःगु हे कथं यागु पाक श्राद्ध याइ । मेगु झिंस्वन्हु यागु श्राद्ध व मेमेगु ब्याक्कं ज्या मेपिं नेवाःत विशेष यानाः स्यःस्यःत नाप ज्वलाः । दच्छिइ छक मनू सीगु तिथि खुन्हु श्राद्ध नं यायेमाः । थुकथं संस्कारत, अववादयात तोताः दक्को नेवाः चलननाप ज्वः लाः ।\nख. धर्म–कर्मः\nराजोपाध्याय्त ब्याक्कं सनातन हिन्दु धर्माबलम्वी खः । यलय् मेपिं नाप नापं बुंग द्योयात पूजा यायेगु व जात्रायात नखःया रुपय् हनेगु याः ।\nमनू सीइबले यायेमाःगु अन्तिम संस्कार व दश कर्मया ज्याय् थि थि महाद्योयात पूजा याये माःगु परंपरा, देखा (दिक्षा) पूजा (न्ह्यकं) यायेबले नं महाद्योया पूजा यायेमाःगु चलन नापं महाद्योयात जलधारा निरन्तर हायेका यायेगु ‘रुद्री’ नांया पूजायाना वेदपाठ यायेगु चलनं राजोपाध्याय्त शैव मार्गी खः धयागु क्यं । अथे खःसां ‘सप्ताह’ या धलं दनाः भागवत पुराणया पाठ व बाखं नाप कनेगु याः । अथेहे नवाह धका हरिवंश प���राणया बाखं कनेगु नं याः । सत्य नारायणया धलं दनेगु नं या विष्णु सहस्त्र नांया पूजा पाठ नं याः । थुकिया आधारय् राजोपाध्याय वर्गयात वैष्णव मार्गी नं खः धायेमाः ।\nथुपिं शाक्त मार्गी नं खः । छाय्धाःसा थुमिसं देवी भागवत् पुराण वाचन व बाखं कनेगु ‘नवाह’ नं याः । अथे हे ‘चण्डी’ या पूजा पाठ नं यायेगु याः । अले दुर्गा भवानीया तःधंगु नखः मोहनी नं तःजिक हनेगु याः ।\nनापं, राजोपाध्याय वर्ग आगम मतयात माने यानाः देखा कयाः तान्त्रिक पद्धति कथं पूजा पाठ व जप यायेगु याः । ख्वपय च्वपिं फुक्कं राजोपाध्याय्तय्गु छगु मंका आगं दुसा, येँ च्वंपि वंग छेँ, मखं छेँ व दबु छेँया यानाः स्वंगु आगं दु । यलय् खुगु खलः (षटकुल) या खुगु आगं दु धाइ । नुगः खलः न्हना वने धुंवूmलिं न्यागु आगं जक दनि । नुगः या आगंया अस्तित्व हे लोप जुइ धुंवूmगु खने दु । थुकथं तान्त्रिक पूजा अनुष्ठान नं याइपिं जूगुलिं राजोपाध्यायतय्त तान्त्रिक मतालम्वी खः धका स्वीकार यायेमाः । यलया ‘गयो जुजु’ नां जाम्ह तान्त्रिक राजोपाध्याय हे खः । अथेहे आपाः चर्चाय् मवपिं राजोपाध्याय् तान्त्रिकतय्गु नां धलःनं चिहाक मजू ।\nइतिहासे ना अंकित यानाः वंपिं मेपिं न्ह्यथने बहपिं राजोपाध्याय्त मध्ये सिद्धिनरसिंह मल्लया गुरु विश्वनाथ व हरिवंश जुल । शाह वंशीय जुजु प्रतापसिंह शाहया गुरु कीर्तिराजानन्द जुलः । अथे हे राजेन्द्रविक्रम शाहया गुरु रंगनाथ, अले जुजु सुरेन्द्रविक्रमया इलय् राजकीय सम्मान कायेत सफल जूम्ह गोपिधर व महेन्द्र जुजुया पालय् दरवारय् थि थि अनुष्ठान सम्पन्न याना बिज्यायेगु नापं जुजु वीरेन्द्रया विशेष राज्याभिषेक कथं हनुमानध्वाखाय् यलया शक्तिनन्दन राजोपाध्यायं (माहिला बाज्या) मूलाचार्य जुया अनुष्ठान यानाबिज्यागु खँ न्ह्यमथसे मगा । उकिं थुमित कौलिक ब्राम्हण नं धायेगु या ।\nस्वनिगलय् च्वना पूजा पाठ व जजमानीया लजगाः हे ज्वना जजमानतय्गु इच्छा आकांक्षाकथं धार्मिक क्रिया कलापत सम्पन्न याना बिइगु ज्या पुरोहितया धार्मिक व सामाजिक दृष्टिं कर्तव्य हे खःधाये माः । लिच्व कथं जजमानतय्गु चलन व राजोपाध्याय्या थःगु परंपराय् समनन्वय जुया ह्यूपाः हइगु स्वाभाविक हे जुल ।\nनखःचखः\nच्वय् धयाथेँ राजोपाध्याय समुदायं ताःईतक स्वनिगलय् च्वनाः, नेवाः समाजया अभिन्न अंग जुया च्वने धुंकूगुलिं नेवाः सम���जय् हना वया च्वंगु दक्को धइथेँ नखः चखः वैदिक परंपरायात आघात मजुइकथं हनेगु याः । छगु निगु नखः चखः छगु निगु खलः नं माने मयाःगुयात अपवाद धाये ज्यू । छपला न्हयेज्याना धायेगु खःसा स्वनिगया कयौं नखः चखः हनेगु परंपराय् राजोपाध्याय्या प्रभाव लाना च्वंगु स्पष्ट खनेदु ।\nगथांमुगः गथांमुग च¥हेयात राजोपाध्यायतय्सं भूतयात ख्याना छ्वयेगु नखःकथं मानये यानाः सामान्य कथं जक हनेगु याः ।\nगुंला पुन्हिः गुन्हु पुन्हि राजोपाध्याय्या तःधंगु नखः खः । थुकिया नितिं स्वंगु शहरय् स्वंगु हे ‘उपाकर्म गूठी’ निस्वनाः तःगु दु । ज्वना दुपिं दक्को राजोपाध्याय्त थ्व गूठीइ दुथ्याना च्वनी । थाय् बाय् न्ह्याथाय् जुयाच्वसां थ्व गूठीइ दुजः जूकथं इमिगु म्हसिका – ख्वपय्, यलय् वा यमि खः सिइकाः कायेज्यू । थ्व पुन्हि खुन्हु ग्रहणलात धाःसा नागपंचमि खुन्हु मखुसा गुन्हु पुन्हि खुन्हु ब्रतवन्ध याये (बु¥हा तये) धुंकूपिं राजोपाध्याय्त खुसिइ मुनी– (ख्वपय् खों¥हय्, यलय् शंखमूलय् व यमित शोभा भगवतीइ) । अन सामूहिक स्नान, ज्वना हिलेगु, पंच गब्य शाधन यायेगु, कलशार्चन, होम, फलपिण्ड दान व तर्पण नं यायेमाः । नापं गुन्चः चिइगु नं ज्या जुइ । ‘धाना’ (तछ्वयागु छगू प्राचीन खाद्य परिकार) होम यायेधुंका छुं भचा ल्यंका छेँ हया प्रसादकथं कायेमाः । थन न्ह्यथने बहगु छता खँ दु उखुन्हु राजोपाध्याय्तय्सं फलाहार जक याना च्वनेमाः उकिं मिसा व बु¥हां तये मधुंकूपिं मस्तय्सं क्वाति त्वनी तर ज्वना दुपिसं क्वाति त्वनी मखु । कन्हय् खुन्हु जक क्वाति त्वने खनी । प्यन्हु खुन्हु लिसः भ्वय् धकाः पाःलाम्हस्यां भ्वय् नकी ।\nश्रावणी कर्मः श्रावणी कर्म यायेमाःगु ज्या खँत थुलि हे खः । तर तुलना यानाः स्वयेबले स्वंगु शहरया विधि–विधानय् छुं भचा विभेद पाः । तुलनात्मक दृष्टिं ख्वपय् पूजा पाठया ज्या आपाः दुगु खने दु । षटकुलया राजोपाध्याय् च्वय् न्ह्यथनागु धार्मिक क्रियाया नापं नाग पूजा नं याये माः । नायौ (थकालि) नं होम यायेगु चलन दुसा नकीनं खोंरय् हे वनाः नीची यानाः विधिपूर्वक ‘धाना’ दयेकी । गुन्हुपुन्हिया मू प्रसादकथं खनेदुगु ‘धाना’ छुं दँ न्ह्यःतक खुसिइ हे ग्रहण यायेगु याना वया च्वंगु खः । तर थौं कन्हय् येँय थेँ छेँय यंका ग्रहण यायेगु शुरु जूगु दु । यलय् थ्व ‘धाना’ यागु प्रसाद अग्निशालाय् ग्रहण यायेगु चलन दु । यलय् श्रीधर नारायणया पूजा व जात्रा नं यायेगु चलन दुगु खः । तर थौ कन्हय् लोप जुइधुंकल । खुसिइ यायेगु श्रावणी कर्मया होम यलय् नं थकालिं हे याइगु खः । तर येँय् थकालिं बाहेक न्ह्याम्हस्यां याःसां ज्यू । ख्वप व यलय् तयेम्वाःगु ‘राज कलश’ छगः येँय तयेगु चलन दु । खुसियागु मुक्कं पूजा पाठ सिधयेका पाःलाःम्हंस्यां राज कलश, स्वां सिन्हया प्रसाद नापं गुन्चः ज्वनाः राजदरवारय् जुजुयात प्रसाद बिउवनी । अनुकूल मिलेजूसा जुजुयात हे नाप लानाः थम्हं हे प्रसाद बियाः गुन्च चिका वइ । मखुसा अनयागु अफिसय् त्वःता वइ । दक्षिणाकथं छुं भचा आर्थिक अनुदान नं बियाः हइ । दबु छेँ खलः व चांगु पूजारी खलःतय् श्रावणी कर्मया ज्या पुन्हि छन्हु न्ह्यः चतुर्दशी खुन्हु हे यायेगु चलन दु ।\nसा पारुइ येँयापिं राजोपाध्याय्तय् सा छ्वये म्वाः । तर जजमानतय् सा छ्वये माःसा पुरोहित जुया सा पित छ्वयेगु व दुकायेगु ज्याय् संलग्न जुया यायेमागु धार्मिक विधि पुवंका बिइमा । ख्वपय् राजोपाध्याय्तय् स्थानीय परंपरा कथं सापारुइ ब्वति कायेगु चलन दु ।\nनरसिंह द्योया जात्राः यलय् सा हे छ्वयेमा धयागु मदु तर सापारुया ज्या भ्mवलय् चाहिके हइगु वृmष्ण द्यःया पूजा स्थानीय चलन कथं यायेगु या । नापं दथु साया धका नरसिंह जात्रा संचालन यायेगु भाला राजोपाध्याय् समाजयात विया तःगु दु । ललितपुरीया उपाकर्म गूठी नाप स्वाका तःगु थ्व जात्रा गूठी पाःलाम्ह गूठीयारं थ्व नरसिंह जात्राया आयोजना याइ । सामान्य अवस्थाय् गुन्हु पुन्हिया प्यनहु लिपा लिसः भ्वय्या (उपाकर्म गूठीया दक्व गूठीयार तयेत सता नकेगु भ्वय्, थ्व भ्वय्या चलन स्वंगुलिं शहरय् दु) आयोजना यानाः नरसिंह जात्रा नं न्यायेकीगु खः ।\nवास्तवय् थ्व जात्रा यल दे यागु हे जात्रा खः । थुकिइ गुठी पाःलाम्हस्यां थः जिचा भाजु, वा भिन्चायात नरसिंहया ख्वापाः विधिवत् पुइका दे चाहीकीगु खः । (जिचा भाजु व भिन्चा सुं हे मदुसा) थः पुरोहितयात नरसिंहया जवय् खवय् लक्ष्मी सरस्वती दयेका तःपिं निम्ह मिजं मचा व न्ह्यने प्रल्हादया रुपय् छम्ह मचा नं दइ । वयां न्ह्योने पंखां गालीपिं, च्वाम्वो संकीपिं, तुफि ज्वना बँ पुनाः वनीपिं, ताय् ह्वलीपिं आदि गच्छेकथं छज्व–छज्व मिसामचातय्त थिथि कथं समाः याना झःझः धायेका छ्वइ ।\nनरसिंहया नापं प्रल्हाद व मेपिं मिसामचातय्त कल���त्मक पुलांगु ढांचायागु तःपाःगु कुसां कुइका यंकिइ । थ्व जात्रायात झःझः धायेकेत लाखे प्याखं नं नापं नापं हुइका यंकिइ । बाजं नं दइ । अले भजन खलः नं दइ । भजनय् स्थानीय वस्ताजतय्त राग हायेकेगु चलन नं दु । हार्बिन–तमल नापं कोबिइका यंका तइगु जूगुलिं संगीत ह्यमिंतय्गु नितिं थ्व जात्रा आकर्षक जुया च्वनी ।\nऋषिपंचमि राजोपाध्याय म्हयाय्मस्तय्सं ऋषि पंचमिया ब्रत च्वनेगु या तर तिजया ब्रत च्वनिमखु । तिजया ब्रत मच्वनेगु व न्हासय् प्वाः खंके म्वाःगु निता खँ, राजोपाध्याय् खय्तसिकं बिस्कं खः धयागुया दसि खः ।\nयेँयापुन्हिः येँ च्वपिं राजोपाध्याय्तय्सं येँयाःबले समय् नयाः नखः हनेगु याः । येँयाः ज्वःछि वंगलय् तःजाःगु खः ग्वयाः ब्वया तइम्ह इन्द्रा द्यो खतय् तयेखुन्हु सुथ न्हापां आजु द्योया (आकाश भैरव) पाःलाःतय्सं इन्द्रा द्यो तयेहइ । दच्छि यंक धुकुतिइ स्वथना तःम्ह इन्द्राद्योयात सुचु कुचु यानाः, रंग–रोगन तयाः बाँलागु लं फिकाः बलंपुलि चुकय् माःकथं पुजा यानाः पाःलाःतय्त बिया छ्वइ । द्यो काःवःपिंस बाजं थानाः जात्रा यानाः खतय् तयेयंकी । थुकथं येँया जात्रा नाप वंग छेँ खलःया प्रत्यक्ष संलग्नता दया च्वंगु दु ।\nमोहनी नखः मोहनी राजोपाध्याय्या नं दक्कले तःधंगु नखः खः । नःला स्वनेखुन्हुनिसें झिन्हु यंक दूर्गा भवानीया पूजा याना भ्वय् नयेगु स्वाँ–सिन्ह प्रसाद कायेगु याः । गुलिस्यां पाया नं पिहां वये माः । यलया पटूको खलःया राजोपाध्याय्तय् तःझ्याः लं पिहां वइगु सार्वजनिक पाया जात्राय् ब्वति काये माः । ख्वपय् नं तलेजुं पिहां वइगु पाया जात्राय् ब्वति कायेगु परंपरा दु । थुकथं मोहनी नखः शाक्त मार्गीतय्सं थेँ हनेगु याइ ।\nस्वन्तिः स्वन्ति मोहनी धुंका निगूगु तःधंगु नखः खः राजोपाध्याय्पिनि । यम पंचक धका न्यान्हु हे माने याइ । न्हापांगु दिं खुन्हु यमराजया संदेश बाहक कथं कोयात पूजायाइ सा निन्हु खुन्हु खिचायात पूजायाइ । थ्व निन्हु तःजिक चखः हनेगु याइ मखु तर स्वन्हुं खुन्हुं निसें तःजिक हनेगु\nयाइ । स्वन्हु खुन्हु सुथय् सा पूजा याना बहनी धुकुतिइ दुने लक्ष्मी द्यो स्थापना यानाः तःधंगु पूजा जुइ । वयां कन्हय् खुन्हु लक्ष्मी द्योया पूजा यायेगु नापं म्ह पूजा याना भ्वय् नइ । स्वन्तिया दक्कले लिपा या दिंखुन्हु मेमे पिनि थेँ किजापूजा यायेगु नं परं��रा दु । तर, स्वथः खलः राजोपाध्याय्तय् म्हः पूजा यायेम्वा ।\nमेमेगु नखः चखःया खँय् नं मेमेपिंस थेँ हनेगु याः । गथे कि परिवारया सुं दुज सीगु दँय बालच¥हे खुन्हु बालूवने माः । यो म¥िह पुन्हि खुन्हु यो म¥िह छुना मायो–बायो व मेमेपिं द्योः दयेका कु पूजा यायेमाः । मेपिने थेँ योम¥िह छुइ म्वाःपिं परिवारत नं दु । अले इमिथाय् स्यान्यापिंस योम¥िह बिइके छ्वइ । घ्यः चाकु संल्हु खुन्हु घ्यः चाकु तयाः खिचरि नयेगु व म्ह्याय्मस्तय्थाय् सिधा तयेके छोयेगु, स्वस्थानीया बर्त च्वनेगु, न्हिं न्हिं बाखं कनेगु व न्यनेगु नं याइ ।\nसक्वय् जुइगु माधव नारायणया जात्रा वा मेलाय् छुं खँ न्ह्यथने बह जू । थःगु हे विशेषता दुगु नियमय् च्वना, निचीयानाः अपसं च्वनिपिं सलंस मनूत दइ । थ्व माधव नारायणया धलं दनेगु ज्याय् पुरोहितया ज्या याइम्ह सक्वःया पुरोहित खलः पटूको परिवारया राजोपाध्याय् खः । माधव नारायणया मूर्ति दच्छियंक व हे राजोपाध्याय्या छेँय् नित्य पूजा यानाः तया तइ । माघ जोछि शालि नदिया सिथय् दुगु देगलय् तये यंकीगु खः । धलं दनेगु झ्वलय् थिथि गां–गामय् नं चाहिके यंके माः । थुकथं माधव नारायणया जात्राया ब्याक्कं जिम्मेवारी राजोपाध्याय्यात हे बिया तःग दु ।\nशिवरात्री धकाः सिलाच¥हे नं सामान्यकथं राजोपाध्याय्तय्सं मानये याः । अथे हे होलि नं मानये याः । यमिंतय्गु तःधंगु नखः पाहाँच¥हे नं मानये याः । लुकमाःद्यो पूज्याना समय् नयेगु परंपरानं दु । द्यो याथाय् मोहनी फय्थें यानाः भुचाय् फया हःगु अजः उलाः ‘धुंया मिखा कांकाँ’ आदि धायेगु परंपरा दु । मांया ख्वा स्वयेगु बौया ख्वास्वयेगु चलन नं दु । सिथि नखः नं माने याः ।\nख्वपय् च्वंपिं राजोपाध्याय्तय्सं ख्वपया दक्कले तःधंगु जात्रा ‘बिस्का’ नखः कथं हनेगु याः। जात्रा बले भैलः खतय् तरवार (खड्ग) ज्वनाः च्वनीम्ह राजोपाध्याय् हे खः । अथेहे यलय् च्वपिं राजोपाध्याय्पिंसं बुगद्यो जात्रायात नखः कथं हनेगुःया । बुगद्योयागु खः सालेगु भ्mवलय् परंपरागतकथं हःपा बिइगुज्या यलया महाद्योननि परिवारया दुजतय्सं यानाः वया च्वंगु खं राजोपाध्याय् समुदाय्या धामिंक सहिष्णुतया परंपरा नं दु धयागु क्यं । यलय् कार्तिक महिनाय् मंगलय् दरवारया न्ह्योने दबुलिइ हुइकिगु ‘कार्तिक प्याखँ’ मध्ये नरसिंह अवतारया प्याखनय् नरसिंह जुया पिहां वइम्ह राजोपाध्याय् हे खः । महाद्योननि खलःमध्ये कृष्ण मन्दिरय् पूजारीया पाःलाःम्ह मनूखं नरसिंह जुया प्याखं ल्हुयाः दैत्य (हिरण्यकश्यपु) यात कोथयेगु याइ । बेहोस (सीम्ह थेँ) जुया च्वंम्ह दैत्यया भूमिका याइम्ह मनूयात तान्त्रिक विधिं होस् वयेकेगु ज्या पट्को खलःया तलेजुया पूजारी जुया च्वंम्ह राजोपाध्याय नं याइ ।\nख्वपया नवदूर्गा द्यो प्याखनय् खने दयेक राजोपाध्याय्तय्गु छुं भूमिका मदु । तर, थ्व द्यो प्याखं उत्पत्ति याःम्ह खाइसिमा चुकया राजोपाध्याय् परिवारया पूर्खा खः धयागु विश्वास याना तःगु दु । उकिं प्रत्येक दँय् न्हूगु द्यो दयेके धुंका दक्कलय् न्हापां द्यो पित यंकाः पूजा फयेगु ज्या व हे राजोपाध्याय् खलःया थासं शुरु याइ व पिने प्याखं ल्हुइकेगु अन्तिम ज्या नं अन हे जुइ ।\nझिंनिदय् छक हुइकीगु पचली भैरवया गं प्याखंनय् ब्रम्हुत्वायाः रमाचरण राजोपाध्याय् परिवारं भैरव दुकया पूजा यायेधुंका श्वेत भैरवया रुपय् पिदनेगु परंपरा आतक नं न्ह्यानाच्वंगु द हे दनि । अथे हे झिंनिदय् छक हुइकीगु भद्रकाली गं प्याखंया उत्पत्ति वंग छेँया आगंनापं स्वापू दुगु जनश्रुति प्रचलनय् दु । वंग छेंयागू आगंचुक ९बलंपुली० य् प्याखं ल्हुइकाः हंय्चा ब्वयेका बलि बिगु चलन थौं तक नं द हे दु । फंपिइ आश्विन कृष्ण एकादशी खुन्हु न्यायेकिगु हरिशंकरया जात्रा नं शेषनारायणया पुजारी कथं हे पाखे संचालन जुया च्वंगु दु । ख्वपया तचपालया भिन्द्यः स्थापना याःम्ह अनन्त कुमार नं राजोपाध्याय् हे खः धयागु अभिलेख लूगु दु ।\nवास्तवय् छगु निगु परिवारं छगु निगु नखः महनेगुयात अपवाद कथं कायेगु खःसा राजोपाध्याय्तय्सं स्वनिगलय् प्रचलित दक्को नखः चखः हनेगु याः । तर, विशुद्ध बौद्ध नखः धाःसा हनिमखु ।\nगुठिः च्वय न्ह्यथने धुनागु दुकि ‘उपाकर्म गूठी’ राजोपाध्याय्तय्गु दक्को सिबें तःधंगु गूठी खः । येँ, यल व ख्वपय् स्वंगुलिं देया थः थःगु बिस्कं गूठीत दु । राजोपाध्याय्या विशेष म्हसिका कथं दुगु थ्व उपाकर्म गूठीयात जिउँ तिउँ म्वाका तःगु हे दनि ।\nसना गुुथिः सनागुथित नं दु तर थौं कन्हय् शव बाहनया सुविधा व आर्यघाटय् उपलब्ध सुविधां याना गूठीयागु महत्व म्हो जुजुं वना च्वंगु दु । तर राजोपाध्याय् थःपिंसं हे अन्तिम संस्कारया ब्याक्कं ज्या यायेमाःगु, मेगु जातया पिन्त थिइके मज्यूगु परंपरा द���गु हुंनि सनाः गूठी आतक नं दनि ।\nथुपिं बाहेक थिथि परिवारं चले यायेमाःगु गूठीतनं दु । गथेकि धौबजि गुथि, हँय्चा गुथी आदि । थुपिं मध्ये आपाः यानाः न्हना वने धुंकल । वंग छेँयापिनिगु दिग्द्यो पूजा (देवाली) नाप स्वाःगु खीर गूठी छगु नं दुगु खः । ख्वपय् सीमित परिवार दुजः दुगु इन्द्रायणी गूठी आः नं सुचारु रुपं संचालन जुया च्वंगु दु ।\n४. शैक्षिक स्थितिः\nधर्म–कर्मय् कट्टर जूगु हुनिं संध्या–तर्पण, पूजा–पाठ, वेद पाठ, आदि नित्य कर्म याये मसःम्ह राजोपाध्याय् लुइके फइ मखु, अपवादयात त्वःता । थजोगु परंपरां दुगु लजगाकथं राजोपाध्याय्त साक्षार जुइगु हे जुल । थ्व हे तथ्यया लिधंसा कयाः धायेफु कि प्राचीन कालंनिसें राजोपाध्याय समुदायया मिजंत शत प्रतिशत साक्षर दुगु जूइमाः । थ्व परंपरा थौं नं निरन्तरता हे दनि ।\nपाठशालात बाँलाक्क मदुबय् राजोपाध्याय्या छेँ हे पाठशाला जुयाच्वनिगु खः । नेवाः समाजया मेगु समुदाय्या मस्तय्त नापं थःगु हे छेँ तयाः आखः ब्वंका वयाच्वंगु खः । पीदँ, न्ह्यःतक नं ग्वाः ग्वाः मस्तय्त छगु हे कोथाय् तया ब्वंका वयाच्वंगु खः । थुकथं राजोपाध्याय्तय्सं शिक्षाकयागु ज्यानापं यायेमाःगु परंपरां थः शिक्षित जुइ हे माःगु बाध्यता दुगु खः । उकिं राजोपाध्याय्त शिक्षाया ख्यलय् तुलनात्मक दृष्टिं न्ह्योने लाना च्वंगु खः ।\nतर, जातीय कट्टरता व संकुचित बिचारय् तक्यना आधुनिक शिक्षा – अंग्रजीयात ‘गाई खाने भाषा’ धायेगु अले अंग्रेजी ब्वनेगु धैगु जातं भ्रष्ट जुइगु धैगु धारणां राजोपाध्याय समाजय् बाँमलाक्क लिच्वः लाःगु खनेदत । उकिया ज्वलन्त उद्धाहरण खः थ्व प्रोफाइया च्वमि, अंग्रेजी ब्वने धाल धकाः वय्कःनं यक्को हे ब्वः फयेमाःगु खः । अथेहे मेगु छगु खं न्हयथने, राणाकालय् संस्कृत पाठशाला चायेकूगुबलय् खंय् ब्रम्हुतय्गु तुति भागि याये मालिइ धकाः राजोपाध्याय्त ब्वं मवंगु खः । सुं ब्वं वंसां ब्रम्हुतय्सं भाय् वःगु खँय् कुखिना अने तने यानाः हायेकीगु, अपमान याइगुलिं अथें त्वःता छोइगुु खः । उकिं याना राजोपाध्याय्त संस्कृत उच्च शिक्षाय् नं ल्युउने लाःगु खनेदु ।\nअथेजूसां राजोपाध्याय्त्सं शिक्षाया महत्व थुइका काशीइ वनासां शिक्षा कायेगुलि कुतः यात । उपिं मध्ये यलया हरि ज्वालानन्द, फंपिया हेमनारायणपिं खः, तर वय्कःपिंसं प्रमाणपत्र हे धाःसा कया वःगु खने मदु । वयांलिपा न्ह्याग्गुहे अपमान जूसां सह यानाः गुरु शेखर राजोपाध्यायं शिक्षायात निरन्तरता बिया बिज्यागु खः । अलंलि राजोपाध्याय् समाजया शिक्षाया इतिहासय् दकलय् न्हापां ‘शास्त्री’ (स्नातक) तगिंया उपाधि कापिं मध्ये झंकेश्वर जुजु व बलदेव जुजु लाःवल । वयां लिपा गोविन्द भक्तानन्द व भरतकान्त राजोपाध्याय्पिसं शास्त्री पास यातसा शेखर राजोपाध्याय् धाःसा भचा लिपा लात । अथेहे तुुं ‘आचार्य’ (स्नातकोत्तर) तगिंं पास याःपिं मध्येय् नं बलदेव जुजु व गोविन्द भक्तानन्द राजोपाध्याय् निम्हसियागु नां न्हापालाक वइ ।\nवयांलिपा चेतना दनावसेंलि आधुनिक शिक्षाय् राजोपाध्याय्त यक्को हे न्हयःने वल । थौंकन्हय् स्नातक व स्नातकोत्तर यापिनिगुला ल्याःचा हे मदयेधुंकल । थुकथं न्हापायागु स्थिति नाप लना स्वयेबलय् शिक्षाया ख्यलय् राजोपाध्याय्या स्थिति सन्तोषजनक खने दु ।\n५. आर्थिक अवस्थाः\nराजोपाध्यायतय्गु आर्थिक अवस्था नं तुलनात्मक दृष्टि बाँलाः जू । सामान्य जीवन हनेत जजमानी ज्याया आम्दानीं हे गाः । संस्कारकथं व धार्मिक विश्वास व श्रद्धाकथं थि थि पूजा–पाठ यायेमाःपिं मनूत म्हो जूगु मदुनि । अकिं जजमानी ज्याय् तक्यना च्वंपिं राजोपाध्याय्तय्गु आर्थिक अवस्था बाँलाइगु स्वभाविक खः । लिसें थि थि मठ मन्दिरया पूजा आजा यायेगु नं भाला कयातःगु नं दु ।\nराजोपाध्याय् पुजारी जुया आर्थिक उपार्जनकथं ग्वाहालि जूगु देगतः\n१. चाँगुनारायण, २. इचंगनारायणु, ३. शेषनारायण, ४. पशुपति (गोलया) महास्नानय् कलशार्चन, ५. पशुपति नाथया दक्षिण मूर्ति, ६. गोलया झा–बाज्यापिनीगु द्यो, ७. गोलय्या राज–राजेश्वरी देगः, राम लव कुश देगः, ८. पशुपति महाद्यः (महेन्द्रेश्वर), ९. कागेश्वर महादेव, १०. ठमेलया त्रिदेवी, ११. अट्कोनारायण, १२. वंदेनारायण, १३. ह्युमतया रामचन्द्र देगः, १४. यलया कृष्ण मन्दिर, १५. कुम्भेश्वर (कोन्ति) महाद्यो, १६. पूर्णचण्डी (पुन्चली), १७. यलया अग्निशाला (अगिंमथः), १८. यलया तलेजु, १९. थक्वाया आदिनारायण, २०. ख्वपया तलेजु, आदि ।\nलिच्व कथं मुक्कं राजोपाध्याय्तय् आर्थिक दृष्टिं स्थिति बांमलाः मजू धायेफुु ।\n६. नेवाः समाजय् राजोपाध्याय्या अन्तर्सम्बन्धः\nनेवाः समाजया वैदिक सनातन हिन्दु धर्मया ब्याक्कं धार्मिक व सांस्वृmतिक कर्मकाण्डया भाला क्वबिया च्वंपिं राजोपाध्��ाय् वर्ग, सवर्ण हिन्दु नेवाःतय्गु बुसां निसें सीयबलय् तकया यायेमाःगु परंपरागत कर्म काण्डत यानाः जक मखु नेवाःतय्त अनौपचारिक शिक्षा थःपिनिगु छेंय् हे बिया वःगु व औपचारिक शिक्षाय् प्राथमिक चरणय् थाय् थासय् स्कूल स्थापना यानाः थःम्हं हे नं ब्वंकाः शिक्षा बिकास यायेगुलिइ तिबः बिया नेवाः समाजय् तःधंगु योगदान बिया वःगु खनेदु ।\nलि खँ\nराजोपाध्याय्तय् संगत नेवाःत नापजक जुइगुलिं याना नेवाः समाज दुने थुमिगुुं छुंकथंया समस्या मदु । परंपराकथं दक्को ज्या सुचारु रुपं संचालन जुयाच्वंंगु दु । सहजकथं जीवन न्ह्याना च्वंगु दु । राजोपाध्याय्त मध्ये पाठ पूजाय् ई फ्याना च्वंपिन्त छुं हे समस्या मदु । इमिगु जजमानतय्सं जक मखु मेपिंसं नं ‘द्यो बाज्या’ धकाः संमान पूर्वक व्यवहार यायेगु तोतूगु नं मदुनि । अथेखसां इलं हःगु ह्यूपानं राजोपाध्याय्यातनं लात । अले छगु तःधंगु समस्या पिहां वल राजोपाध्याय् ब्रम्हु लाकि नेवाः जक धकाः ।\nराजोपाध्यायतय्सं न थ्व खँ थुइके मागु दुकि ताः ई सहवास मजुइकं सुंनं मनूतय् वा जन समुदाय दथुइ क्वातुगु स्वापू विकास जुइ फइ मखु । गुगु कथं राजोपाध्याय्नं समाजय् सम्मानजनक थाय् कयाच्वंगु दु, उकिं राजोपाध्याय्त स्वनिगलय् प्राचीन कालंनिसें वसोवास यानाः वयाच्वंपिं खः धैगु खं क्यं । गथे नेवाः समाज थिथि जातित ल्वाकज्यानाः निर्माण जूगु खंय् राजोपाध्याय्त नं थिथि इलय् थिथि थासं वया नेवाः समाजय् लाःगु धैगु खँ जनश्रुतिं धया च्वंगु दु । अथे हे राजोपाध्याय् मिसातय् न्हासय् प्वाः मखनेगु परंपरांनं राजोपाध्याय् प्राचीन जाति खः धयागु प्रमाणित याः ।\nथ्वहे परिस्थितिइ नेपाल भाषा नालाकायेगु जक मखु नेवा रीति–रिवाज व नखः चखः नापं हनेगु ज्याय् जजमानतयेत पथ प्रदर्शन, सल्ला–साहुती बिया वहेकथं थम्हनं हना वयाच्वंगु दु । थ्व हे हुनि थौं कन्ह्य् पिनें वःपिसं राजोपाध्याय्तय्त नेवाः समुदायं बिस्कं खंके हे मफु । नेवाः समाजय् सम्मानजनक थाय् कयाः मान सम्मान कया प्रतिष्ठित जुया च्वंपि राजोपाध्याय्तय्सं शास्त्रीय व्यवस्थाय् स्वंगुगु तगिंमय लागु वैश्य कथं व्यवहार याइगु सहयाये मफइगु स्वाभाविक खः । उकिइ राजोपाध्याय्यात ब्रम्हु माने याइपिं नेवाः समाज हे खः । न्हूगु पुस्ता राजोपाध्याय्तय्त कर्कीगु मान्यता आवश्यक मजु धयागु थ्व वास��तविकतायात थुइका वयाच्वंगु दु । भलसा काये थ्व समस्या बुलुहुं ईनाप तनाः वनी ।\nलिधंसा\n१। जोशी, हरिराम, मेडिभल कोलेफान्स, जोशी रिसर्च इन्स्टिच्यूट, प्रथम संस्करण, ललितपुरः १९९१ ई.\n२। तोफ्याँ, गेरार्ड, “राजोपाध्याय ब्राम्हणहरुको इतिहास”, पाशुका सुथां, वर्ष २, अंक १०, भक्तपुरः २०५५ साल\n३। बज्राचार्य, धनबज्र, लिच्छवीकालको अभिलेख, नेपाल र एशियाली अध्ययन संस्थान, काठमाडौंः\n४। रिमाल, हरिशंकरानन्द, पं. सहस्त्र शिवानन्द रिमाल (इन्द्र चोक), स्वप्रकाशन, काठमाडौंः २०४९ साल\n५। रेग्मी डा. जगदिशचन्द्र, नेपालको बैधानिक परंपरा, तन्नेरी प्रकाशन, दोश्रो संस्करण, काठमाडौंः २०५४ साल\n६। रेग्मी, डि. आर., मेडिभल नेपाल, तेश्रो भाग, के.एल मुखोपाध्याय, कलकत्ताः १९६५ ई.\n७। कर, बेन्जामिन, हिन्दु वर्ल्ड, भाग–१ हार्पर कोलिन्स पब्लिशर्स इण्डिया, न्यू दिल्लीः १९५५ ई.\n८। शर्मा, ऐश्वर्यधर, अगिंपथःया ऐतिहासिक सामाग्री, पुप्पाञ्जली–प्रकाशन गोष्ठी, काठमाडौंः ने.सं. ११०४\n९। शर्मा, विनोद राज, “केही अप्रकाशित ताडपत्रहरु”, पाशुका सुथां, वर्ष ३, अंक १०, भक्तपुरः २०५६ साल\n१०। सुवेदी, विष्णु भक्तानन्द (राजोपाध्याय्) “भक्तपुर, ललितपुर तथा कान्तिपुरका राजोपाध्याय्”, रोलम्बा, भाग १६, १७, १८, अंक १–४, ललितपुरः १९९८, १९९८ ।","num_words":12621,"character_repetition_ratio":0.053,"word_repetition_ratio":0.001,"special_characters_ratio":0.378,"stopwords_ratio":0.011,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":82954.4,"cluster_detection":-1}
+{"text":"बीड तालुका | किल्ले धारूर तालुका | अंबाजोगाई तालुका | परळी वैजनाथ तालुका | केज तालुका | आष्टी तालुका | गेवराई तालुका | माजलगाव तालुका | पाटोदा तालुका | शिरूर तालुका | वडवणी तालुका","num_words":41,"character_repetition_ratio":0.141,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.464,"stopwords_ratio":0.024,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.418,"perplexity_score":214436.2,"cluster_detection":-1}
+{"text":"कालिङचोक (अंग्रेजी भाय:Kalingchok), नेपायागु जनकपुर अञ्चलयागु दोलखा जिल्लायागु गाँ विकास समिति खः। थ्व थासे458खा छेँ दु।","num_words":25,"character_repetition_ratio":0.0,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.358,"stopwords_ratio":0.04,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":31048.8,"cluster_detection":-1}
+{"text":"स्वास्थ्य नाप जनसङ्ख्या मन्त्रालयं कार्यालय इलय् थःगु कार्यकक्षमय् मन्त धासा चिकित्सक लिसे स्वास्थ्यकर्मीयात कारबाही यायेगु चेतावनी बिःगु दु। मन्त्रालयं शुक्रवाः छगु निर्देशन जारी यासे कार्यालय इलय् कार्यकक्षय् मन्त धासा चिकित्सक लिसे स्वास्थ्यकर्मीयात कारबाही यायेगु चेतावनी बिःगु खः।\nअथेहे मन्त्रालयं दक्को प्रतिष्ठान, विभाग, अस्पताल व केन्द्रया चिकित्सक लिसे स्वास्थ्यकर्मीतय्त कार्यालय इलय् थःगु कार्यकक्षय् च्वना च्वनेत निर्देशन न बिःगु खः। सेवाग्राहीतयेस सेवा कायेगु इलय् कार्यालय मदइ खँ पिहावःगुलि मन्त्रालयं कार्यालय इलय् थःगु कार्यकक्षय् मदया च्वंगु अथे निर्देशन बिःगु खः।","num_words":131,"character_repetition_ratio":0.124,"word_repetition_ratio":0.115,"special_characters_ratio":0.389,"stopwords_ratio":0.0,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":67837.6,"cluster_detection":-1}
+{"text":"निजिराेज श्रेष्ठ न्याछ्याें(मतिना, ने.सं.1133) स्राेत ः- रवि शाक्य मनूतय्‌ जव ल्हातय्‌ न्यापतिं अले खव ल्हातय्‌ न्यापतिं यानाः झिपतिं दु । थुपिं पतिंतमध्ये खव ल्हातय्‌ च्वंगु पतिंचिया ला मखु, जव ल्हातय्‌ च्वंगु न्यापतिंया हे सिन्ह:नाप स्वापू दुगु खनेदु । खव ल्हातय्‌ च्वंगु पतिंया सिन्ह:लिसे स्वापू मदुगु हे ला मखु, निपतिंया स्वापू दःसां […]","num_words":79,"character_repetition_ratio":0.148,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.396,"stopwords_ratio":0.038,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.623,"perplexity_score":52654.0,"cluster_detection":-1}
+{"text":"चंद्रपूर तालुका | वरोरा तालुका | भद्रावती तालुका | चिमूर तालुका | नागभीड तालुका | ब्रह्मपुरी तालुका | सिंदेवाही तालुका | मूल तालुका | गोंडपिपरी तालुका | पोंभुर्णा तालुका | सावली तालुका | राजुरा तालुका | कोरपना तालुका | जिवती तालुका | बल्लारपूर तालुका","num_words":60,"character_repetition_ratio":0.183,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.444,"stopwords_ratio":0.0,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.429,"perplexity_score":136079.8,"cluster_detection":-1}
+{"text":"नेवाःतय्सं बखत अनुसार इलय्ब्यलय् न्यायेका वयाच्वंगु थीथी नखःचखः मध्ये सिथिनखः छगू नं खः । थुगु नखः नेपाल संबत्या तिथि कथं तछलाथ्व खस्थि कुन्हु न्यायेकेगु याइ । सिन्हाज्या÷सिनाज्या न्ह्यःन्ह्यः हनीगु थुगु नखःयात दछिया दकलय् लिपांगु नखः कथं कायेगु याः । गुलि गुलिसिनं थ्व नखःयात म्ह्याय्मचा नखः नं धायेगु याः ।\nसिथिनखःयात वः नयेगु नखः नं धायेगु याः । थुकुन्हु माय्, मू, मसू, कःसू, आलु आदि थीथी कथंया वः व चतांमरि नं छुनाः नयेगु चलन दु । क्वाःक्वाः दायेकालानाप चाकुसे च्वंगु थ्वँयालिसे थीथी कथंया वः नयेगु हे थुगु नखःया विशेषता खः । दिगुपुजा मन्याःपिं वा न्यायेके मखंपिनि थुकुन्हु दिगुपुजा न्यायेकीगु नं चलन दु ।\nथ्व नखःकुन्हु छेँ छखां यचुपिचु यानाः बँ थिलेगु याइ । म्वःल्हुयाः नीसी यानाः थःथःपिनि इष्टदेवपिं व कुमार पुजा यायेगु याइ । थुकुन्हु म्वःल्हुल धाःसा म्हय् सि दाइमखु धयागु ���ँ उबलय्या जनविश्वासय् न्यनाच्वंगु खः । अथे जुयाः थुकुन्हुया दिनय् मचाखाचां निसें भ्वछिसियां म्वःल्हुइगु नं चलन दु ।\nक्वथाय् लानातयागु लासाफांगा छकः पतिं मथंसे तयातइपिनि नं थ्व नखःकुन्हु थःपिं देनेगु लासाफांगा थनाः यचुपिचु यानाः क्वथा नं यचुपिचु यायेमाःगु चलन दु । थथे मयात धायेव लासाया तःलय् नां कायेमत्यःम्ह (ताहा) च्वंच्वने यः धयागु नं उबलय्या जनविश्वास दु । अथे जुयाः थुकुन्हु लासाफांगा नापं थनाः निभालय् पानाः यचुपिचु याइ ।\nझी पूर्खापिंसं गुलि नं संस्कृति व सांस्कृतिक रितिरिवाज हनेगु यानातःगु खः व दक्वं वैज्ञानिकताय् आधारित जुयाः जीवननाप स्वानाच्वंगु खनेदु । सिथिनखः नं थुकी मध्ये छगू खः ।\nसिथिनखःकुन्हु तुं, बुंगाः आदि इयाः यचुपिचु यायेमाःगु नं उबलय्या चलन दु । थुकुन्हु त्वाः त्वाःपतिकं त्वाःया मनूत जानाः तुं बुंगाः आदि यचुपिचु यायेगु याइ । थुकुन्हु सफा यानागु तुं व बुंगालय् दछियंकं यचुगु लः वया च्वनीगुया लिसें लखं छुं कथंया विकार जुइमखु धयागु नं धारणा दु ।स्वनिगःया बुँज्यामि ज्यापुतय् थुखुन्हुया दिनय् थःपिनिगु बुँइ साः ह्वः वनेमाः धयागु मान्यता दु ।\nथुकुन्हु साः ह्वलेगु धयागु लुँचुं ह्वलेगु बरोबर जू धयागु खँ उबलय्या मनूतसें धायेगु याः । अथे धयागु थुकुन्हु साः ह्वलेफत धायेव बुँइ फसल यक्व सइ धयागु मान्यता खः । थुकिया लागि छुं दिं न्ह्यः हे साःगाः इयाः गंका तयेगु याइ ।नेवाःतय्सं हनावयाच्वंगु नखःचखः वैज्ञानिकताया आधारय् हनावयाच्वंगु दु धयागु खँ नेवाःतय् संस्कृतियात अध्ययन अनुसन्धान यानावंपिं स्वदेशी विदेशी विद्वानतय्सं धायेगु याः ।\nई, थाय् व परिस्थितियागु विचाः यानाः जीवननाप क्वातुगु स्वापू स्वाकाः हनावयाच्वंगु खः धयागु नं धायेगु याः । थुकथं स्वयेबलय् झी पूर्खापिंसं गुलि नं संस्कृति व सांस्कृतिक रितिरिवाज हनेगु यानातःगु खः व दक्वं वैज्ञानिकताय् आधारित जुयाः जीवननाप स्वानाच्वंगु खनेदु । सिथिनखः नं थुकी मध्ये छगू खः । थुकी छकः दुवाला स्वये ।\nमनूतय्त छेँबँु, तिसा वसः व धनसम्पति आदि दयां जक सुखि जुइ धकाः धाये फइ मखु । थज्याःगुया लिसें उसाँय् नं बांलाःसा जक सुखि जुइफइ । यदि उसाँय् बांमलात धाःसा न्ह्याक्व हे छेँबुँ, धनसम्पति व तिसावसः दःसां उपभोग याये मखनेयः । उसाँय् बांलाका तयेगु सवालय् थीथ�� पूर्वाधारया लिसें वातावरणया नं तःधंगु भूमिका दइ ।\nदुषित वातावरणं उसाँय् स्यंकेगु याइसा स्वच्छ वातावरणं बांलाकेगु याइ । न्हिथं च्वनेमाःथाय् जःखः फोहर व दुर्गन्ध जुल धायेव वातावरण दुषित जुयाः झीगु उसाँय्यात नापं नकारात्मक असर याइ । सिथिनखःया बखत धयागु ता थिनावइगु बखत खः । ता थिइगुया लिसें थ्व बखतय् झ्वालां पालां वा नं वये यः । वा वयाः गनं गनं मुनाच्वंगु लः फोहर व दुर्गन्धित नं जुयाच्वने यः ।\nथज्याःगु लःया लिसें वातावरण नं क्वानाः लुमुसे च्वनीगु अवस्थाय् थज्याःगु थासय् दुषित वातावरणय् ब्वलनीपिं मिखां हे न्ह्याये मदुपिं कीत (सुक्ष्म कीटाणु) दाइगु अप्वः सम्भावना दइ । उसाँय्यात प्रभाव लाकीगु मेगु पूर्वाधार खः त्वनेगु लः । दुषित लखं उसाँय् बांलाकी मखु । निर्मल व स्वच्छ लखं जक उसाँय् बांलाकी । उबलय् आःथें त्वनेगु लःया निंतिं कल हिति मदु ।\nलःया श्रोत धयागु हे तुं, बुंगाः, ल्वहंहिति, खुसि आदि खः । थज्याःथाय्या लखं हे उबलय्या मनूतय्सं जीवन निर्वाह यानावयाच्वंगु खः । थज्याःगु लःया श्रोतया जःखः च्वय् धयाथें ज्याःगु वातावरण जुयाच्वनीगु अवस्थाय् त्वनेमाःगु लखय् दुषित थासय् ब्वलनाच्वंपिं सूक्ष्म जीवाणुतय्गु प्रभाव लात धाःसा झीगु उसाँय्यात बांमलाःगु प्रभाव लाकी ।\nतसकं महत्वं जाःगु सिथिनखःयात थौं झीसं थुकिया वैज्ञानिक आधार व मेमेगु छुं हे पक्षयात ध्यान मबिसे मेगु हे कथं म्हसीकेगु यानावयाच्वना । थज्याःगुयात गहन अध्ययन व अनुसन्धान यानाः झीसं हनावयाच्वनागु नखःचखःयात समयसापेक्ष जुइक न्ह्याकायंकेमाःगु थौंया आवश्यकता खः ।\nउकें आः ता थिना वइन दुखित कीत ब्वलनीगु बखत वइन । झी च्वनेमाःगु थाय् व त्वनेमाःगु लःया श्रोतया जःखः फोहर व दुर्गन्ध जुइकातये मजिल धकाः तुं बुंगाः आदि इयाः सफा यानाः जःखः नापं यचुपिचु याइगु खः । उबलय्या स्वनिगःया वासिन्दातय्गु मू लजगाः धयागु हे अप्वः यानाः बुँज्या खः । ज्यापुत बाहेक मेमेगु जातियापिंसं नं बुँज्या यायेगु याः ।\nगांगामय् ला आतक नं यानावयाच्वंगु दनी । उबलय् आः थें लँय् लँय् न्ह्यःने लाःथे धू वांछ्वयेगु चलन मदु । थःपिंथासं वःगु फोहर थःपिंसं हे व्यवस्थित याइ । थुकिया लागि जःलाखःलापिं जानाः सार्वजनिक रुपं फोहर मुनेगु व्यवस्थाया लागि साःगाः आदि दयेकाः व्यवस्थित यानातइ । थथे दयेकातयाग�� साःगालय् बरखामासं फोहर ध्वगिनाः थीथी कथंया कीत दायाः थीथी कथंया ल्वय् नापं उत्पन्न जुयावये यः ।\nअथे जुयाः ता थिनावये न्ह्यः हे साःगाः इयाः थकयातइ । सिथिनखःबलय् थथे यानातयागु फोहर दक्वं बुँइ यंकाः तयेयंकी । थुकिं यानाः बस्ति दुने फोहर जुइमखु ।ं बालियात माःगु साःनं दइ । बालिनालि बांलाकेगुली साःया मू भूमिका दइ । साः तयेगुली नं तरिका दइ । उबलय् आःथें उगुंथुगुं साः मदु । सकसियां त्यनातयागु (कम्पोष्ट) साः हे जक तइगु खः ।\nत्यनाः क्व वयेकाः जीर्ण यानातःगु साः तयेबलय् गुलि बालि बांलाइगु खः कचिगु साः तयागु बालि उलि बांलाइ मखु । गंगु साः व प्याःगु सालय् नं गुण फरक जुयाच्वनी । प्याःगु सालं सिकं निभालय् गंक पानागु सालं छसौ अप्वः लगय् जुइ । सिथिनखः निभाः थिनाच्वनीगु बखतय् लाःवइ । थ्व बखतय् साः ह्वलातयेबलय् निभालं गनाः साःया शक्ति अप्वया वइ धयागु खँ अनुभवी बुँज्यामिपिंसं धायेगु याः ।\nउकिं हे सिथिनखः बलय् बुँइ साः ह्वले माः यानातःगु खः । थुगु बखतय् साः ह्वयेकेया लागि सिथिनखःबलय् बुँइ सा ह्वल धायेव लुँचुं ह्वलेति ग्यं धयातःगु खः । मनसुन लःफय् (हावापानी) दुगु थाय्या मू बालि धयागु हे वा बालि खः । झीगु देय् नं थुगु हे लःफय् दुने लाः । थनया अप्वः मनूतय्सं जा नयेगु याइ । अथे जुयाः थन नं वायात हे मूबालि कथं कयातःगु दु ।\nदछियंकं नयेमाःगु वायागु महत्व थुइकाः वा पीगु ज्यायात नं महत्व बियातःगु दु । उकिं हे वा पी न्याःकुुन्हु मनू सीसां वा पी सिधयेकाः जक सी उथय् याइ धयागु मान्यता दु । उकें हे वा पीगु ज्यायात सिनाज्या धाइगु धयागु लोक मान्यता दु । सिथिनखः सिनाज्या न्ह्यःन्ह्यः लाःवइगु नखः खः । सिनाज्यायात छगू कथं थाकुगु ज्या कथं कयातःगु दु ।\nपुवाचां लानाः झ्वालां पालां वा वयाः बुँइ लः दयेवं थ्व ज्या यायेमाः । थ्व ज्या याकःबकलं चाइगु ज्या मखु । अथे जुयाः ब्वलाज्या, मंकाःज्या यानाः यायेगु याइ । थुकिं नं मचाल धाःसा ज्यामि तयाः जूसां यायेगु याइ । थथे यानाः याःसां सकसियां सिनाज्या क्वचायेकेत स्ववाः प्यवाःया ई काये यः । अथे जुइगुलिं सिनाज्यां छेँज्या व मेमेगु ज्या याये लिलानाच्वनी मखु ।\nथज्याःगु अवस्थाय् लःया श्रोतय् ध्यान बीगुया लिसें यचुपिचु तकं याये मफयेयः । म्हया लिसें छेँय् दुने नं फोहर जुयाच्वनेफु । अथे जुयाः सिथिनखःबलय् म्वःल्हुयाः लासा��ांगा तकं थनाः छेँ छखां यचुपिचु याइगु खः । अथे मयाइ धकाः हे म्हय् सि दाइ, नांकाये मत्यःम्ह लासाय् वयाच्वनी धयाः ख्यानातःगु खः । थज्याःगु खँ लुमंकेबीया लागि सिथिनखःकुन्हु च्वय् धयाथें यायेमाः यानातःगु खः ।\nसिनाज्यां यक्व शारीरिक बल तुकाः ज्या यायेमाः । झ्वालां पालां वा वःसां तन्न निभाः त्वःसां खुल्ला थासय् ज्या यायेमाः । थथे जुइबलय् ला झन् हे अप्वः शारीरिक बल तुकेमाली । थज्याःगु अवस्थाय् कमजोर जुल धायेव तःन्हु तक ज्या यायेफइमखु । अथे जुयाः सिनाज्या न्ह्यः न्ह्यः बल्लाकेया लागि आरामं च्वनाः थीथी कथंया वःया लिसें मेमेगु परिकार नयेगु यानातःगु खः ।\nथुकथं नखःचखः हनेगुली नं जीवननाप प्रत्यक्ष रुपं स्वानाच्वंगु वातावरयणयागु चिउताः तयाः न्ह्याकावयाच्वंगु म्हिगःया व्यवस्थाय् वातावरण यच्चुकेया लागि व स्वच्छ फय् वयेकेया लागि थाय् थासय् चकंगु थाय् व पुखूत दयेकातःगु खः । थौं वयाः अज्याःगु दक्वं म्हासय् यायेगु ज्या जुयाच्वंगु दु । राष्ट्रिय चिं कथं धस्वानाच्वंगु लानीपुखूनापं बेहालय् लानाच्वंगु दु ।\nबाहै्रकाल लः न्ह्यानाच्वनीगु खुसित दयाः नं लःया लागि क्वलःखा (काकाकुल) जुइमालाच्वंगु दु । थःपिंथाय् हे दुगु लः सहि ढंगं जनउपयोगी ज्याय् सदुपयोग याये मफयाच्वंगुलिं करपिंसं ह्ययेकाः सितिकंया ल्याखं लः यंकाच्वंगुयात नं वाकुछिनाः सह याये मालाच्वंगु दु । थौं लःया समस्यां बिकराल रुप कयाच्वंगु दु । भूमिगत लःया श्रोत सुनावनाच्वंगु दु ।\nकलकल शब्दं यच्चुगु लः न्ह्यानाः तीर्थया रुपय् म्हसीका दुगु खुसित दक्वं फि मदयाः क्वथ्यानावंगुलिं धःया रुपय् परिणत जुयावनाच्वंगु दु । आः वयाः खुसिया लखय् थी तकं घच्चाया पुइगु जुयाच्वंगु दु । फोहरयात रिसाइक्लिन यायेगुपाखे ध्यान मबिसे व हे खुसिइ थःपिसं हे फोहर नं क्वफानाच्वनेगु , बागमती सफाइ अभियान धकाः दां व ई नं फुकाच्वनेगु ,थ्व गुलितक बुध्दिमानी व गबलय् सिधइगु ज्या खः ?\nजीवननाप क्वातुगु स्वापू दयेकाः न्ह्याकावयाच्वंगु नखःचखः मध्ये सिथिनखः थज्याःगु हे खँय् चिउताः तयाः न्ह्यकावयाच्वंगु नखः खः । थुकथं महत्वं जाःगु नखःयात थौं झीसं थुकिया वैज्ञानिक आधार व मेमेगु छुं हे पक्षयात ध्यान मबिसे मेगु हे कथं म्हसीकेगु यानावयाच्वना । थज्याःगुयात गहन अध्ययन व अनुसन्धान यानाः झीसं हनावयाच्वनाग��� नखःचखःयात समयसापेक्ष जुइक न्ह्याकायंकेमाःगु थौंया आवश्यकता खः ।","num_words":2249,"character_repetition_ratio":0.049,"word_repetition_ratio":0.067,"special_characters_ratio":0.363,"stopwords_ratio":0.025,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.996,"perplexity_score":84987.2,"cluster_detection":-1}
+{"text":"थौंकन्हय् नेपाःया लिम्पियाधुरा, लिपुलेकनिसें कालापानी लगायत भारतं थःगु कब्जाय् काःगु जकमखु राजनीतिक नक्साय् तकं दुथ्याकूगु विषय नेपाःमिपिनिगु निंतिं दकलय् महत्वपूर्णगु विषय जुयाच्वंगु दु । छेँखापतिकं जकमखु न्ह्याथाय् च्वंसां वंसां नेपाःया भूमियात भारतं थःगु कब्जाय् कयातःगु विषय पिहां वइ ।\nथ्व हे तालं वन धाःसा भारतं मदिक्क अतिक्रमण यानावनी धकाः आम सर्वसाधारण मनूतय्सं धायेगु यानाच्वंगु दु । थौं गुकथंया भारतं अतिक्रमण याःगु भूमियात लित कायेमाः धकाः समग्र देय् हे एकमत जुयाच्वंगु दु । सर्वपक्षीय बैठक च्वंगु अवस्थाय् फुक्क पक्ष तकं थौंया इलय् भारतया अतिक्रमणया विरुद्ध छगू हे मत जूगु दु ।\nथःपिनिगु भूमि लित कायेमाः धकाः धाःगु दु । संघीय संसदया संसदीय समितिं तकं नेपाः व भारतया लिपुलेक, लिम्पियाधुरा व कालापानी लगायतया समस्या सामाधनया नितिं माःकथं कुतः यायेमाःगु मखुसा संयुक्त राष्ट्र संघय् वनेत तकं तयार जुइमाः अर्थात अन्तर्राष्ट्रियकरण यायेत तकं तयार जुइमाः धाःगु दु ।\nसर्वोच्च अदालतय् तकं नेपाःया अतिक्रमित भूमि लित कायेगु सवालय् न्ववाये धुंकूगु दु । नेपाःया संचारमाध्यमपाखें मदिक्क च्वयाच्वंगु दु । बुद्धिजीवीतय्सं न्ववानाच्वंगु दुसा न्हियान्हिथं सतकय् नेपाली जनतात कुहां वयाच्वंगु दु ।\nमधेसवादी पार्टी धयातःगु राजपानिसें सरकारं प्रतिबन्ध तयातःगु दल नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी अले सरकारया नेतृत्व यानाच्वंगु दल नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (नेकपा)निसें प्रमुख प्रतिपक्ष दल नेपाली कांग्रेस, बुद्धिजीवीनिसें आम नागरिकतय् तकं छप्वाः म्हुतु जुयाच्वंगु दु ।\nनेपाःया भूमि भारतं अतिक्रमण याःगु व लिम्पियाधुरा, लिपुलेक व कालापानीयात भारतं थःगु कब्जाय् काःगु इतिहासयात स्वल धाःसा भारत व चीन दथुइ युद्ध जूगु ईनाप स्वानाच्वंगु दु । सन् १९६२ लय् जूगु भारत व चीन युद्धया झ्वलय् भारत बुत । अनं लिपा भारतीय सेनात नेपाःया नाभी, कुटि गुजि, गोभ्याड धइगु थासय् वयाः च्वं वःगु खः ।\nसरकारं औपचारिक रूपं वार्ता यायेत भारत सरकारयात पौ च्वयेगु व अनं लिपा संयुक्त राष्ट्र संघ जुयाः अन्तर्राष्ट्रिय अदालतय् वनेगु ज्या यायेफत धाःसा अवश्य नं नेपाःया राष्ट्रियताया निंतिं आतकया दुने दकलय् बांलाःगु ज्या जुइ । उकिया निंतिं जनता तयार दु, दलत नं तयार दुसा सरकार जक छाय् लिचिलेमाःगु खः ?\nव धइगु लिपुलेक व लिम्पियाधुराया दथुइ खः । कालापानी लागाय् । अबलय्निसें समस्या ब्वलंगु खः । ५७ बर्ष न्ह्यःया घटना । लिपांगु इलय् वयाः नेपाःया ३७२ सिबें अप्वः वर्ग किलोमिटर अथे धइगु स्वंगू ख्वप जिल्ला बराबर स्वयां नं अप्वः भूमि भारतय् लाकल । थःपिनिगु राजनीतिक नक्साय् तकं दुथ्याकल ।\nनेपाःया भूमि जकमखु पाकिस्तानया भूमि नं भारतं थःगु नक्साय् लाकेगु ज्या याःगु खः । पाकिस्तानया जम्मू काश्मिर क्षेत्रया भूमि नं लाकल । पाकिस्तानया सरकारं तत्काल हे चिउताः क्यन तर नेपाल सरकारं तत्काल चिउताः क्यने मफुत । थ्व खँ सामाजिक संजाल, संचार माध्यम व बुद्धिजीवीतय्सं सः तयेवं सरकारं चिउताः तयाहल ।\nथुकिं सरकार गुलि गैर जिम्मेवार धइगु न्ह्यसः ब्वलंगु दु । नेपाः व भारतया सीमा धइगु १८ सय ८० किलो मिटर दु । उलि भूमिमध्ये ७१ थासय् सीमा अतिक्रमण यानातःगु दु । २०७४ साल स्वयां न्ह्यः तकया मेची, सुस्ता, इलाम, कञ्चनपुर, झापानिसें थाय्थासय् भारतं अतिक्रमण यानाच्वंगु दु ।\nभारतं सीमा अतिक्रमण याःगुलिं सीमानाय् च्वनाच्वंपिं नेपाःमित विशेष याना मधेसीत हे ल्वानाच्वंगु दु । गुलिखे मनूत घाःपा जूगु दुसा गुलिखे मनूतय् ज्यान तकं वने धुंकूगु दु । उकिया अर्थ जनता मदिक्क भारतलिसे थःगु हे कथं ल्वानाच्वंगु अवस्था दु ।\nथज्याःगु अवस्थाय् गुकथं भूमि लित कायेमाः धइगु मान्यतायात कयाः प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीं नेपाःया एक इन्च भूमि तकं बीगु जुइमखु धयादिसें नेपाःया भूमियात लित कायेगु जुइ धकाः न्ववानादीवं भारतया निंतिं चर्चाया विषय जुया बिउगु दु । भारतया संचारमाध्यमय् तकं नेपाःया प्रधानमन्त्री ओलीया धापूयात कयाः विशेष प्राथमिकता बीगु ज्या जूगु दु ।\nउकिया अर्थ नेपाःया प्रधानमन्त्रीं न्ववाःगुलिं भारतयात तकं अप्रत्यक्ष रूपं दबाव शुरु जूगु दु । उकिं वास्तवय् लिम्पियाधुरा, लिपुलेक अले कालापानी जकमखु ७२ गू थासय् अतिक्रमण जुयाच्वंगु भूमि नं लित कायेमाःगु अले भारतं गबलें नं अतिक्रमण याये मफइकथं न्ह्याः वनेमाःगु आवश्यकता दु धकाः समग्र बुद्धिजीवीतय्सं ���ायेगु यानाच्वंगु दु ।\nउकिया निंतिं सरकारं औपचारिक रूपं वार्ता यायेत भारत सरकारयात पौ च्वयेगु व अनं लिपा संयुक्त राष्ट्र संघ जुयाः अन्तर्राष्ट्रिय अदालतय् वनेगु ज्या यायेफत धाःसा अवश्य नं नेपाःया राष्ट्रियताया निंतिं आतकया दुने दकलय् बांलाःगु ज्या जुइ । उकिया निंतिं जनता तयार दु, दलत नं तयार दुसा सरकार जक छाय् लिचिलेमाःगु खः ? सरकार तुति मखाकुसे न्ह्याः वनेमाः अले जनताया मत कथं न्ह्याः वनेमाः ।\nथ्व ई धइगु स्वब्वय् निब्व बहुमत दुगु सरकार खः । थ्व सरकारं नं भारत व नेपाःया दुथुइ सीमा समस्या समाधान याये मफत धाःसा कन्हय् वना यायेफइ धइगु ग्यारेन्टी दइमखु । आःया अवस्थाय् वार्ता व कुटनीतिक कुतःपाखें समस्या समाधान यायेमाः धकाः नं धायेगु यानाच्वंगु दु । उकिं परराष्ट्र सचिवस्तरकथं समस्या समाधान यायेमाः धाइपिं नं दु ।\nपराराष्ट्र मन्त्रीस्तरपाखें धाधां प्रधानमन्त्रीस्तरपाखें समस्या सामाधान यायेमाः धाइपिं नं दु तर थौंया इलय् प्रधानमन्त्रीस्तरपाखें कुतः याना राष्ट्रसंघय् हे वनेमाःगु आवश्यकता दु । उकिं थौंया इलय् हे नेपाःमिपिनिगु भावना कथं थुगु मुद्दायात अन्तर्राष्ट्रियकरण याना वनेत तयार जुइमाःगु आवश्यकता दु ।\nथौंया इलय् तकं कयौं नेपाःया राजनीतिक दलया नेतातय्सं कालापानी नेपाःया भूमि खः धायेगु यानाच्वंगु दु वास्तवय् कालापानी धकाः धायेमाःगु अवस्था मदु बरु लिम्पियाधुरानिसें लिपुलेक तकया भूमि नेपाःया भूमि खः अले उगु भूमिं भारतीय सेना लिहां वनेमाः धकाः धायेमाःगु अवस्था दु ।\nलिम्पियाधुरा धइगु काली नदी अर्थात कालि खुसिया मुहान खःसा अनं लिपा कालापानी खः अले क्वय् वयाः लिपुलेक खः । उकिं लिम्पियाधुरानिसें लिपुलेकतकया भूमि धायेवं कालापानी स्वतः लाइगु जुया कालापानी जक नेपाःया भूमि मधासे वनेमाःगु अवस्था दु । थुगु मुद्दायात अन्तर्राष्ट्रियकरण याना वनेगुया विकल्प मदु ।","num_words":1146,"character_repetition_ratio":0.069,"word_repetition_ratio":0.09,"special_characters_ratio":0.364,"stopwords_ratio":0.012,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.997,"perplexity_score":141956.4,"cluster_detection":-1}
+{"text":"गंगा खुसि | यमुना खुसि | ब्रम्हपुत्र खुसि | बेतवा खुसि | नर्मदा खुसि | गोदावरी खुसि | कावेरी खुसि | गंडक खुसि | कोशी खुसि | बागमती खुसि | सरयू खुसि | रावी खुसि | व्यास खुसि | सतलज खुसि | खडकई खुसि | सुवर्णरेखा खुसि | क्षिप्रा खुसि | हुगली खुसि | सोन खुसि | दामोदर खुसि | केन खु���ि\nRetrieved from \"https:\/\/new.wikipedia.org\/w\/index.php?title=गंडक_खुसि&oldid=25803\"\nपुच:\nभारतयागु खुसि\nThis page was last edited on ३ मार्च २००७, at १०:३७.\nText is available under the Creative Commons Attribution-ShareAlike License; additional terms may apply. See Terms of Use for details.","num_words":152,"character_repetition_ratio":0.007,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.315,"stopwords_ratio":0.007,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.153,"perplexity_score":27118.6,"cluster_detection":-1}
+{"text":"विद्यार्थी जीवनय् ब्वनेगु जक तःधंगु खँ मखुसें ब्वनागु विषययात व्यवहारिक रूपं छ्यला वनेफत धाःसा जक जीवन सार्थक जुइ । उच्च शिक्षा हासिल यायेगु सिलसिलाय् जि पाटन ध्वाखाय् च्वंगु पाटन मल्टिपल क्याम्पसय् बी.एस.सी. ब्वनेत भर्ना जुया । प्राइभेट क्याम्पसय् ब्वनां छक्वलं सरकारीइ ब्वनेगु अःपुगु खँ मखु । सरकारी क्याम्पसय् ब्वंकीगु तरिका, अनया व्यवस्थापन अले थीथी थासं झायादीपिं सकल पासापिं जिगु निम्तिं न्हूगु खँ जुल ।\nबी.एस.सी. तगिंया उगु प्यदँय् जिमिसं वनस्पति विज्ञान, रसायन शास्त्र व जीवविज्ञान ब्वना । उकीमध्ये लिपांगु दच्छिइ छगु जक विधा ब्वने दइगु जुल । जिं वनस्पति विज्ञान ल्यया । मचांनिसें थःगु जःखः चाकःहिक दुगु थीथी सिमा, घाँँय्, बांलाक ह्वइगु स्वां खनां जिगु मन तसकं लय्ताइगु खः । मनू व प्रकृतिया सम्बन्ध ला व लुसिया थेँ हे जुइ । प्रकृतिनाप लय्ताइगु जिगु मन अले प्रकृतियात अझ बांलाक म्हसिइकेगु ताःतुनां जिं वनस्पति विज्ञान ल्ययागु खः ।\nबी.एस.सी. जिगु निम्तिं विशेष जुल । क्याम्पसं ब्वनेगु हे झ्वलय् जिमित वनस्पति मुंकाः हर्बेरियम दयेकेत गोदावरी, बज्रबाराही, अथे हे वासःया रुपय् छलाबुलाय् वयाच्वंगु वनस्पति म्हसिइकेत खोना, भ्वँत यंकेगु ज्या जुल । अथे हे थीथी वनस्पतिया विषय ब्वनेगु झ्वलय् हात्तिवन, तौदह नं वना । शैेक्षिक भ्रमणया लागि जिपिं जिरी चाःह्यूवना । अनया वनस्पति येँया स्वयां पाः । अनया च्याया बगान चाहिलेत वनाबलय् जिगु मन तसकं लय्ताल । वनस्पतिया बारे गुलि आपाः खँ थुया वन उलि हे थुकिं जितः साला काल ।\nवनस्पतिया तःताजि नां दइ गथे की नेपाली नां, अङ्ग्रेजी नां, वैज्ञानिक नां अले थीथी जातिया मनूतय्सं धयावयाच्वंगु नां । नेपाःमितय्सं धायेगु नेवाः नां उकिया दसु खःसा तामांगतसें धाइगु मेता नां । क्ववालेज्यापाखेँ स्वय्गु खःसा वैज्ञानिक नां उप्वः लुयावइ । वैज्ञानिक नां लुमंकेत जिं थीथी कथं ब्वना । गबलय् गबलय् बुँइ वनेबलय् नापं वनाच्वनाम्ह ततायात, “थ्व घाँय्या वैज्ञानिक नां छु खः स्यूला ?” ��काः न्यना । ततां मस्यू धाइबलय् सयेका तयेमाः धैगु ल्याखं जिं थुकियात,”सिन्तेला एसाइ्टिका” धाइ धकाः कना ।\nअथेहे गबलँय् किजानाप वनेबलय् नं थथेहे सहलह यायेगु याना । जिं वैज्ञानिक नां धयावने बलय् जिपिंनापं दुम्ह जिमि मांनं मथुयाः, “छु धाःगु, छु धाःगु ? छुंहे खँ मथू ।” धायेगु यानादी अले, थुकियात ला “मिलाबांकु घाँय्” धाइ धकाः नेवाः नां कनाबी । जि छम्ह वनस्पतिया विद्यार्थी जूगु नातां जिं वनस्पतिया वैज्ञानिक नां थुइकेमाःगु खःसां व स्वयां न्हाप जिला छम्ह नेवाः खः । वहे जुयाः नेवाः नां म्हसिइकाः थःगु भाय्यात म्वाकेगु जिगु भाला खः धैगु जिं तायेका ।\nबी.एस.सी. ब्वनावलय् थेसिस् च्वयेगु थिति उप्वः मदुनि । प्यदँ-न्यादँतिनि दुगु खः । वया न्ह्यः थेसिस् च्वयेम्वाः । थेसिस् सकस्यां च्वयेखनी धइगु नं मदु । थुकियात दच्छि व निदँया क्ववालेज्याय् पास जुइमाः अले विद्यार्थीया नं मं दयेमाः । जिं ब्वनाबलय् स्वम्हेस्यांजक थेसिस् च्वयागु खः । स्वम्हेस्यां थीथी विषयय् च्वयेगु कुतः याना । जिं वनस्पतियात झीगु नेवाः तजिलजिनाप स्वाकाः च्वयेगु कुतः याना । थुकिइ जितः क्याम्पसया प्रकाश खड्की सरं व शीतल वैद्य मिसं ग्वहालि नापं हःपाः बियादिल ।\nझी नेवाःतय्सं यक्व नखःचखःत हनावयाच्वनागु दु । नापं मचा बुसांनिसें सी धुंकाःतकया थीथी संस्कारत नं हनावयाच्वनागु दु । थुज्वःगु नखःचखः व संस्कारय् नेवाःतय्सं उप्वः वनस्पतित छ्यलावयाच्वंगु खनेदु । नेवाःतय्सं हनाः वयाच्वंगु तजिलजित नेवाः समाज दुनेया थीथी जात व थीथी थासय् छुं भतीचा पाः । थेसिस् यायेगु झ्वलय् यलया वादेय्याः नेवाःतय्सं हनावया च्वंगु तजिलजिइ छु छु वनस्पतित छ्यलावया च्वंगु दु धकाः सिइकेगु जितः बिचा वल ।\nजिगु अध्ययन विधि\nवादेय् नेवाःतय्गु बाहुल्य दुगु थाय् खः । जिं अन नेवाःतय्सं हनाः वयाच्वंगु नखःचखः व संस्कार छु छु दु अले छु छु वनस्पतित छ्यला वयाच्वंगु दु धकाः कर्ममाण्डया ज्या यानावया च्वंपिं बाज्या, गुरूजु अलय् अन च्वंपिं नेवाःतय्त न्यना । नेपाल संवतया न्हूदँनिसें न्ह्यानां दच्छितक नेवाःतय्सं हनाः वयाच्वंगु तजिलजि (म्हपुजा, किजापुजा, सकिमिला पुन्हि, यःमरि पुन्हि, घ्यःचाकु संल्हु, सिथिनखः, गथांमुग, नागपञ्चमि, सापारू, येँयाःपुन्हि, मोहनी, खिचापुजा, लक्ष्मीपुजा) अले नेवाः संस्कार (मचाबू ब्��ंकेगु, मचाजंक्व, इहि, बाःर्‍हाः, कय्तापुजा, इहिपाः, ज्याःजंक्व, सीज्याः)य् छ्यला वयाच्वंगु वनस्पति अध्ययन यानाः ।\nवनस्पतित मुंकेगु कुतः याना । वनस्पतिया वैज्ञानिक नां म्हसिइकेत स्वांवा पासि दूगु नमूना संकलन याना हर्बेरियम दयेका । स्वांवा पासि दूगु वनस्पतिया नमूना संकलनया निम्तिं जि तःक्वः हे वादेय् वना । थ्वहे विषयया निंतिं जिं खंपिं ज्याथःपिं, सःस्यूपिं भाजु मय्जुपिनिगु ग्वहालि कया । तजिलजि व संस्कारय् च्वयातःगु सफूत मालाः ब्वना । लिपातक दइ धःकाः जिं तजिलजि हनाःच्वंगु अलय् वनस्पतिया किपा नं कया । थुगु ज्या यायेत जिं दाजु, किजा अलय् पासापिनिगु ग्वहालि नं कया ।\nजिगु अध्ययनया लिच्वः\nवादेया नेवाःतय्सं तजिलजि ४४गू प्रजातिया वनस्पति व संस्कारय् ४६गू प्रजातिया वनस्पतित छ्यला वःगु खनेदु । संस्कारय् जंक्वयात २०गू प्रजातिया वनस्पति व नखःतय् मोहनीबलय् ८गू प्रजातिया वनस्पति माः । वनस्पतिया प्रजाति दुने म्वाय् (केरा) (मुशा प्यारादिसिंका)या हः व पासि, दाफ्वः स्वां (ज्यास्मिनम् मल्तिफ्लोरम), पालु (जिन्जिबर अफिसिनेल) अलय् सितु (साइनोदन दक्ताइलन) उप्वः छेला वयाच्वंगु खनेदु ।\nअजा-अजिपिंसं धाःगु गुलिंगुलिं वनस्पतित ला मालेत तसकं थाकुल । नेवाः तय्सं इहि, कय्तापूजा, ज्याःजंक्व व सी संस्कारय् होम यायेत चस्वांया हः छ्यलावयाच्वंगु दु । थज्याःगु महत्व दुगु वनस्पति जितःला अपुक हे लुयावइथे ताःगु खः तर थ्व सिमा मालेत जि तसकं ब्वाँय् जुइमाल । यक्व सिके न्यना । छगू हे लिसः वल, “न्हापान्हापा ला यक्व दु, आः खने मदयेधुंकल ।”\nमामां वना जिं थ्व सिमा वादेय् छम्ह अले यलया पूर्णचण्डी छम्हजक लुया वल । थ्वला छगू दसि जक खः । थथे जाःगु वनस्पतित ला अप्वः दु । वयकःपिंसं धयादीगु वनस्पति थ्वहे खः धकाः थुइकेगु निंम्तिं वनस्पतिया नेवाः नां व नेपाली नां स्यूपिं तसकं म्हो जुइ धुंकल । “अझ व वनस्पति आः खनेमदय् धुंकल हं ।” दसि कथं न्हापा ज्याजंक्व बलय् छ्यलावःगु जीस्वां आः खनमदय् धुंकल हं, अलय् थुकिया नेपाली नां छु खः धकाः नं मस्यू हं । “वनस्पति मालेत थाकुयाः थज्याःगु वनस्पति थनया तजिलजि व संस्कारय् छ्यलाबुलाय् मवय् धुंकल हं ।” थथे वनस्पति तनावंगु खनां जिगु मनय् चसक्क वन ।\nजिगु अध्ययनं जिं थुइकागु खँ\nजिं क्याम्पसया ज्या क्वचायेका । लिच्वःपौ न बांलाक हे ���ल । तर जितः थुलिंजक सान्तुष्ट मजुल । तनावंगु वनस्पतियात गथेयाना संरक्षण यायेगु अलय् नेवाः तजिलजि व संस्कार गथेयाना म्वाकाःतये फइ धकाः जिगु नुगलय् खँ लुयाच्वन । जिं थुइका कयागु छता खँ छु धाःसा, नेवाः तजिलजि व संस्कार म्वाकेगु खःसाः वनस्पतियागुु संरक्षण मयासे हे मगाः । अथेहे अजाः-अजिपिंके दूगु ज्ञानयात न्हूगु पुस्तायात लःल्हाना वनेमाः ।\nअजाः-अजिपिनिके दुगु ज्ञानयात झींसं च्वयाः, सफू पिकानां न्हूगु पुस्तायात लःल्हायेगु ज्या यायेमाल । अलय् झीगु तजिलजि व संस्कारय् महत्व दूगु वनस्पति संरक्षण यायेत झीसं छेँया कःसिइ ज्यूला, क्यब्वय् ज्यूला वा अलग हे उद्यानय् संरक्षण यायेमाः ।\nवनस्पति तनावन धालःसा वनापं स्वाःगु ज्ञान नं तनावनी । अलय् खँ स्युपि मनूत मन्त धाःसा दूगु वनस्पतिया न महत्व दइमखू छय्कि उके स्वाःगु ज्ञान तनावने धुंकिइ । वनस्पतिया महत्व सिल धाःसाजक उकिया संरक्षण यानावने फइ । यक्व लिपा मलाःनि । सकसिनं थम्हं स्यूगु खँ मेमेपिन्त नं स्यनेगु कुतः यायेमाः । अजाः-अजिपिनिके दुगु ज्ञानयात झींसं च्वयाः, सफू पिकानां न्हूगु पुस्तायात लःल्हायेगु ज्या यायेमाल । अलय् झीगु तजिलजि व संस्कारय् महत्व दूगु वनस्पति संरक्षण यायेत झीसं छेँया कःसिइ ज्यूला, क्यब्वय् ज्यूला वा अलग हे उद्यानय् संरक्षण यायेमाः । थथेयाना वने फतः धाःसाजक झीसं वनस्पति संरक्षणयालिसेलिसें झीगु नेवाः तजिलजि व संस्कार न म्वाकातये फइ ।\n(पाटन मल्टिपल क्याम्पसं वनस्पति विज्ञानय् बी.एस.सी यानादीम्ह च्वमि महर्जन नेवाः तजिलजि व संस्कारय् छ्यलावयाच्वंगु वनस्पतिया अध्यता खः ।)","num_words":1736,"character_repetition_ratio":0.064,"word_repetition_ratio":0.054,"special_characters_ratio":0.371,"stopwords_ratio":0.007,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.997,"perplexity_score":66353.4,"cluster_detection":-1}
+{"text":"वंगु शनिवाःया तःभुखाचं येँ महानगरपालिकासत्तिक्क लाःगु सीतापाइलानिसें रामकोटतक विध्वंसया ताण्डव हे न्यंकूगु दु । थन आपालं जनधनया क्षति जूगु जूसां आःतक गुगुं कथंया राहत थ्यंगु मदुनि । न्हू घोषणा जूकथं नागार्जुन नगरपालिका जूगु तत्कालीन सीतापाइला गाविसय् यक्व हे छेँत दुंगु दु तर थौंतक नं अन छु जुयाच्वन धइगु सुयां च्यूताःया विषय जुयाच्वंगु मदु ।","num_words":91,"character_repetition_ratio":0.006,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.319,"stopwords_ratio":0.044,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.995,"perplexity_score":83299.7,"cluster_detection":-1}
+{"text":"बिगतय् झीगु स्वनिगः यँे देय् सफा स्वस्थ हराभरा, सुन्दर, प्रदुषणमुुक्त, देगःया देगलं जाःगु सम्पदै सम्पदाया शहर न्ह्याथाय् स्वःसां वाउँक तरकारी सयाच्वनीगु स्वये हे ल्वःवनापुसे च्वं । थज्याःगु येँ देय् थौंकन्हय् ध्यस्त थें जुइधुंकल । लिपांगु इलय् यँे देय् धइग पिनेयापिं मनूत वयाः मुनीगु डम्पिङ साइट थें जुइधुंकल ।\nस्वनिगलय् नेपाःया थीथी जिल्ला जक मखुसें विदेशी नागरिकत तकं आप्रवासी जुयाः भरिभराउ जुइधुंकल । जःलाखःला सीमा पारीया नागरिकत जक मखु आः ला बंगलादेश, भूटान, अफगानिस्तान, चीन, म्यानमार लगायतया देय्या नागरिकत तकं वयाच्वंगु खनेदु । थुकिं यानाः यँे देय् स्वनिगः आप्रवासनया समस्यां यानाः आक्रान्त जुयाच्वंगु दु ।\nयेँय् आः बागू कोटीं मल्याक जनसंख्या दयेधुंकल धाइ । झी पूर्खापिंसं गुलि मिहेनत यानाः दयेका तया थकूगु यँे देय् सफा सुग्घर हराभरा\nदेगः व सम्पदाया चुक, बहाः, बही, ननि भरिभराउ जुयाच्वंगु थ्व सुन्दर नगर लिपांगु इलय् धः, कुँ, धू, ध्याचः व प्रदूषणं जाःगु विकृति व विसंगतिया शहर कथं विकसित जू वनाच्वंगु दु ।\nलिपांगु इलय् वाउँक वाउँक तरकारी सयाच्वंगुु स्वये नापं मदये धुंकल । थौकन्हय् ला तरकारी सइगु थासय् ततः जाःगु छँे जक सयाच्वंगु दु । स्वनिगः कंक्रिटया जंगलय् हिला वनाच्वन धाःसां जिउ । विगतय् यँेया त्वाःत्वालय्, सतक सतकय् च्वंगु हितिं न्हियान्हिथं हायाच्वनीगु लः थौंकन्हय् लिटरं स्वतका पुलाः त्वने मालाच्वंगु दु ।\nयँेया त्वाःत्वालय् च्वंगु ल्वहं हिति फुक्क सुना वने धुंकल । अले मेलम्चीया लःया आश यानाच्वंगु नं नीच्यादँ दत, तर लः धाःसा वःगु मखुनि । सरकार, नेता, पार्टी फुक्क ठग फटाहा जूगुलिं नागरिकतय्सं दुःख सी मालाच्वन । जःलाखःला देय् भारतया नागरिक बाहेक मेग देय्या नागरिकत नेपाः प्रवेश यायेत भिसा कयाः वयेमाः । अले भिसाया ई फुत कि लिहां वनेमाः ।\nस्वनिगलय् पिनें वइपिं जनसंख्याया चाप अप्वयाच्वंगुलिं थन न्हियान्हिथं न्हून्हूगु कथंया समस्यात नं अप्वयावं वनाच्वंगु खने दइ । धः, लः, बँपसः, पार्किङया समस्या, ट्राफिकया समस्या, गाडी जामया समस्या, प्रदूषणया समस्या अप्वया वनाच्वंगु खनेदु ।\nथ्व फक्ुक देय्या नियम खः । तर थौंकन्हय् झीथाय् भिसा म्वाःगु देय् भारतया नागरिक बाहेक भिसा माःगु देय्या नागरिकत तकं नेपालय् च्वनाच्वंगु खनेदु । अथे हे गुलिखे विदेशी नागरिकत ला फुटपाथय् ���ँपसः तयाच्वंगु नं खनेदु । तर सरकार, राज्य, स्थानीय सरोकारवालातय् मिखा धाःसा थ्व मामिलाय् कां जुयाच्वंगु दु । थ्वहे नेपाःया बिडम्बना खः ।\nदेय्या शासन व प्रशासन गय् यानाः चले जुयाच्वन धइगु न्ह्यसः थन ब्वलनीगु स्वाभाविक खः । स्वनिगलय् न्हियान्हिथं अप्वया वनाच्वंगु आप्रवासनया समस्या समाधान यायेगु, समस्यायात व्यवस्थित यायेगु कुतः अझ नं केन्द्रया सरकार व स्थानीय सरकार धाःगु निकायतय्सं यानाच्वंगु खने मदु ।\nअथेला स्वनिगलय् आप्रवासनया समस्या वःगु धइगु हे थीथी राजनीतिक दलतय्सं यानाः हे खः धइगु द्वपं दु । थीथी राजनीतिक दलतय्सं थःथःगु राजनीतिक ज्याझ्वःत राजधानी केन्द्रित यानाच्वंगुलिं आप्रवासनया समस्या ब्वलनाच्वंगु खः धाइ । थीथी राजनीतिक दलतय्सं न्ह्याकाच्वंगु राजनीतिं यानाः हे स्वनिगलय् जनसंख्याया चाप अप्वयाच्वंगु खने दइ ।\nस्वनिगलय् पिनें वइपिं जनसंख्याया चाप अप्वयाच्वंगुलिं थन न्हियान्हिथं न्हून्हूगु कथंया समस्यात नं अप्वयावं वनाच्वंगु खने दइ । धः, लः, बँपसः, पार्किङया समस्या, ट्राफिकया समस्या, गाडी जामया समस्या, प्रदूषणया समस्या अप्वया वनाच्वंगु खनेदु । उखे स्वनिगःया आदिवासीतय्गु छेँ–बँु धाःसा थ्वहे लँ तब्या यायेगु त्वह चिनाः लाका कायेगु कुतः यानाच्वंगु दु ।\nस्वनिगःया आदिवासीतय्गु छेँ–बुँ कायेत्यंगु नं थ्वहे आप्रवासीतय्गु समस्या समाधान हल यायेत खः । अथेला लँ जक तब्या यानां ट्राफिक जामया समस्या ज्यनीगु मखु धइगु खँ मन्द बुद्धिवाला तय्सं मथू । ट्राफिक जामया समस्या ज्यंकेत ट्राफिक व्यवस्थापन बांलायेमाः ।\nट्राफिक जामया समस्या क्यनाः लँ तब्या यायेगु नामय् स्वनिगःया आदिवासीतय्त विस्थापित यायेगु व उमित सुकुम्वासी दयेकाः शहर बजारं हे पितिना छ्वयेगु षडयन्त्र जुयाच्वंगु दु । स्वनिगःया नेवाःतय्त विस्थापित यायेगु, तितरबितर, यायेगु जक मखुसें नेवाःतय्गु कला, संस्कृति व भाषाया ख्यलय् नाप्र अतिक्रमण यानाः विकृति हयेगु कुतः नं निरन्तर हे जुयाच्वंगु खनेदु ।\nअथे ला थ्व सवालय् गुलिखे नेवाःत नं कम मजू । थःगु पुर्खाया जग्गा जमिन आर्थिक लाभया निंतिं धमाधम मियाः थःगु थाय्बाय् त्वःता वनाच्वंपिं नेवाःत नं गाक्कं मदुगु मखु । अथे हे गुलिखे नेवाः तय्सं थःगु भाषा कला संस्कृति संस्कारयात म्वाय् चुइकाः विदेशी कला संस्कृति भाषायात नालाः कयाच्वंपिं नं मदुगु मखु ।\nअथेहे देय्या थीथी राजनीतिक दलय् आपालं नेवाः नेता कार्यकर्ता नं मदुगु मखु तर थीथी राजनीतिक दलया नेवाः नेतातय्सं नं स्वनिगलय् ब्वलना च्वंगु आप्रवासनया समस्यायात समाधान यायेगु कुतः यानाच्वंगु मदु । थीथी दलया नेवाः नेता कार्यकर्तात थीथी राजनीतिक दलया खँय् ब्रम्हू नेतातय् च्यः जक जुयाः लिउ लिउ जुयाच्वन ।\nथुमिसं नेवाःतय्गु हक हित अधिकार भाषा कला संस्कृति अले नेवाःतय्त विस्थापित यायेगु कुतः राज्यं यानाच्वंसा थुपिं म्हुतुप्वाः तिनाः जक च्वन धाःसां जिउ । गुलिखे नेवाः नेता कार्यकर्तात ला थीथी राजनीतिक दलया ब्रम्हू नेतातय् च्यः जक जुया च्वनेगुली हे थःत गर्व तायेकाच्वन धाःसां जिउ ।\nअथे ला गुलिखे नेवाः नेता सांसदत ला स्वनिगलं पिनेयाम्ह हरूवा ब्रम्हू नेताया लागिं थःगु सांसद पद नापं त्याग यायेत तयार जुइपिं नं खने दत । छम्ह ब्रम्हूया लागिं थःत पत्याः याःपिं द्वलंद्वः मतदातातय्त धोका बीपिं थज्याःपिं नेवाः नेता, सांसदतपाखें नेवाःतय्सं गज्याःगु आशा यायेगु ? थज्याःपिं नेवाः नेतात वास्तवय् भचाखुसिइ चुइका छ्वयेमाःपिं खः ।\nअथे ला थ्व इलय् झी नेवाःत नं छधी छप्पँ जुयाच्वंगु खने मदु । नेवाःतय्त छट्टुुपिं ब्रम्हू नेतातय्सं राजनीतिया नामय् विभाजन यानाच्वंगु खनेदु । थुमिसं नेवाःतय्त भोट बैंक कथं जक छ्यलाच्वंगु दु धाःसां जिउ । भोट बैंक धइगु थःत माःबलय् उपयोग यायेत जक खः । उमिगु माग न्यनाः उमिसं धाःथे यायेत मखु । नेवाःतय्सं थ्व राजनीति गबले थुइगु खः मसिउ ।","num_words":1233,"character_repetition_ratio":0.071,"word_repetition_ratio":0.074,"special_characters_ratio":0.375,"stopwords_ratio":0.014,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":85171.4,"cluster_detection":-1}
+{"text":"चांदुर बाजार तालुका | चांदुर रेल्वे तालुका | चिखलदरा तालुका | अचलपूर तालुका | अंजनगाव सुर्जी तालुका | अमरावती तालुका | तिवसा तालुका | धामणगाव रेल्वे तालुका | धारणी तालुका | दर्यापूर तालुका | नांदगाव खंडेश्वर तालुका | भातकुली तालुका | मोर्शी तालुका | वरुड तालुका","num_words":60,"character_repetition_ratio":0.179,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.448,"stopwords_ratio":0.0,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.39,"perplexity_score":205960.6,"cluster_detection":-1}
+{"text":"चंद्रपूर तालुका | वरोरा तालुका | भद्रावती तालुका | चिमूर तालुका | नागभीड तालुका | ब्रह्मपुरी तालुका | सिंदेवाही तालुका | मूल तालुका | गोंडपिपरी तालुका | पोंभुर्णा तालुका | सावली तालुका | राजुरा तालुका | कोरपना तालुका | जिवती तालुका | बल्लारपूर तालुका","num_words":60,"character_repetition_ratio":0.183,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.444,"stopwords_ratio":0.0,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.429,"perplexity_score":136079.8,"cluster_detection":-1}
+{"text":"वसई तालुका | वाडा तालुका | जव्हार तालुका | मोखाडा तालुका | पालघर तालुका | डहाणू तालुका | तलासरी तालुका | विक्रमगड तालुका","num_words":31,"character_repetition_ratio":0.153,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.467,"stopwords_ratio":0.0,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.644,"perplexity_score":172657.1,"cluster_detection":-1}
+{"text":"नेवाःतय्‌ हनेगु याना वयाच्वंगु तत:धंगु नखः मध्यय्‌ पाहांच:ह्रे छगू नं ख: । पाहांच:ह्रे नखः नेवाःत सकसिनं हनेगु यायेगु या:सा थ्व नखः विशेष याना येँ (दे) च्वंपिं नेवा:तय्सं त:जिक हनेगु चलन दु । येँ दुनेया नेवा:तय्नं विशेष याना: पचलि भैरबया जात्रा त:जिक हनीगु थाय्‌ क्वने व लुतिमरु अजिमाया जात्रा त:जिक हनीगु थासय्‌ च्वंपिं नेवातय्‌ पाहांच:ह्रे नख: हनेणु चलन मदु । उगु निगू जात्रा हने माःपिं नेवा: तय्सें तजिक हनेगु चलन मदु । पाहांचःह्रे नख: तजिक हनेगु धयागु हे येंया नेवाः तयेत म्हसिकेगु खः ।\nपाहांचःह्रे हनेगु\nपाहांच:ह्रे धका चैत्र कृष्ण चतुर्दशी कुन्हु हनीगु नखः ख: । थ्व नख: कुन्हु मेमेगु नख: चखःवलय्‌ थें सुचि नियम यायेथें थ्व नख: हनेत नं वं थिलाः म्वःमि ल्हुया: सुचि नियम यायेमा: । थ्व नखः कुन्हु विशेष यानाः त्वाः त्वालय, थाय्‌ थासय् च्वंगु वा फोहरगु थासय्‌ त:लय्‌ दुम्ह लुकुमाःद्य:यात पूजा याना हनीगु नख: खः । थ्व नखःया प्यन्हु न्ह्यो मिजं मचातय्‌सं साःगा: वा चां त्वपुया त:गु लुकुमाःद्यःयात म्हुयाः लुकुमा:गा: सुचपिचु यायेगु याइ । प्यन्हु लिपा अर्थात चैत्र कृष्ण चतुर्दशी कुन्हु लुकमा:गालय्‌ बँ थिला: नीसी यायेगु याइ । लुकमाद्य:या गा: सुनां म्हुल वंहे लुकुमा गालय्‌ बँ इलेगु ज्या याइ । थथे गा: खनां: सुनां सफा यायेगु याइ वहे मिजंमचा पाहांचःह्रेया लुकुमाःद्य:या पाला जु ।\nलुकुमा: द्य: सुला च्वम्ह द्य: जुगुलिं थ्व द्यःयात बहनी सन्धयाकाः ई निसें त्वा: ज:छिया मनुतय्‌सं छेँय्‌ छेँय्‌ भ्वय्‌ ज्वरे यानाः भ्वय्‌ छाना: पूजा या: वयेगु याइ । पाहांच:ह्रे बलय्‌ मेमेंपिं द्य:पिन्त सुथय्‌ पूजा यायेगु या:सा लुकुमा:द्यःयात बहनी सन्ध्याकाल निसें पूजा यायेगु याइ ।पाहांच:ह्रे कुन्हु लुकुमा:द्यया नापनापं थाय् थासय्‌ च्वंगु पीठ वा अजिमापिन्त पूजा यायेगुया नापनापं गणेश, कुमार, कुमारी नं पूजा याय्गु याइ । थ्व दिनय्‌ न���ह्याम्ह हे द्यःद्य:पिन्त पुजा धयागु याःसां नं विशेष पूजा लुकुमा:द्यःयात है ख: ।\nलुकुमाःद्य: पूजा याइबलय् विशेष याना: मेमेबलय् थें पूजा सामान जूसां लुकुमाःद्यःयात पुजा याइबलय्‌ लुंबुँ वहबुँ स्वां तया: पुजा यायेगु चलन दु। लुँबुँ धका: तुकंमाया बुँ व्हयाच्वंगु जूसा वह:बुँ धका लैंमाया बुँ तइ । लुबुँयात लु व वह:बुँयात वहःया प्रतीक धका घाइपिं न दु । लुकुमाःद्य: पुजा याये धुंका: अन द्यःया थाय्‌ च्याका त:गु मत वा द्यः पुजा याना: मत: ब्युगु इतालय्‌ चम्चा वा माताःचाय् अज: फया: छेँजःछि सकसियां धुंया मिखा काकां जिगु मिखा तेलाक धका: सिन्ह तिना: अज: उलेगु नं परम्परा दु । छखे अज: उला थःगु मिखा तेलाकेगु जूसा मेखे लुकुमाः:द्यया थाय्‌ अज: फया: अज: उल धा:सा भुत प्रेत, पिशाचतय्सं थी फैमखु अमिगु डर मुक्त जुइ धयागु‌ धापु दु।\nजुकु‌माःद्य: पूजा याना: द्यःयात छाइगु भ्वय्‌ विशेष याना: वाँगु लाभामा, अय्ला, थ्वँ तया: भ्वय्‌ छाइगु जक मखु लुकुमाःद्य:यात छाःथे छेँय्‌ सकसिया वाँगु लाभा नं तयाः भ्वय्‌ नयेमाःगु चलन दु । थ्व नखःया विशेष नसा धयागु लाभा जुगुलिं पाहाच:ह्रेयात लाभा नख: धका: न धायेगु याः ।\nमहायानी बौद्धतय्‌ थ्व नख: कुन्हु लुकुमाःद्य: पूजा याः वने न्ह्याे थःगु छेँ न्याग: स्वना तान्त्रिक पूजा यायेगु चलन दु । पूजा याना च्वंगु ई दुने हे लुकुमाःद्यःयात पूजा याके व्छयेगु न॑ चलन दु । थथे पूजा याये सिधल धायेवं ‘छसिकथं झ्वः छुना: विशेष याना: वाउँगु लाभा तया: भ्वय्‌ नयेगु चलन दु । थ्व नखः मोहनी नख: धुंकाया त:जिगु नख: ख: । थ्व नखःबलय्‌ मोहनी नखःबलय्थें न्हुगु वसः पुनाः द्यःयाथाय्‌ देइके वनेगु, थःथितिपिं थाय्‌ नखःत्या: वनेगु न॑ याइ । थ्व नखःबलय्‌ न॑ मोहनी नख:थें म्ह्याय्‌ मचा, भिनामचा: जिचाभाजुपिं नापनापं पासापिं त॑ नखत्या: सःतगु चलन दु । थ्व नख:बलय्‌ पासापिन्त नं नखत्या: सःतेगु‌ याइगुलिं पासा:चःह्रे धका: न॑ धायेगु या:। थ्व नख:बलय्‌ पाहां सःता नकेगु याइगु जूगुलिं पाहाचःह्रे घका घाल धाइपिं नं दु।\nन्ह्याःगु हे धाःसा नेवाःतय्सं हना: वयाच्वंगु नख: चख: मध्यय्‌ थ्व छगू नं ख: । थ्ववलय्‌ विशेषयाना: फोहर थाय्‌ वा चायात:लय्‌ सुलाच्वंम्ह महाद्यःया पूजा याना न्ह्याकीगु नखः खः । महाद्यः बैदिक काल स्वयां न्हापां निसेयाम्ह द्यः ख:, हिन्दू व बौद्ध मार्गी निखलं न॑ मानेयाइम्ह द्य: ख: । विशेष ���ानाः महायानी बौद्धमार्गीतयु दुने महाद्यःया विस्कंगु थाय्‌ दु । छगू दसुया रूपय्‌ महायान पुराेहितपिनि देखा कायेगु झ्वलय्‌ देखाया सुचि नियम मयासेँ द्याँलाना च्वने माःथाय्‌ द्याँलाये मफया देखा कया: पूजा याना च्वंगु वसतं हे पिहां वःम्ह व्यक्ति चिकुलां महाद्य:यात भेषय्‌ जाकि फ्वं बइम्ह व्यक्ति धायेगु या: । उकिं महाद्य:यात नेवातय्‌ दुने निगुलिं धर्मावलम्बीपिसं माने याइगु ख; । नासःद्यःयात नाट्यस्वर नं घाइ व हे नं महाद्य: घका सकसिन स्यू‌ ।\nचाया तलय्‌ महाद्य:\nपाहाँचःह्रे नख: हनेबलय्‌ चाया तःलय्‌ च्यम्ह लुकुमाःद्यः चाम्हूया खने दयेकेगु याइगु खं च्वय् हे न्ह्य:ब्वये धुनागु दु । लुकुमाःद्य: धयाम्ह “लुकुं ब्यूम्ह महाद्यः” ख: । लुकुं ब्यूम्ह धयागु सुलाच्वम्ह ख: । उकिं लुकुमाःद्यःया अर्थ सुलाच्वंम्ह महाद्य: ख: । महाद्य: लुकु बीमा:गु छगू घटना दु । व छु धाःसा दैत्य छम्ह महाद्य:यात लुमंका: तच्वंत थाकुक तपस्या च्वन । दैत्य तःसकं दुखसिया तपस्या च्वनाच्वंगु खनाः महाद्य: खुसि जुया “जिं छंगु तपस्या खना: प्रशन्न जुल उकिं छं छु फ्वने” घका घाल । महाद्य: प्रकट जुयाः थःयाके वर फ्व: धाबलय्‌ व दैत्य तच्वंत खुसि जुया: महाद्य:याके थःम्हं सुयागु छ्यने थिल व भस्म जुइमा: धका: बर फ्वन । महाद्य:वं नं वैगु इच्छाकथं वर बीया बिल । थथे भस्म जुइगु फ्वंगुलि उम्ह दैत्यया ना हे भस्मासुर जुवन । भस्मासुरं अज्या:गु बरदान फ्वंगु खनाः महाद्य: न॑ छक: छक्क चाल । भस्मासुरं वरदान काये धुंका महादेवं ब्यूगु बरदान धाथेंगु खः, मखु सीक्य मास्ति वल । उकिं व सीकेत दकले न्हापां महाद्य:या हे छ्यों थीत स्वल । महाद्य: ग्याना बिस्यूं वन । भस्मासुर नं महाद्यःयात यीत लितु लिना वन । महाद्य: थःम्हं वर बीया थःहे भस्म जुइगु डरं यानाः भस्मासुर मखंक फोहरगु थासय्‌ दुने सु वन । अथे सु वंगुलिं लुकुमाद्य: जुगु ख: । महाद्यःयात भस्मासुरं लितु लिना च्वंगु विष्णु खनाः महादेवं ब्यूगु वरदानया अन्त यायेगुया लागि बांलाम्ह मिसा जुया: भस्मासुरया थाय्‌ वन । भस्मासुरया थाय्‌ थ्यंकाः हावभाव याना: वैगु मन साला: तच्वंत बांलाक प्याखं हुया क्यन । भस्मासुर नं बांलाम्ह मिसाप्रति खनाः आकर्षित जुल । अले व मिसां घा:घा:थे यात । लिपा मिसारुपि विष्णुं भस्मासुरयात थ:गु ल्हाँत थगु हे छ्याें छक्व थ्यू धका धाल । मिसां धाःथे भ���्मासुरं नं थःगु छ्यनय्‌ थिया ब्यूबलय्‌ महादेव ब्यूगु वरदान महाद्य:यात थिया खः, मखु स्ववेगु पलेसा थःम्हतुं थःगु ल्हातँ छ्योनय्‌ थ्यूबलय्‌ भस्मासुर हे भस्म जुया अन्त जुल । थुकथं महाद्य: चायाःतलय्‌ वा साःगालय्‌ सुलाच्यंगु धयागु धापु थुकथं जूगु ख: ।\nपाहांचःह्रे बलय्‌ महादेवं लाभा, ला, अय्ला थ्वं नया: जूगु नं पार्बती धया महादेवं याःगु धैगु प्रसंग दु । पार्वती गुवले महाकाली, गुवले कालीया रूप धारणा याना: मासाहारी द्य: जुइगु जुगुलिं, छन्हु पार्वतीं महाद्यःयात नं थम्हं नःथें नयेत इनाप यात । महादेवं ज्यू धका तुकं व लैँमाया: बुँ व्हया: च्वंगुलि थःत कीका: अय्ला थ्वँया नापंनापं ला, लाभा व भ्वय्‌ नल । थ्व हे लुमंके कथं पाहाचःह्रेबलय्‌ लुकुमा:द्य: पूजा यायेबलय्‌ लुँबुँ व वहबुँ तया: पूजा याये माःगु ख: ।अथेतुं लुकुमाद्य: गा:म्हुया: खने दयकेसाथं हे लुकुमा:द्य: गा: खंपिसं लुँबुँ वहबुँ तया द्य: खने मदयेक यायेगु चलन दु । गुम्ह गुम्हसिया धापु ला महाद्य:या मध्यपान याकेत पार्वती हे अय्‌ला दयेका: त्वंकल धकाः नं धा: । लुकुमागा: खनीबलय्‌ गालं ल: पिहां वल धाःसा पार्वती अय्ला कया: ल: वःगु धायेगु नं चलन दु । बास्तबय्‌ गाः म्हुइबलय्‌ ल: मुना: गनं प्याना: च्वंगु नं जुइफू‌ ।\nअथेतुं पार्वती महाद्य:या थःम्हंथे अय्ला थ्वँ त्वना: मांसाहारी जू‌ घकाः धाइबलय्‌ महादेवं नं थ: पिशाच रुप कयाः लुँबुँ वहःबुँ किकाः अय्‌ला थ्वँ त्वन: धका नं घाल धायेगु चलन दु। उकिं पाहांच:ह्रेया “पिशाच चतुदर्शी धकाः नं धायेगु या: । महादेवं मद्यपानया लागि पिशाच रुप धारण या:गु दिं धयागु चैत्र कृष्ण चतुर्दशी कुन्हु ख: । अथेतुं भस्मासुरं महाद्य:या छयोनँय्‌ थीत वना लुकुं‌ व्यूवंगु दिं धयागु नं चैत्र कृष्ण चतुदशी कुन्हु खः ।\nमहाद्यः हे पिशाच जुयाः सुलाच्वंगु जुगुलिं पिशाचरुपि महाद्य:यातः पूजा याना: अज: फया: अज: उला: थ:गु मिखा तेलाकेगु वरदानया नापनापं भूत प्रेतपिं पाखें दुःख वःगु पाखें मुक्त जुइगु खः ।\nतान्त्रिक पूजा विशेष याना: वज्राचार्य, शाक्य, तुलाधरपिनि पूजा यानाः वा मोहनी बलय्‌ भुयुफसि, तुमा, पालुमा पाला वां व्छयेगु धयागु लुकुमा:गालय्‌ ख: । अथेतुं बउ वां व्छयेमाल धा:सा लुकुमाःगालय्‌ हे वांब्छ्येगु न याः । उकिं महाद्य: लुकुमाःगालय्‌ दैगु धयागु हे फोहर थासय्‌ दैगु खः |\nद्यः खः ल्वाकेगु जात्रा\nअजिमा पिनिगु द्यः खः ल्वाकेगु\nडा.चुन्दा वज्राचार्य\nपाहांच:ह्रे नख:या छगु‌ मेगु महत्वपूर्णगु द्यः खः ल्वाकेगु ख: । पाहांच:ह्रे नख:यात: त:धंगु नख: कथं हे हनेगु चलन दु । नेवातय्‌ थः म्ह्याय्मचा भिनामचा जक नखत्या सःताः भ्वये नकेगु जक मखु नेपाःदेया संरक्षण याना:च्वंपिं अजिमापिन्त नं भ्वय्‌ सःता नकेगु परम्परा द्य: खः ल्वाकेगु प्रचलनं स्पस्त या: । गुणकाम देवं यँ दे निर्माण याये धुंका: थ्व देयात सुरक्षा यायेगु ज्या यँदेया च्यागू थासय्‌ च्वंपिं अजिमापिन्त विल । गुणकाम देवं कलिगत सम्बत: ३८२५ लय येँदे स्थापना याना अजिमापिन्त सुरक्षितयायेत जिम्मा ब्युगु खँ वंशावली उलेख याना तःगु दु । च्याम्ह अजिमा धयापिं थथे खः ।\n१ लुँमधि अजिमा\n२ कंग: अजिमा\n३ म्हेपि अजिमा\n४ तकति अजिमा वा टंकेश्वर अजिमा\n४ मैति अजिमा\n६ यतमरु अजिमा\n७ बछला अजिमा\n८. लुतिमरु अजिमा\nलुतिमरु अजिमा छम्ह बाहेक मेपिं फुक अजिमापिं पाहाँच:ह्रे धुंकाः चैत्र शुक्ल प्रतिपदा कुन्हु खतय्‌ तया: जात्रा यायेगु चलन थाैं तकनं न्ह्याना: वयाःच्यंगु दनी । अजिमापिं स्थापना यायेगु ज्या गुणकामदेबं याना वंसा अजिमापिनिगु ख:जात्रा ने.सं. ५८० लय्‌ अमर मल्ल याना वंगु खनेदु । थुबलय् अर्थात अजिमापिनि मुर्ति खतय्‌ तया: येँदेया थःथःगु क्षेत्रय् जात्रा याइगु‌ ख: ।पाहाँचःह्रे कुन्हु चान्हय्‌ निसें द्यःपाला व खः जात्रा याइगु गुथियारपिसं द्यः ख:यात गमय्‌ तये यंकेगु धका तयेगु याइ । अनं थथे गमय् तयेधुंका: तिनख्यलय्‌ सल ब्वाके धुंका: चान्हय्‌ लुतिमरू अजिमा छम्ह बाहेक मेपिं अजिमापिनिगु ख: तिनख्यलय्‌ हया: द्यःखः ल्वाकेत हयेगु याइ । चान्हय्‌ छगू निश्चित इलय्‌ द्य:ख: हैगु‌लि कंग अजिमाया ख: बाहेक फुक द्यःख: हया तयेधुंकूगु जुइ । द्य:ख: छखल मेगु ख:या मिप्वा: हिलाबुला याइगु ख: । दकले लिपा कंगः अजिमा हया: दक्व खःयात जाहिलाः मिप्वाः हिलाबुला यानाः द्यः ल्वाकेगु ज्या क्वजिइ अनं फुक ख: ल्वाकेगु ज्या जुइ । तिनख्यलय्‌ चान्हय छु इलय्‌ द्यः.ल्वाकूगु खः वहे इलय्‌ असनय् नं न्हिनय् ल्वाकेमा: धयागु दु । तर थ्व निश्चित रुपं व्यवहारिक मजु । असनय्‌ द्य: ल्वाकीबलय्‌ अजिमातय्गु न्ह्यय्‌ ख: न्ह्यय्‌पु लँ हयेगु जलन दु । असंया न्ह्यपु लँ थथे ख:।\n१. कमलाछि\n२, असंगल्ली\n३.भाेताहिटी\n४, बालकुमारी\n५.न्हयकंत्वा\n६. थहिटी त्यौड\n७. तुंबाहा पिनेया त्योड\nन्हापा न्हापा ७ ख: अजिमा पिनिगु खः ल्वाकेगु जूसा थाैं कन्हय् लुमरि अजिमाया ख: कंग: अजिमाया ख: तेवाहाया अजिमाया खःयाना स्वखल:या जक जात्रा जुयाच्यंगु दनी ।\nअसनय्‌ अजिमापिनि द्यः ख: ल्वाकीबलय् असंमितय्‌सं चतामरी, ताय्‌ स्वां सिसाबुसा व्हला: पूजा याइ । थन नं लुमरि व तेबाहाःअजिमापिनिगु खः तयातये धुंका दकले लिपा कंग अजिमाया ख: हया: नि खःयात चाहिका: छखतं मेगु खतय्‌ चिलाख (मीप्वा:) हिलाबुला याना: लिहाँ वनेगु याइ । थुकियात हे द्यः ल्वाकीगु धका: घाइ । थुलि क्वचायेवं द्यःखः ल्वाकेगु ज्या नं सिधइ ।\nअसनय्‌ व तिनख्यलय् अजिमापिं भेला जुया: ल्वाकेगुया मू‌ खँ धयागु लुँतिअजिमायात नखत्या: सःतुम्हेसिनं अन्याय्यात उकियात कया: सहलह ब्याकूगु ख: धका घायेगु या: । थ्व खँ थुकथं जुल धयागु धापु दु।\nपाहाचःह्रेया नखःया नखत्या यँदेया च्याम्हं अजिमा व अजिमाया मचातय्त सःता नकूगु‌ जुया च्वन । च्याम्ह अजिमापिं मध्यय्‌ दकले मज्यूम्ह व आपा मचाखाचा दुम्ह अजिमा धयाम्ह लुतिअजिमा ख: । मेमेपिं अजिमापिं थें लुतिमरू अजिमानं थःतता केहेपिं थें मचाखाचापिं ज्वना नख:त्या वंगु जुयाच्वन । नखत्या सःतुपिसं लुतिमरु अजिमा छम्हसित क्वहेंक व्यवहार यागु‌ जुयाच्चन । मेमेपिन्त बांलाक नसा नका: सत्कार याना लुतिमरूअजिमा छम्हसित बांमलाक ब्यवहार याःगु जुयाच्वन । भ्वय्‌ सतू‌ थाय्‌ अभित नकेगु‌ सुनानं वास्ता मयाःगु‌ नं जुयाच्वन । लुतिमरू अजिमाया मचातय्सं नये पित्यात धका: मांम्हसित पिरे याःबलय्‌ नखत्या सःतुम्हेसिनं “का गुलिजक हाले फूगु का, न:” धकाः बासिगु मरिं मचातय्त कयेका धाल । उगु मरिं लुतिअजिमाया मचातय्‌ छ्याेंलय्‌ लाना हि वल । हि वःम्ह मचाया छ्योनय्‌ हि हुया व हे भ्वाथ नखत्या: सःतुम्ह मनूया ग्वाखंचाप्वालय् ‌सुचुका वल । नखत्या सःतुम्हेसिन॑ बांमलागु ब्यवहार याःगुलिं लुतिमरु अजिमा थःमचाखाचायात छुं है मनकुस्य छेँय्‌ लिहां वल । लँय्‌ छथाय्‌ मिसा छम्हसिनं फसि छग्वः मिया च्यंगू‌ लुतिमरु अजिमां खना: व हे फसि छग्व: ज्वना छेँय्‌ वना:मचातय्त दयेका: नकेत स्वःबलय्‌ व फसि फुकं लुं जुल । अनं लिपा लुतिमरु अजिमा मेमेपिं अजिमापिं स्वया त:मि जुल । लिपा दँया पाहांचःह्रेबलय् न्हापा दक्वअजिमापिन्त नखत्या: सःतुम्हसिनं हानं नखत्या सतल । मेमेपि अजिमा व अमि मचात स्वयां लुतिमरू अजिमां ��: मचातय्त उप्वः झ: झ: धायेक तिसा वसतं तिइका: नखत्या वन । न्हापा अपमान याम्ह नखत्या सःतुम्हसिनं मेमेपिं अजिमापिन्त स्वयां बांलाक तिसा बसतं छायपियावम्ह लुतिमरु अजिमायात उप्व: स्वागत सत्कार यात | भ्वय्‌ न॑ बालाक तयाबिल । भ्वय्‌ झ्वलय्‌ लुतिमरू अजिमां ,थ: मचातयत तयाब्यूगु भ्वय्‌ नके मब्यू । थःयाके च्वंगु व मचातय्के च्वंगु तिसा फुकं भ्वय् ब्वयय्‌ तया: “थ्व भ्वय्‌ झीत नकूगु मखु तिखा वसःयात नकूगु ख:” धका धाल । न्हापाया पाहाचःह्रे बलय्‌ नखत्या वःबलय्‌ मचातय्सं नये पित्यात धका: धाःबलय्‌ का नःघका गंगु बासिगु मरि कयेका हया: घा: जुया: हि पिहां वःगु लुमंके कथं न्हापा हि हुयाः ग्वाखंचाय्‌ स्वचाका थकूगु भ्वाथ: लिकया क्यन । लुतिमरू अजिमां अथे याःगु खना: नखत्या सतूम्ह मछाला अन न्ह्योने मच्वंस्य वन । अथे जुगुलिं लुतिमरू अलिमा छम्हसित पाहांच:ह्रे स्वयां प्यला न्ह्याे जात्रा याना नख: न्याकीगु जूगु‌ खः । उगु जात्रा धयागु बालाचःह्रे कुन्हु थःने लुतिमरू अजिमा जात्रा याना थंहिति तये हैगु‌ खः ।\nथुकथं लुतिमरू अजिमा छम्ह बाहेक मेपिं फुक अजिमापिं चैत्रशक्ल पारू कुन्हु जात्रा यायेगु याइ वया कन्हय् कुन्हु लुमरि अजिमा, तेबाहा:अजिमा व कंग अजिमा स्वम्ह अजिमापिं द्य: जात्रा याना: चान्हय्‌ तिनिख्यलय्‌ व न्हिनय्‌ असनय्‌ द्य: ल्वाकेगु याइगु ख: ।","num_words":3299,"character_repetition_ratio":0.048,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.388,"stopwords_ratio":0.011,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.982,"perplexity_score":57921.5,"cluster_detection":-1}
+{"text":"पंचायतकालय् मण्डले विद्यार्थी संगठननाप ल्वायेत दक्व धइथें विद्यार्थी संगठनत छथाय् च्वनाः सत्ता पक्षया विद्यार्थी संगठन नेपाल विद्यार्थी मण्डल ल्वाइगु खः । उगु इलय् अनेरास्ववियु नामं वामपन्थी खेमाया सकल विद्यार्थी संगठन व नेविसंघया नामं नेपाली कांग्रेस पक्षया प्रजातान्त्रिक खेमाया विद्यार्थी संगठन राजनीतिक रुपं खडा जुयाच्वंगु खः । नापं अखिल व नेविसंघ मिले जुयाः नं अबलय् गबलें गबलें पंचायती ब्यवस्था वा तात्कालीन सत्ता विरुद्ध ल्वायेगु याः । नेपाल विद्यार्थी मण्डलयात फयांफछि स्वनिगः जक मखु, स्वनिगलं पिने नं बुकेगु यानाच्वंगु खः । २०२४ सालय् प्राप्त जूगु अज्याःगु विद्यार्थी युनियनया चुनावयात नेपाली कांग्रेस व नेविसंघ अले वामपन्थी घटक व अनेरास्ववियुं थःपिनि राजनीतिक मञ्चकथं प्रयोग यानाच्वंगु खः । थौं वयाः अनेरास्ववियु व नेविसंघ खुलमखुल्ला राजनीतिक संगठनकथं न्ह्यःने वःगु जक मखु इमिगु मातृ संगठन थीथी वाम घटक व नेपाली कांग्रेस नं राजनीतिइ न्ह्यःने खने दयाच्वंगु दु। तर विडम्बना न्हापा गथे नेपाल विद्यार्थी मण्डलं पंचायती ब्यवस्थाया जक पृथपोषण यानाः गुण्डागर्दी शैलीं सत्ता टिके यायेत ज्या याइगु खः । थ्व इलय् नं विद्यार्थीतय् माग व आवश्यकता स्वयां नं सत्ता टिके यायेगु व थःगु मातृ पार्टीया न्ह्याःगुकथंया कमिकमजोरी, गल्ती, अनैतिकता जूसां मौन च्वनेगु ज्या थुमिसं यानाच्वंगु दु ।\nम्हिगः थःपिनि मातृ संगठन वा पार्टी सत्ताय् वनाः मचिकंया भाः, पेटोलया भाः व थीथी उपभोग्य सामानया भाः थकाइगु इलय् थुपिं विद्यार्थी संगठनं थःगु हे मातृ पार्टी विरुद्ध नं आन्दोलन याना क्यंगु इतिहास नेविसंघ व अखिलयाके दु। तर थ्व इलय् सछि व नीतका वंगु तूचिकं निसः व नीतका काःसां, ४६ तकां लाःगु पेटोल ११९ तका काःसां अले वस्तुया भाःनं झिदुगं नीदुगं अप्वः जूसां थुपिं विद्यार्थी संगठनं सः थ्वयेकूगु खनेमदु। उलि जक मखु, मातृ संगठनया सः बेथासय् हे लाःसां उकियात हे नतमस्तक जुयाः क्वबियाः लहै लहैलय् वनाः आत्मबलिदान यायेगु ज्या यानाच्वंगु दु। देसय् अप्वःगु भ्रष्टाचारया उन्मूलन, हाकुबजाःया नियन्त्रण, चोरी, डकैटी, बलात्कारया उन्मूलनयात प्रगतिया लँपुइ यंकेगु ज्याय् पार्टीया निर्देशन वा आदेशयात लना च्वनेगु ज्या विद्यार्थी संगठनतय्सं यायेम्वाः । थःगु हे कथंया नीति, निमय व छगू ल्याखं अनुशासन दयेकाः उकिया आधारय् न्ह्याः वनाः युवा पुस्तायात नैतिकवान यायेगु ज्याय् विद्यार्थी संगठनं न्ह्याबलें गतिविधित सञ्चालन याना च्वनेमाःगु खः । तर थौं अज्याःगु वातावरण सिर्जना जुयाच्वंगु खनेमदु ।\nमातृ संगठनया अभियान ताःलाकेत भातृ संगठनतय्सं ग्वाहालि यायेगु व भातृ संगठनयात संकट जुइगु इलय् मातृ संगठनं राजनीतिक हैसियतं छु गुकथं ग्वाहालि यायेगु चलन पंचायतकालय् जक मखु, प्रजातान्त्रिक शासन पद्दतिया विकास जुइ धुंकाः नं निरन्तरता कयाच्वंगु खः ।\nमातृ संगठनया अभियान ताःलाकेत भातृ संगठनतय्सं ग्वाहालि यायेगु व भातृ संगठनयात संकट जुइगु इलय् मातृ संगठनं राजनीतिक हैसियतं छु गुकथं ग्वाहालि यायेगु चलन पंचायतकालय् जक मखु, प्रजातान्त्रिक शासन पद्दतिया विकास जुइ धुंकाः नं निरन्तरता कयाच्वंगु खः । तर थौं खुल्ला राजनीतिक वातावरण व सहज राजनीतिक वातावरण चूलागु कारणं खइ, आः सुयातं चिउताः दयाच्वंगु खने मदुसा, अज्याःगु वातावरण नं खनेमदु। भातृ संगठनतय्सं छु ज्या यानाच्वन धइगु मातृ संगठनं सिउ । न त मातृ संगठनया मिलन, विछोड वा गूट उपगूट दयेकाः पार्टी विभाजन व टुटफुट यायेगु बालहठ जुयाच्वंगुया विषयय् भातृ संगठनं सचेत यायेगु यानाच्वंगु दु। थ्व वर्गीय संगठनयात दबाव समूह, सहयोगी समूह वा नीति कार्यान्वयन समूहकथं विकास यायेगु पहल निरन्तर मयागुया लिच्वः खः । म्हिगः नेविसंघया इतिहास नेपाली कांग्रेसया निर्देशनं तयार यानातःगु दयाच्वनी । अनेरास्ववियुया इज्जत वामपन्थी राजनीतिक दलतय्सं बचे यानातःगु दइ । तर थ्व परम्पराय् आः गाक्कं ¥हास वःगु दु। थ्व इलय् नेविसंघ व अखिलं मातृ पार्टीया नेता जूपिंसं तकं उकियात आदर्शकथं नालाकाःगु खनेमदु ।\nथौं लोकतन्त्र रक्षाया लागि कम्युनिष्ट विरुद्ध ल्वायेगु कांग्रेस सभापति शेरबहादुर देउवां घोषणा याःगु दु। म्हिगः लोकतन्त्रयात नारायणहिति दरवारय् बह्रः तयाः देसय् संकट ब्वलंकेगु ज्या याःम्ह शेरबहादुर देउवा हे खः । आन्दोलनया मैदानं हे हथाय्पथाय् चायाः दौरा सुरुवाल पुनाः सूर्यबहादुर थापाया थासय् थः नं छम्ह जुजुया पहरेदार जुयाः ज्ञानेन्द्र सरकारयात सबल यायेगु ज्या अबलय् शेरबहादुरं याःगु खः । प्रजातन्त्र व लोकतन्त्रया हत्या लोकतान्त्रिक पद्धतियात स्थापित याःगु शक्तिं हे याःगु खःसा थौं उकिया अःखः थः प्रगतिशील जुयाः कम्युनिष्टतय्सं दरवारय् सत्ता बुझे याइन धकाः हाला जूगु अवस्था दु। म्हिगः थम्हं दरवारयात सत्ता बुझे याये यंकूथें आःया अन्यौलपूर्ण वातावरणया निकास नं दरवार हे जुइफुगु वयागु अनुमान जुइफु। तर थौं ई आपालं परिवर्तन जुइधुंकूगु दु। म्हिगःया सत्ता व थौंया सत्ता दथुइ आपालं भिन्नता वयेधुंकूगु दु ।\nकम्युनिष्टतयस्ं सर्वसत्तावाद हावी यानाच्वंगु तर्क थौंया मखु। कम्युनिष्टत सत्ताय् वंसानिसें उमिसं थ्वयेका च्वंगु सः खः । अथे खःसां चुनावं वःगु सरकारयात सर्वसत्तावादी धकाः द्वपं बीगु गुलित उचित? थुखे नं राजनीतिक पार्टीतय्सं ध्यान तयेमाः । म्हिगः पंचायती ब्यवस्थां गुकथं सर्वसत्तावाद हावी यानाच्वंगु खः । जुजु ज्ञानेन्द्रया पालाय् नं उकथं ज्या याःगु खः । आ�� उकियात परिवर्तन यायेमाःगु अवस्था दु। कम्युनिष्ट घटक सत्ताय् थ्यंसां वा प्रजातान्त्रिक शक्ति हे सत्ताय् च्वंसां म्हिगःया प्रतिगमनकारी शक्ति खनाः सतर्क जुइगु त्वःते मजिउ। पंचायत, प्रजातान्त्रिक बहुदलीय शासन पद्दति स्वयां नं संविधानसभां तयार यानातःगु संविधानकथं मुलुक चले जुइधुंकूगु इलय् सामान्य खँय् नं राजनीतिक पार्टीत म्वाः मदुगु द्वपं बियाः आः कम्युनिष्ट विरुद्ध छप्पँ जुयाः ल्वायेगु ई वल धकाः मूल्यांकन यायेगु पाय्छि मखु। बरु इमिसं याःगु कमि कमजोरीयात न्हाय्कनय् ख्वाः क्यनेथें क्यनाः थःगु कमि कमजोरीयात चिइकेगु वातावरण तयार याये फयेकेमाः । म्हिगः सत्ताय् थ्यनीगु इलय् फुक्कं पाय् छि, आः सत्तां पिने लायेवं छुं नं खँयात स्वीकार यायेगु जुइमखु धइकथं मूल्यांकन यायेगु उचित मजू । सारा जनतायात सुधारात्मक सोच व परिवर्तनया लागिं प्रशिक्षित यायेत विद्यार्थी संगठनतय्सं मातृ संगठनयात सल्लाह बी फइगु वातावरण तयार यायेमाः । वर्गीय संगठनपाखें मातृ संगठनयात सदां रचनात्मक सुझाव व ग्वाहालि याये फयेकेमाः । अले जक सुनां सुयातं तेरे मदइगु वातावरणया अन्त्य जुइ । बल्ल न्हूगु नेपालया नारा सार्थक जुइ ।","num_words":1310,"character_repetition_ratio":0.073,"word_repetition_ratio":0.069,"special_characters_ratio":0.357,"stopwords_ratio":0.024,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":91511.8,"cluster_detection":-1}
+{"text":"म्हशिका :- थ्वय्क:नेपालभाषाय् दकलय् न्हापां न्हू म्ये हालादिइम्ह लोकं ह्वा:म्ह म्येहालामि ख:। थ्वय्क:नेपाली भाषाय् लोकं ह्वा:म्ह म्ये हालामि ख: ।","num_words":34,"character_repetition_ratio":0.162,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.469,"stopwords_ratio":0.0,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":34569.5,"cluster_detection":-1}
+{"text":"थ्व मण्डलया गां थ्व कथं दु-दक्षिण विजयपुरि, गन्नवरं (माचर्ल मंडलं), नागुलवरं, कॊप्पुनूरु, पसुवेमुल, ताळ्ळपल्लॆ, कॊत्तपल्लॆ(माचर्ल), आमनि जम्मलमडक, कंभंपाडु (माचर्ल मंडलं), मुत्यालंपाडु (माचर्ल मंडलं), रायवरं(माचर्ल), माचर्ल (ग्रामीण), माचर्ल (पट्टण)।\nभाषा[सम्पादन]\nथ्व थासय् छ्यलिगु मू भाय् तेलुगु भाषा ख। तेलुगु बाहेक थन अंग्रेजी, हिन्दी आदि भाय् नं छ्येलिगु खने दु।\nलिधंसा[सम्पादन]\nपिनेया स्वापू[सम्पादन]\nआन्ध्रप्रदेश सरकारया वेबथाय्\nv\nt\ne\nगुन्टूर जिल्लाया मण्डल\nमाचेर्ल मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · रेंटचिंतल मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · गुरजाल मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · दाचेपल्लि मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · माचवरम् मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · बेल्लंकोण्ड मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · अच्चंपेट मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · क्रोसूरु मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · अमरावति मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · तुल्लूरु मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · ताडेपल्लि मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · मंगलगिरि मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · ताडिकोण्ड मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · पेदकूरपाडु मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · सत्तेनपल्लि मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · राजुपालेम् मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · पिडुगुराल्ल मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · कारंपूडि मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · दुर्गि मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · वेल्दुर्ति मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · बोल्लपल्लि मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · नकरिकल्लु मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · मुप्पाल्ल मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · फिरंगिपुरम् मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · मेडिकोंडूरु मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · गुंटूरु मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · पेदकाकानि मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · दुग्गिराल मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · कोल्लिपर मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · कोल्लूरु मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · वेमूरु मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · तेनालि मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · चुंडूरु मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · चेब्रोलु मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · वट्टिचेरुकूरु मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · प्रत्तिपाडु मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · यड्लपाडु मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · नादेंड्ल मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · नरसरावुपेट मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · रोपिचेर्ल मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · ईपूरु मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · शावल्यापुरम् मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · विनुकोण्ड मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · नूजेंड्ल मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · चिलकलूरिपेट मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · पेदनंदिपाडु मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · काकुमानु मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · पोन्नूरु मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · अमृतलूरु मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · चेरुकुपल्लि मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · भट्टिप्रोलु मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · रेपल्ले मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · नगरम् मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · निजांपट्नम् मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · पिट्टलवानिपालेम् मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · कर्लपालेम् मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · बापट्ल मण्डल, गुन्टूर जिल्ला\nRetrieved from \"https:\/\/new.wikipedia.org\/w\/index.php?title=माचेर्ल_मण्डल,_गुन्टूर_जिल्ला&oldid=633990\"\nपुचतः:\nArticles containing potentially dated statements from 2001\nAll articles containing potentially dated statements\nगुन्टूर जिल्लाया मण्डल\nमाचेर्ल मण्डल, गुन्टूर जिल्ला\nThis page was last edited on १५ अगस्ट २०११, at १६:५३.\nText is available under the Creative Commons Attribution-ShareAlike License; additional terms may apply. See Terms of Use for details.","num_words":552,"character_repetition_ratio":0.385,"word_repetition_ratio":0.011,"special_characters_ratio":0.359,"stopwords_ratio":0.002,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.985,"perplexity_score":46023.0,"cluster_detection":-1}
+{"text":"Welcome to Raj Shrestha's Personal WEB Log 2: झीगु नेवा:भाय् यात ''नेपालभास'' धायेगु कि ''नेपालभाषा''?\nWelcome to Raj Shrestha's Personal WEB Log 2\nI am a freelance writer.\nPages\nHome\nEnglish\nनेपालभाषा\nनेपाली\nहिन्दी\nनेपालमण्डल दबू\nलहना\nअजर अमर गीतहरु\nMyRadioChannel\nनेपालभाषा वेबसाईट व ब्लग धल:\nAbout blog\nनेवा: स इन्टरनेट रेडियो\nYour browser does not support the audio element.\nTuesday, September 2, 2014\nझीगु नेवा:भाय् यात ''नेपालभास'' धायेगु कि ''नेपालभाषा''?\nझीगु नेवा:भाय् यात ''नेपालभास'' धायेगु कि ''नेपालभाषा''?\nडा. रोशन श्रेष्ठ, अमेरिका\nझी मचाबलय नेवा:भासं आख: ब्वने च्वये मखंपिं पुस्ता ख:। ब्वनेकुथिइ 'अनिवार्य नेपाली भाषा'या नामय् खसभाय् झिदँ, संस्कृत भाय् निदँ, अंग्रेजि भाय् ७ दँ ब्वनातयापिं पुस्ता ख:। मांभाय््या च्यूता: दइव:लिसे 'मातृभाषामा शिक्षा लिन पाउने अधिकार चाहियो ।' धका झीगु पुस्तां धाये सया वल । अथे हे 'मेरो मातृभाषा नेपालभाषा हो ।' नं धाये सया वल । थथे याना 'नेपालभाषा' खँग्व: नाप परिचित जूपिं झीगु पुस्तां वहेकथं त:दँ तक 'नेपालभाषा' नां तया झीगु नेवा:भाय् यात छ्यलेगु, ब्वनेगु, च्वयेगु बानी जुया च्वन।\n'नेपा: देय् या नेवा: झी' धका खँ जुइबलय उथें उथें च्वंगु थ्व निगू खँग्व:'नेवा:' व 'नेपा:' या दथुइ छु संम्बन्ध दु थें धका मतिइ वनीगु जुयावल । लिपा लिङ्ग्वल इभोलुशन प्रक्रिया थुया व:लिसे\nनेपा: = नेपाल‍ = नेवाल = नेवा:\nजूगुलिं नेपा: व नेवा: सिनोनिम कथं थुइके ज्यू धका थुया वल । अथे हे नेवा:भाय् व नेपालभाषा नं छगू हे ख: धका थुल ।\nअनं लिपा भाय् लचं थुया व:लिसे य् (य बाग:)या महत्व थुया वल । य बागलं सुलाच्वंगु आख:ज्वनाच्वनीगु व बिभक्ति छ्यलीबलय सुलाच्वनीगु आख:पिज्वइगु नं थुयावल । थथे सुलाच्वनीगु आख:त पिज्वयेकल धा:सा पुलांगु ह्रस्वमय नेवा:भाय््या स्वरुप पिज्वइगु नं सियावल । थथे सिया व:लिसे पुलांगु पुलांगु थ्यासफूत नं अ:पुक थुयावल । थ्यासफुतिइ च्वयातइगु बाखँ त ब्वने कने बलय् लस वइगु जुयावल ।\nथौंकन्हय्् लिफुति, य बाग:, दीर्घ आख: आदि छ्यला दीर्घमय जुयाच्वंगु खँग्व:यात ज्यलावंगु आख: तना, पिज्वयेक ह्रस्वमय याये नं ज्यू । अथे यायेबलय छ्यलाबुलाय वइच्वंगु नेवा:भाय् यात नेवालभास धायेमालीगु जुयाच्वन । तर खसभाय््या बोलबाला दुगु सरकारं 'नेवारी' धका नां बियात:गुयात हिइका 'नेपालभाषा' धायेकेगु आन्दोलन प्रभावशाली जुयाच्वंगु व सकसिनं 'नेपालभाषा'हे छ्यलाच्वंगु जुया व इलय 'नेवालभास' धायेगु खँ पिहाँ मवल । 'नेवालभास'धका गनं छ्यलाबुलाय् मव:गु जुया नं व खँग्व: असान्दर्भिक जू वन । बरु 'नेवाल=नेपाल' जूगुलिं 'नेपालभास' धायेगु उत्तम जुइ धका, अनं निसें 'नेपालभास' खँग्वलं जित: साला यंकल । तर जि सक्रिय च्वमि मखुगु जुया तदँतक थथे 'नेपालभास' च्वयेमा:गु जिगु बिचा: चर्चापरिचर्चाय् मवल । ताकतुक न्वचु बिइथाय्, नेवा:त मुना खँल्हाबल्हा जुइथाय् जक थ्व खँ पिज्वइगु जुया च्वन । छुं ई न्ह्य:निसें फेसबुकय् थ:गु नुग:खँ नेपालभासं च्वयेगु याना ह:लिसे जक जिं ल्ययागु खँग्व: 'नेपालभास' छ्यलाबुलाय खनेदैवल । मेमेपिन्सं नं नेपालभाषा मछ्यसें थथे नेपालभास, नेपालभासा, नेपालभाशा आदि छ्यलादीगु नं खनावल । जि धा:सा 'नेपालभास' जक छ्यलेगु याना ।\nझीगु भाय् या आधिकारीक नां 'नेपालभाषा' हे जुइमा 'मेपालभास' च्वये मजिल धका पासा+किजा सुवासं टिप्पणी यायेवं थ्व खँय् तर्क वितर्क जुया वल । शायद न्हापा नं मे मे थासय् तर्क वितर्क जुइ धुंकुगु जुइ । जिं धा:सा नकतिनि नकतिनि जक थ्व सम्बन्धय् थी थी विचा:त न्यनेगु ह्व:ता चू ला:गु ख: । झीगु नेवा:भाय््यात 'नेपालभाषा' धायेगु कि 'नेपालभास' धायेगु धका ब:चा हाक: खँ तयाबलय स्पष्ट मजूवंगु खना थन भतिचा त:हाक याना जिगु नुग:खँ तइच्वना ।\nआ:तक या जिगु विचारय् 'नेपालभास' च्वयेगु हे पायछि ख: धैगु दु । छाय् धा:सा...\n(१) 'भाषा' Language धायेगु मू नेवा: खँग्व: 'भाय्' ख: । आधिकारीक नामय् मू खँग्व: 'भाय्', 'भास' दइगु तस्कं बाँला । जोङकुओयुएन, निहोन्गो, हान्गुगोरो आदि मेमेगु भाय््यात इमिगु हे भासं ब्यूगु नां स्वत धा:सा इमिसं छ्यलात:गु युएन,गो,ओरो ब्व: धाइगु इमिगु भासं 'भाय्' (language) धाइगु मू खँग्व:या रुप ख: । 'नेवा:भाय्' नं अथे हे मू नेवा: खँग्व: 'भाय् = भास' नाप ज्व:लाना वइबलय नेपालभास हे पायछि खने दु ।\n(२) नेपालभासय् त:ताजि डायलेक्ट दु । डायलेक्ट झीगु सम्पदा ख: । डायलेक्टया संरक्षण यायेफुसा झीसं नेवा:समाजया डाइभर्सिटि व क्रियटिभिटिया संरक्षण याये फै । तर डायलेक्टया संरक्षण यासें भास-एकरुपता गथे कायम यायेगु धैगु चुनौति झीके दु । एकरुपताया नामय् डायलेक्टयात स्याना छ्वयेगु ज्या जू वने य:, विवाद ब्वलने य: । थथे मजुइक झीगु भासय् एकरुपता हयेगु ख:सा भाय् लचंयात आधार कायगु व पुलांगु ह्रस्वमय नेवा:भाय््यात मूभाय््कथं कया सुधार याना वन धासा यक्व विवाद वइमखु । 'भाषा'या छ्यलाबुला झीगु भासय् मदु, भाय् लचनय् नं दुमथ्या: । भाय् लचं हाचां मगाकुसें नां तयेबलय 'नेपालभास' व 'नेवा:भाय्' या स्वापू क्यनेत तस्कं अ:पु ।\n(३) 'नेपालभाषा'लय् दुथ्यागु 'भाषा' ब्व: संस्कृत पाखेँ व:गु खँग्व: कथं थुइका च्वना, तर 'नेपाल' खँग्व: संस्कृत खँग्व: मखु । संस्कृतय गनं नं छ्यलाबुलाय मव:गु 'नेपाल' खँग्व:यात झीगु हे मौलिक खँग्व: कथं कायेमा:। झीगु मौलिक खँग्व: 'नेपाल'यात संस्कृत खँग्व: 'भाषा'नाप होना 'नेपालभाषा' दयेका तल । थ्व खँग्व:यात झीगु भाय््या आधिकारीक दावि यायेगु सिवे झीगु मौलिक खँग्व: थें जुइधुंकुगु 'भाय्' या मुलरुप 'भास' यात हे 'नेपाल' नापं होना 'नेपालभास' यायेगु तस्कं पायछि जुइ ।\n(४) संस्कृतपाखें झीगु भासय् आयात जुयाच्वंगु यक्व खँग्व:त दु । अथे आयात जूगु खँग्व: यदि झीसं मौलिक संस्कृत स्वरुपयात मस्यंकुसें नाला:काल कि तत्सम धाइ । 'भाषा' तत्सम खँग्व: ख: । मौलिक स्वरुप हिलावना झीगु थ:गु पहकथं छ्यला हल कि तत्भव धाइ । 'भास' तत्भव खँग्व: ख: । तत्भव खँग्व:या अस्तित्त्व दयेधुनेवं तत्सम खँग्व:यात आयात याइगु भासं त्व:ता यंकी । मेमेगु भासय् नं अथे हे जुइगु ख: । तत्भव व तत्सम निगुलिं पायछि जूइगु अवस्थाय् नं तत्भव छ्यलाबुलाय अप्व: जुइ । गथेकि 'केरा' थ्व तत्भव खँग्व: ख:, थुकिंया तत्सम 'कदली' ख: । झीसं 'कदली' छ्यलीमखु, 'केरा' हे छ्यली । 'नेपालभास' तत्भव दुथ्यागु नां जुल, व नां दयेधुंका तत्सम दुथ्या:गु नां 'नेपालभाषा'यात कयेच्याना च्वनेम्वा:।\n(५) तत्भव 'भास' खँग्व: रुपान्तरित जुया 'भाय्' जुल । थ्व निगूगु स्टेजया रुपान्तरण ख: । थथे रुपान्तरीत जुया वंगु खँग्वलय् बिभक्ति छ्यलेबलय मुलरुप हाकनं पिज्वइ । थथे मुलरुप पिज्वइगु पक्ष नेपालभासया छगू बाँला:गु पक्ष ख: । खँग्व:या मुलरुपया जानकारी मन्त कि बिभक्ति छ्यलीबलय लाक्वपाक्व जू वने य: । लाक्वपाक्व खँग्व: छ्यलात:गु छगू दसू बिइ - 'झीगु भाय् बचे यायेमा: भाय््खं झी नेवा:या संस्कृति बचे जुइ' - थ्व छम्ह नेवा:न्ह्यलुवा:या न्वचु ख: । वयकलं 'भाय् खं' धका अशुद्ध रुप छ्यलादिल । व समस्या धैगु वयकलं रुपान्तरीत खँग्व: 'भाय्' या मुलरुप खँग्व: 'भास' ख: धका मस्यूगु ख:। स्यूसा वयकलं 'भाय् खं' मधासे 'भासं' धयादीइ जुइ । भाय् लचं कथं भासं ���ायेमा:धका मस्यूतले, अथवा बानी मजूतले वयक:यात 'भाय् खं' धायेगु हे पाय््छि धैगु मतिइ वनाच्वनी । अथे मजुइकेत मुलरुपया छ्यलाबुला जुयाच्वंगु खँग्व: 'नेपालभास' खँग्वलं नं ग्वहालि याइ ।\n(६) लिङ्ग्वल इभोलुशन हरेक भासय् दु, झीगु भासय् व इभोलुसनया प्याटर्न थुइके अ:पु । थ्व छगू नं झीगु भाय् या विशेषता हे जुल । गथे कि, 'खय् भाय् ' धैगु रुपान्तरीत खँग्व: मुलरुपय् 'खसभास' ख: । झीसं थ्व खँ थुया हे खय् भाय््यात 'नेपाली' धायेमते 'खसभाषा' धा धका धायेफत । मथूगु जूसा थ्व खँय् झी इपिं नाप तेकातेक याना बहस याये फै ला? झीगु भासय् दुसुनाच्वंगु मुलरुपया आधार कया झीसं यक्व यक्व हे खँ थुइका कया हये फै च्वंगु दु । अथे जूगुलिं मुलरुप छ्यला च्वयेबलय छुं नं स्यनीमखु । बरु मुलरुप मछ्यलेगु यातकि खँग्वलय् हे विकृति वइ । थ्व खँ दसू खँग्व: 'म्ह्याय्' 'म्ह्याच' नाप नं ज्व:ला:। 'म्ह्याच' छ्यलिपिं ज्याथ: नेवा:त छम्ह निम्ह जिमिगु त्वालय् बाकि दनि, तंगु मदुनि । तर मुलरुपया खँग्व:नाप परिचित मजूपिन्त 'म्ह्याच'या छ्यलाबुला जुइबलय् भतिचा गय् थें गय् थें जुइगु जक ख:। नेवा: डायलेक्टयात संरक्षण याना यंकेगु ख:सा थज्यागु भाय् लचं कथं पायछि जूगु मुल स्वरुपयात छ्यलाबुलाय् हयेगु झन उत्तम जुइफु । ''म्ह्याय्''यात बिभक्ति छ्यलेबलय ''म्ह्याचं'' जुइमा:गु ख: । तर थौंकन्हय् यक्वथासय ''म्ह्याय््लं'', ''म्ह्याय् नं'', ''म्ह्याय् खं'' आदि विकृत खँग्व: छ्यली । मुलरुपयात वास्ता मयात कि रुपान्तरीत रुपपाखें थथे खँग्व: विकृत जुया वने य: धइगु थ्व नं दसु जुल । थथे जुया वन कि नेवा:भाय् या स्वरुप झन स्यना वनी ।\n(७) नेवा:खँग्वलय 'ष'आख: अपाय् च्व खनेमदु। अज्यागु 'ष'आख: तया आधिकारीक नां छुइबलय थप न्ह्यस: व कन्फ्यूजन वइ । जि थ:हे नं त:दँ तक छाय 'नेपालभाषा' च्वयेगु यानातल धका मथूम्ह ख: धका च्वये हे न्ह्यथने धुन ।\n(८) नेवा:भाय् यात ''नेपालभाषा'' हे छ्यले नु मेगु कथं ''नेपालभास'' मच्वयेनु धका धायेबलय झीसं बिभक्ति गथे छ्यलेगुले? गथे कि,\n''नेपालभासं'' च्वयेगु कि ''नेपालभाषां'' च्वयेगु?\n''नेपालभासय्'' च्वयेगु कि ''नेपालभाषाय्'' च्वयेगु?\n''नेपालभाषां'' धका च्वइयंकल कि भाय््लचंयात थुइकेबलय हाकनं अलमल जुइ फु । 'भाय्' या 'य्' (य बाग:) नाप सुलाच्वंगु आख: छु छु ख: धका धायेबलय अन 'ष' नं स्वाना वइगु जुल । 'य्' हिला 'ष' जुइगु मेगु दसु गनं दु ला? ष आख: भाय् लचनय् गन गन दुथ्या:?\n(९) ''��''या छ्यलाबुला नेपालभासय् मे मेथासय् गन गुकथं जुइच्वंगु दु? थ्व नं न्ह्यस: दं वइ । जिं खनागु पुलांगु नेवा:च्वसाय् (ने.सं ८००,८५० पाखे च्वतात:गु जुइमा:) 'ष'यात 'ख' धायेमा:गु थासय् छ्यलात:गु दु । गथेकि ''खापा'' यात ''षापा''; ''खंका:'' यात ''षनकाव''.. आदि । पुलांगु अभिलेखय 'र+व' स्वाना 'ख' च्वयेगु थासय् 'प'या प्वा: फाया 'ष' च्वयात:गु यक्व लुइकेफु । व कथं स्वतकि हाकनं नेपालभाषाया उच्चारण नेपालभाखा जूइगु कि छु धैगु अलमल नं पिहाँ वयेफु । षस पिनिगु भाका षसभाषा (खसभाखा), नेपा:गा:या भाकायात नेपालभाषा (नेपालभाखा) जुया थ्व नां जू व:गु धैगु बिश्लेषण पिहाँ वइगु अवस्था नं जुल ।\n(१०) छता छु झीसं थू धा:सा 'नेपालभाषा' धैगु खँग्व: संस्कृतं व:गु तत्सम खँग्व: मखु । 'भाषा' व:गु जुइफु, तर 'नेपाल' झीगु थ:गु हे ख: । व हिसावं 'नेपालभाषा' वर्णशंकर थें खने दु । 'नेपालभास' खँग्वलय झीसं झीगु थाय् या नां नाप झीगु हे मुलरुप भास (तत्भवयात थ:गु हे माने याइ) खँग्व: दुथ्यागुलिं झन वेश हे जुल, झीगु हे मौलिक जुल ।\n(११) पुलांगु अभिलेखय् च्वयात:गु, कियात:गु आख:ग्व:या आधारय् भाय््लचं परिभाषित यायेगु वा आधिकारिक क्व:छिगु कुत:यायेत हथाय् चायेमज्यू । अभिलेख छगू बल्लागु आधार जुइफु, तर अन्तिम वा न्ह्याबलें पायछि जुइगु आधार मखु । अभिलेखय् दुथ्याना च्वनीगु थी थी कोलोकल खँग्व: व अलंङकारं व ई या जानकारी बिइ । उकेंया आधारय् भाय् लचंया नियम त थुइकेत दयेकेत ग्वहालि जुइ फु, तर अभिलेखया आधार कया आधिकारिक खँग्व: हे क्वछिगु ख:सा मेमेगु यक्व खँग्व: नं अथे हे क्व:छिना यंकेमाली । न्यातका मखु ङातका छ्यलाबुलाय् हयेमाला वनी । 'जुल'यात 'जुरो' धायेमाला वनी । खसभाय नं देषन्या सुनन्या धका च्वया वनेमाली । अथे सम्भव मदु । तर छु खँग्व: मुलरुप ख:, छु खँग्व: हिलावंगु रुप ख:, छु खँग्व: भाय््लचं कथं पायछि जुइ धका क्व:छिइत अभिलेखं यक्व ग्वहालि याइ ।\nजिं च्वये नं धया, नेवा:भाय् यात नेवालभास च्वयेगु कि नेपालभास च्वयेगु कि नेपालभाषा च्वयेगु कि धैगु थी थी तर्कवितर्क मनय जुइधुंका लिपा जक 'नेपालभास' पाय् छि ख: धका जिं क्वछिनागु ख: । जिगु मनय् या तर्कवितर्कय जिं 'वं अथे धाल, थ्वं अथे च्वल' धैगु आधार कयागु मदु । इतिहासय् सकसिनं हे धैथें 'नेपालभाषा' हे छ्यलात:गु खने दु, तर 'नेपालभाषा' छ्यलेगु गुलि पायछि धका न्ह्यस: न्यनात:गु गनं मदु । सकसिनं व हे खुरुखुरु छ्यलाच्वन । ज��त: व पायछि मताल, थ:गु हे सुरं 'नेपालभास' छ्यला, 'नेपालभाषा' पायछि कि 'नेपालभास' धका न्ह्यस: नं मन्यना । तर आ: विवाद वये धुंकुगुलिं जिगु न्ह्यस: दु 'नेपालभाषा' धात्थें आधिकारीक नां यायेत पायछि ख:ला?\nPosted by raj shrestha at 11:20 AM\nEmail ThisBlogThis!Share to TwitterShare to FacebookShare to Pinterest\nLabels: Articles in Nepalbhasa Language\nNo comments:\nPost a Comment\nNewer Post Older Post Home\nSubscribe to: Post Comments (Atom)\nMy Self Sketch\n(Sketch : An unknown artist, who earns living by drawing sketches, drew me in the street of Newroad, Kathmandu some day in the July of 2007. I paid him Rs. 25 for this sketch. ). About me : I am Raj Shrestha, a freelance writer. राज श्रेष्ठ 9 वर्षदेखि लेख्दै आइरहेका छन् । भ्रमण र स्वतन्त्र लेखन औधि मन पराउँछन् । आफ्नो लेखनलाई भेदभाव शोषण र अन्याय विरुद्धको विद्रोह हो भन्ने ठान्छन् । र विश्वबन्धुत्वमा आधारित समतामूलक समाज र कल्याणकारी राज्यको सपना देख्छन् । राजलाई इन्टरनेटमा http:\/\/rajshrestha2002.wordpress.com or http:\/\/rajshrestha2002.com.np मा भेटन सक्नुहुनेछ वा rajshrestha2002@hotmail.com मा इमेल गर्न सक्नुहुनेछ । आफुलाई मन पराउने र आफुले मन पराएका सबैसँग फेसबुकमा (www.facebook.com\/rajshrestha2002) भेटन राज सँधै तत्पर रहन्छन् ।\nLabels\nArticles in English Language (46)\nArticles in Hindi Language (7)\nArticles in Nepalbhasa Language (57)\nArticles in Nepali Language (124)\nAudio Recordings of Lahana A Nepalbhasa Radio Program of Ujyalo 90 Network (13)\nAudio Recordings of Nepalmandal Daboo of Metro FM 94.6 (156)\nAudio Recordings of Newah Paasa of Keeps FM 98.3 (1)\nBal Gopal Shrestha (1)\nBulbul (1)\nebooks (3)\nGuest Article (2)\nKirtipur Sandesh E-Paper (1)\nMiscellaneous (11)\nNepal Sambat and Shankhadhar (22)\nNewa: Sa: Internet Radio (2)\nPakistani TV Drama of PTV-Home (6)\nPhoto Essays (66)\nPrakash Sayami (2)\nRoshan Shrestha's Article (2)\nSlide Shows (5)\nVideo (14)\nPopular Posts (Last 7 days)\nशुक्रराज शास्त्री (Shukraraj Shastri)\nNepalese Martyr Shukra Raj Shastri (1894-1941) in graduation robes. , Date :1928, Source : Nepal Bhasa Vyakarana, Author: Karrattul...\nEssay on the FAMOUS MARTYRS OF NEPAL\nFAMOUS MARTYRS OF NEPAL SHUKRA RAJ SHASTRI Shukra Raj was born in Varanasi (India) in 1950 B.S. Madhav Raj and Ratna Maya were his pare...\nDirty Controversy about Kapilvastu (Part 2)\nKapilvastu: Located 27 km. west of Lumbini lies the ruins of historic town of ‘Kapilvastu’. Believed to be the capital of Shakya repu...\nShahid Dharma Bhakta Mathema\nDharma Bhakta Mathema was a professional body builder as well as a founding member of Praja Parishad party of Nepal. He introduced moder...\nDirty Controversy about Kapilvastu (Part 1)\nKapilvastu: Located 27 km. west of Lumbini lies the ruins of historic town of ‘Kapilvastu’. Believed to be the capital of Shakya repu...\nFrom Indian Side - The Kapilavastu Controversy Part III\nFrom Indian Side - The Kapilavastu Controversy Part III C handrashekhara December 1, 2012 Source : http...\nFrom Indian Side - The Kapilavastu Controversy Part IV\nFrom Indian Side - The Kapilavastu Controversy Part IV Chandrashekhara December 2, 2012 S...\nFrom Indian Side - The Kapilavastu controversy: Part I\nFrom Indian Side - The Kapilavastu controversy: Part I ChandraShekhara November 29, 2012 Source : ht...\nनेवा: थर\nनेवा: थर डा.रोशन श्रेष्ठ जि पाजु मंगलकृष्ण श्रेष्ठं छन्हु जिके न्यनादिल । ‘नेवार थर कतिवटा छ? तिमीलाइ थाहा छ?’ जिं अन्दाज याना धयाबिया ...\nHistory Revisited : Bhim Mukteshwar Temple, Kalimati\nHistory Revisited : Bhim Mukteshwar Temple, Kalimati (Built by Mathwar Singh Thapa) Bhimsen Thapa (Nepali: भीमसेन थापा; August 1775 –...\nBlog Archive\nBlog Archive October 2022 (1) August 2022 (1) February 2022 (1) January 2022 (4) June 2021 (4) March 2021 (1) December 2020 (1) August 2020 (4) June 2020 (1) May 2020 (2) April 2020 (3) March 2020 (4) January 2020 (1) November 2019 (1) October 2019 (1) June 2019 (5) June 2018 (1) May 2018 (1) December 2017 (2) October 2017 (1) September 2017 (3) April 2017 (1) January 2017 (1) December 2016 (1) April 2016 (1) March 2016 (1) January 2016 (3) December 2015 (2) November 2015 (2) September 2015 (5) August 2015 (4) July 2015 (1) June 2015 (1) May 2015 (1) April 2015 (1) March 2015 (1) January 2015 (7) December 2014 (5) November 2014 (9) October 2014 (2) September 2014 (2) August 2014 (24) July 2014 (1) June 2014 (17) May 2014 (6) April 2014 (3) March 2014 (15) February 2014 (7) January 2014 (4) December 2013 (13) November 2013 (20) October 2013 (3) September 2013 (4) August 2013 (3) July 2013 (3) June 2013 (11) May 2013 (9) April 2013 (10) March 2013 (8) February 2013 (14) January 2013 (35) December 2012 (16) November 2012 (39) October 2012 (56) September 2012 (57) August 2012 (8) July 2012 (47) June 2012 (15) May 2012 (4) February 2012 (1) August 2011 (1) June 2011 (1) May 2011 (1) March 2011 (5) December 2010 (2) September 2010 (3) August 2010 (1) May 2010 (1) April 2010 (2) March 2010 (2) February 2010 (1) December 2009 (3)","num_words":4199,"character_repetition_ratio":0.053,"word_repetition_ratio":0.102,"special_characters_ratio":0.405,"stopwords_ratio":0.007,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":44546.9,"cluster_detection":-1}
+{"text":"गंगा खुसि | यमुना खुसि | ब्रम्हपुत्र खुसि | बेतवा खुसि | नर्मदा खुसि | गोदावरी खुसि | कावेरी खुसि | गंडक खुसि | कोशी खुसि | बागमती खुसि | सरयू खुसि | रावी खुसि | व्यास खुसि | सतलज खुसि | खडकई खुसि | सुवर्णरेखा खुसि | क्षिप्रा खुसि | हुगली खुसि | सोन खुसि | दामोदर खुसि | केन खुसि\nRetrieved from \"https:\/\/new.wikipedia.org\/w\/index.php?title=दामोदर_खुसि&oldid=25828\"\nपुच:\nभारतयागु खुसि\nThis page was last edited on ३ मार्च २००७, at ११:२४.\nText is available under the Creative Commons Attribution-ShareAlike License; additional terms may apply. See Terms of Use for details.","num_words":153,"character_repetition_ratio":0.007,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.315,"stopwords_ratio":0.007,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.153,"perplexity_score":25843.6,"cluster_detection":-1}
+{"text":"गंगा खुसि | यमुना खुसि | ब्रम्हपुत्र खुसि | बेतवा खुसि | नर्मदा खुसि | गोदावरी खुसि | कावेरी खुसि | गंडक खुसि | कोशी खुसि | बागमती खुसि | सरयू खुसि | रावी खुसि | व्यास खुसि | सतलज खुसि | खडकई खुसि | सुवर्णरेखा खुसि | क्षिप्रा खुसि | हुगली खुसि | सोन खुसि | दामोदर खुसि | केन खुसि","num_words":71,"character_repetition_ratio":0.015,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.398,"stopwords_ratio":0.014,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.357,"perplexity_score":262170.5,"cluster_detection":-1}
+{"text":"खुदबगर (अंग्रेजी भाय:Khudabagar), नेपायागु लुम्बिनी अञ्चलयागु रुपन्देही जिल्लायागु गाँ विकास समिति खः। थ्व थासे605खा छेँ दु।","num_words":24,"character_repetition_ratio":0.0,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.371,"stopwords_ratio":0.042,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":49835.7,"cluster_detection":-1}
+{"text":"झी नेपाःमि तय्सं थःगु छेंजःपिं व देय्या सु्रक्षाया लागिं अष्टमातृका गण कथं च्याम्ह अजिमापिं व भैरब शक्ति द्यःपिं हना वयाच्वंगु दु । च्याम्ह अजिमापिं धायेबले महालीक्ष्मी,ब्रम्हायणी, रुद्रायणी, कौमारी,नारायणी,बाराही,इन्द्रायण्ी व काली खः । थ्व च्याम्ह अजिमापिंन्त थायेबाये कथं थःथःगु कथं बिस्कं बिस्कं नांमं हना वयाच्वंगु दु । अथे हे थःथःगु त्वाः त्वाःया दोबाट दोबाटे क्षेत्रपाल भैरब स्थाप��ायाना त्वाःया सुरक्षाया लागिं पुजामानेयाना हना वयाच्वंग दु । नेपाःदेशये ३४ भ्ह भैरब शक्ति बाय् भैरबद्यःतः दु धइगु थन धार्मिक मान्यता व बिश्वास दु । भैरब धाय्बले झीगु मानसपतले छम्ह भयंकररुपयाम्ह शक्तिशालि बाय् बलशालिम्ह स्वय् हे ग्यानापुसें च्वंम्ह द्यःयारुपय् लुयावई । गथेकि – श्री कालभैरब , श्री महाँकालभैरब ,श्री उन्नमन्तभैरब ,श्री तीकाभैरब,श्री बतुकभैरब,श्री आकाश भैरब, श्री स्वय्त भैरब व श्री पचली भैरब आदि ।\nझी नेपाःमि तय्सं मानेयाना वयाच्वंपिंं भेरब शक्तिपिं मध्य अष्टभैरबया झ्वलय् लाम्ह छम्ह महन्वपूर्णम्ह व शक्तिशाली भैरब यें वण्डेलागाया क्वनेत्वाःया टेकु दोभानया श्री पचली भैरब न छम्ह खः । थ्व भैरबयात क्वनेत्वाःया रैथाने बासिन्दातेसं थःगु अधिस्थात्रीद्यःया रुपय् कया श्री पचली आजु धया मानेयाना वयाच्वंगु दु ।\nश्री पचली भैरबया स्थापना कलिगत संम्बत ३८२७ ई.सं.७२५ दँ पाखे लिच्छवि जुजु गुणकामदेबं जेपाल मण्डलया यें दक्षिण मंजुपतन यंगाल कोलिग्राम बस्ती व उत्तर यंगु कोलिग्राम बस्ती नांया निगु बस्तीयात समायोजनयाना बागमती खुसी, बिस्नुमती खुसी, इक्षुमती(टुकुचा) खुसी, व रुद्रमती –ध्वब्या)खुसीया सिथये यें कान्तिपुर नगर निर्माणयाना थ्व नगरया प्यखेंरं खड्ग आकारया अष्टमातृका व अजिमायुक्त शक्ति पीठया नापं क्षेत्रपाल भैरबपिं स्थापनायायेगु झ्वलये दक्षिण भेगिया सुरीक्षया लागिं श्री पचली भैरब स्थापना यागु खः धइगु भाषा बंशाली च्वयातगु दु धइगु इतिहासबिज्ञतयेगु भनाइ दु । थ्व पचली न छगु पीठ खः । थ्व पचली क्षत्रय् न्यागु शिवलिङ्ग दुगु व थ्व पञ्चलीङ्ग दुगु हुनिं हे थन बिराजामान जुयाच्वंम्ह भैरबद्यःयात पचली भैरब धागु खः धईगु भनाई खनेदु । अथे जुया सनातन शैबमार्गी धर्मालम्बी(हिन्दु)तेसं पचली भैरबयात पञ्चलिङ्गेश्वर भैरब व बुद्विस्ततय्सं श्री स्वच्छन्द भैरबया रुपकया हनावयाच्वंगु ।\nपचली भैरबया स्थापना –\nभाषा बंशावली श्री पचली भैरब लिच्छवि जुजु गुणकामदेबं यें कान्तिपुर नगर निर्माणयाबलय् पलिस्था यागु धयातसां पचली भैरब उत्पतिया थीथी किबंदन्तीतः न्यने दु । छगु किबंदन्ती कथं परापूवंकालय् यें फम्पि देय्या छम्ह महाशत्तिशाली व तन्त्रसिद्घिलय् निपूर्णजुयाच्वंम्ह जुजु दुगु व जुजु न्हिन्हिं थःगु तन्त्रसिद्घिं निमख��यमात्रं हे चान्हे काशिवना मोल्हूवनिगु । काशिं लिहाँवइगु बखते यें कान्तिपुरनगरया क्वनेत्वाःया खवड्गीकार(नायः) समुदाय्या छम्ह म्ह्याय्मचा नापं यःत्यः जुया ख्याली च्वनिगु अले सुथसिया ग्वँगः महानिबले हे अन नं तन्त्रशक्तिं अन्तरध्यान जुया थःगु देशय् लिहाँवनिगु जुयाच्वन । जुजुं थः यज्जु मिसा नापलावनिगु बखते छम्ह साधारण मनुयारुपय् वनिगु जुगुया कारणं मिसांधासा थ्व मिजं वास्तवे सुखः धइगुतक न मस्यूगु जुयाच्वन । थुगु कथं न्हियान्हिथं चान्हे चान्हे छम्ह याकमिसा देनिगु क्वोथाये छम्ह सुनानं म्हमसिउम्ह मिजं ख्याली च्वं वइगु जलाखला व मिसाया छेंजः तयेसं वाचायेका मिसामचायाके सोधखोजयाना केरकार यावले मिसां न थःथाये ख्याली च्वंवइम्ह मिजंया वास्तविक्ता छु खः मिजं गनयाम्ह, अले सुख ? धइगु खँय् च्वूतातया मिजंयाके केरकारयाना न्येनेगु सूरुयात । थः यज्जु मिसां थःत यक्वहे केरकार यागुलि. मिसायात थःगु वास्तविक परिचिय् मबिसें मगात धइगु बिचायाना जुजुं मिसायात थथेधाल – धाथें हे छं जिगु वास्तविकरुप स्वय्गु खसा छं जिं धयाथें हे यायेमा । जि थःगु वास्तविकरुपय् वय् छं जित स्वया थ्व जाकिं पूजाया बाय् केकी धया मिसायात किगःबिया मिजं नं थःगुभयंकररुपया वास्तविक भैरबया रुप मिसायात केन मिजंया ग्यानापुसें च्वंगु रुप खना मिसा ग्याना जाकिं मकेकुसें बिस्यूँवन । थथे थःत जाकिं मकेकुसें मिसा बिस्यूँ वंगुलिं मिसाया ल्यूल्यू मिजं न जित जाकिं केकिे धाधां ल्यूल्यू हे ब्वां वन थथे ल्यूल्यू व बिस्यू ववं हे सुथसिया ग्ँगगः हालाहल , सुथसिया ग्वँगः हालाहगुलिं मिजं थःगु देशय् वनेमखना ग्याना टेकु दोभानया मसानघाट(दिप(ये सिम्ह प्वचिना हगु पूलूं तोपुया थःत सुचुकेगु प्रयासयाबले लिउनेया दुगाम्हधासा सुचुके मफुत अले अन हे लोहँया अमूर्तरुीपये सिद्घ जुयावन । तन्त्रसिद्घिं चान्हे सुन व्यक्ति गनं वनधासा सुथसिया ग्वँगः महानिबलय् हे थःगु थासय् थ्येंकेमाग बाध्यतात्मक अवस्था दुगुलिं हे व भेषधारी जुजु इले हे ल्याहाँ वनेमफुगुया हुनिं ल्वहँया अमूर्तमूर्तिया रुपय् दुगाम्हजक थे चोंक सिद्घ जुयावंगु खः धइगु थन धार्मिक जनजविश्वास दुगु खनेदु ।\nथुखे जुजुया लाय्कुलि जुजु लिहामवगुलिं जुजुया लानीं भात(जुजु) गन वना च्वन धया सोधखोजयाना मा मां वबलय् येँ कान्पिुर नगरया ���षिण भेगया टेकुदोभान मसानघाट(दिप)य् जुजु ल्वहँजुया सिद्घ जुयाच्वंगु लुइका थःभात नापं बायेमागु दुखं बिरक्तिजुया लानी सिकाली ख्वख्वं लिहां वँगु बखते यल देय्या छगु गामेय् (आया ख्वकना ) थेंका लानी सिकाली नं अजिमायारुपय् सिद्घजुयावन अले अन गाँया नां हे ख्वकना जुवन धइगु थन किबंदन्ती दु ।\nजुजुया यज्जु मिसाया प्वाथय् दुगु व भयंकर रुपयाम्ह थःयज्जु मिजंयारुपखना ग्याना बिस्यूँ वम्ह मिसां लिपा कायमचा छम्ह गणेद्यःया अवतारयारुपये बुइका थः न नई अजिमाय रुपय् प्रख्यात जुयावन धईगु किबंदन्ती नेनेदु ।\nमेगु छगु बिबंदन्ती थुकथं नेनेदु ः– फम्पिया जुजु साक्षात भैरब व तन्त्र प्रवीण जुगु हुनि न्हिन्हिइ काशीवना म्वः ल्हूया क्वने नई मिसा(नायःतय् म्ह्याय्मचां)थाय् ख्यालु च्वं वइगु जुयाच्वन मिसांधासा थः यज्जु मिजं भैरबया साक्षात स्वरुपम्ह जुजु धकाः मस्यूगु जुयाच्वन । मिजंया वास्तबिक्ता सिकेया लागिं मिसां छन्हु मिजं क्वथाय् वय्धुकां लुखाय् पर्सि यखानातल । न्ह्यावलय्थें हे मिजं जुजु चान्हेय् थःगु देशय् लिहां वनेत स्वबलय् लुखाय् पर्सि यखाना तःगुलिं वने मफुत । अले सुथसिया ग्वँगः हालाहया द्यः तुइया वयेवं मिसाया छेंजःपिं फुुकं मिलय् जुयाः व मिजंयात झातापायाना बाम्हसिक दायाः टेकु मसानाघाटया कन्हाय् स्वाँया झाः दुगु थासय् वांछ्वया थकल । झालय् वांछ्वम्ह मनुया प्यंपाया भाग छब्व जक कन्हाय् स्वाँ न पिने लानाच्वन । लिपा अन हे भैरबद्यःया रुपय् अमूर्तरुपय् सिद्घजुल हँ धइैगु न किबंदन्त िनेनेदु ।\nअथे हे मेगु छगु किबंदन्ती थथे न नेनेदु – न्हापा न्हापा छम्ह भेषधारी मिजं नं यें देय्या क्वःनेलागाय् लागु वंन्द्ये ध्याचुलखु त्वाःलय्या नायः समुदाय्या म्ह्याय्मचा नापं मतिना जुया बहनी चान्हे चान्हे मिसायाथासय् ख्याली च्वंवनिगु जुयाच्वन । थथे चान्हे चान्हे बाहेक सुथय् न्हिनय मवइम्ह मिजं जुगु व थः धासा भंगःतग्वः ःजुया प्वाथय् दय्धुकुंगुलिं न्ह््याथेयानासा मिजंया नां , थाय्बाय् अले सुखः धइगु सिकेगु मनतया मिजंयात केरकारयाना न्येनेगुयात । मिसां न्हिन्हिं केरकारयागुलि थःयज्जु मिसायात थःगु वास्तविक परिच मबिसें मगात धया बिचायाना भेषधारी मिजं नं मिसायात धाल जित छं धाथें हे म्हसीकेगु खःसा थ्व कीगः निगः छंगु ल्हातय् ति , जि थगु वास्तबिपरुपय् ���य् छं जित म्हसीके धुने वं ल्हातय् च्वंगु थ्व किगं जितः पुज्याना ब्यु धयाः थःगु भयंकर स्वय्हे ग्यानापुसें च्वंगु भैरबया रुप क्यनाबिल । मिजंया थजागु भयंकररुप खःना मिसां ल्हाति च्वंगु जाकिं मिजंयात पुज्यायेगुला गन गन थःगु प्वाथय् च्वंम्ह मचा कुतुंवंगु तकं हे मचाय्क उखे थुखे बिस्युंवन । व भेषधारी ग्यानापुसृें च्वंम्ह मनु न थःत जाकिं पूज्याकेगु आशातया मिसाया ल्यूल्यू हे वन । थुकथं उखे थृुखे मिसाया ल्यूल्यू ववं हे सुथििसया ग्वँगःहालहल । व ग्यानापुसे. च्वंम्ह मिजं गन वने गन वने जुया टेकु दोभानया मसानाघाटय् सीम्ह प्वःचीगु पुलुं त्वपुया थःतः सुचुकेगु प्रयासयाबलय् प्यँपा छकुचा धासा पूलुं सुचुके मफुगु हुनिं अन हे सिद्घजुयावन । बिस्यूवना च्वंम्ह मिसां लिफस्वगु बखतय् ग्वानापुसें च्व.म्ह भेषधारी थःयज्जु मिजं थथे प्यँपा छकुचा खनेदय्क सिद्घ जुयावंगु खना अजुचाया लिक्कवना थिया स्वगु बखतय् मिसा नं अन हे सिद्घ जुयावन हँ । बिस्यूं वनाच्वंम्ह मिसां थःगु प्वाथेच्वम्ह मचा कुतुं वकुगु थाय् थौकन्हे पचतुली भैरबद्यः दर्शनयानाः लिहा वयेबलय् मतुलीपाखेवयेत फहिलेगु कुंचाय् मिसाया छेंजःपिंसं लुइका हया छें यंकुगु बखतय् छेंच्वंगु नायःखिंखय् मचा गणेद्यःया रुपय् सिद्घ जुयावन धइगु थन किवंदन्ति नेनेदु । वहे गण्ोद्यःयात लिपा वना पचीमहृः गणेद्यः धाय्गु यानाहल धइगु न भनाइदु ।\nयें क्वनेत्वाःया नायः समुदायेया म्ह््याय्मचा नापं मतीनायाना ख्याली च्वं वनिम्ह मिजंया क्वनेत्वाःालय् झिनिम्ह ज्यापु पासापिं दुगु व थःपासा टेक ुमसानघाटय् ल्वहँयारुपय् सिद्घजुया वसेंली ल्वहँयात भैरबद्यः भापयिा पूजायाना मानेयाना हनेगु ज्याः वहे झिनिम्ह ज्यपु पासापिंसं यानावयाच्वंगु खः धइगु भनाइ थन खनेदु ।\nथन च्वय् उल्लेखयानातगु स्वंगु किवंदन्त् िमध्य निगु किवंदन्तिलय् नइअजिमाथाय् ख्याली च्व.वइम्ह बाये ख्याली च्वं वयनिम्ह मिजं फम्पिया जुजु खः धघइतगु दुसा स्वंगुगु किवंदन्तिलय् छम्ह भेषधारी मिजं जक धईतगु खनेदु । भेषधारी मिजं साधारण मनु बाय् छम्ह शक्तिशाली जुजु बाय् भैरब हे छाय् मजुइमा किवंदन्ति बाखँ कथं मसानघाटय् दुगाःम्ह बाय् प्यपाजक खनेदय्क सिद्घ जुयावंगु खः धईगु बाखँया कथं न्हापा मसानघाटया आया पचली भैरबया प्रतिक ल्वहँ दुसा न भेषधारी भैरबया ��ज्जु मिसा नइ अजिमा व वय्कपिनिम्ह गणेद्यःरुपि काय्भाजु(नायःखिंलय् सिद्घि जुयावंम्ह धाम्ह)या अस्तित्व छुं खनेमदु । किवंदन्ति कथं पचली भैरब नाप नापं हे नइ अजिमा व पचिमहृ गणेद्यः न सिद्घ जुयाच्वंगु छुं अस्तित्व दय्मागु हे खः । पचली भैरबया खवपाखे बिराजमान जुयाच्वनिंम्ह नकिंनि अजिमाया नामं प्रख्यात जुयाच्वंम्ह पचली अजिमायात हे भैरबया यज्जु मिासा नइ अजिमा खः धाय्गु खःसा झी नेवाःतय् परम्परा व रितिथिति कथं मिज. व मिसा याने कला भात बाय् थकाली कथं गनं लहरीं च्वनिगु बखतय् दकय् न्हापालाक नायः याने छेंया थाकाली बाय् नकींनि अनं लिपा थकाली कथं मेमेपिं च्वनिगु व च्वनेमागु खनेदु । तर पचलीइया पीठय् पचिमहृजात्राबलय् न्हापालाक नकिंनि अजिमा अन ंलिपातिनि पचली भैरब बिराजमान जुयाच्वंगु खनेदु । यानेकि नकिंनि अजिमायात पचली भैरबं हनेमाम्ह खनेदु । अजिमाया न अजिमा जक नकिंनि अजिमा जुइगु झी नेवाः परम्परा व रितिथिति खः । थ्व परम्परा व रितिथिति स्वयेबले नकिंनि अजिमा पचली भैरबया कला खः धायेगु स्थिति खनेमदु । झीगु नेवाःखँग्वलय् नकिंनि व नइ खँग्वयात दुवाला स्वय्बलय् निगुं हे खँग्वयात नेतृत्वयाइम्हसित छेलिगु खँग्व खनेदु । छुं न ज्याः बाय् छुं पुचःया नेतृत्व याइम्ह मिसा बाय् मैजुयात नकिंनि व नइ खग्व छेलावयाच्वंगु थन खनेदु । नइ खँग्व नेतृत्वयाम्ह मिसायात छेलावयाच्वंगु छगु किब्ंदन्ती थन न्ह्यथने सांन्दरभिक जुगुलिं न्ह्थनेतेना – न्हापा न्हापा थन नेपालमण्डलय् झी मनुतय्सं कापया वसः फिइगु चलन मदु बाय् कापया वसःफिइत काप थन नेपालमण्डलय् मदुगु जुयाच्वगुलिं येँ देय्या दक्षिण भेगया बल्खु पीठय्(आया नैकाप) सिर्जनाया प्रतिक बिश्वकर्मा द्यः , धनया प्रतिक लक्ष्मी द्यः व बिद्याया प्रतिक सरस्वति द्यःतय्बिचय् थनया मनुतेत कापया लँ फिकेत कापया ब्यवस्था गय्याना याय्गु धैगु खँय् सहलह जुया नेपालमण्डलय् न्हापांखुसि अनया मिसातय्तः काप थाय्गु स्येना तानया व्यवस्था नापंयानाबिया काप थायेगु नेतृत्व अनया मिसातेसं यागुलिं हे लिपावना अनथाय्या नां हे नइ व काप खँग्व संयोजन जुया नइकाप जुगंगु खः धइगु किबंदन्ती नेनेदु । नइकाप हे लिपा अपभ्रंशजुया नैकाप जुवंगु खनेदु । थ्व नइ व काप संंयोजन जुया नइकाप (नइ+काप=नइकाप) जुवंगु किवंदन्तीया आधारं न पचली पीठय् बिराजमान जुयाच्वंम्ह नकिंनि अजिमा बाय् नइ अजिमा न यें देय्या अजिमातःय् नेतृत्व यानच्वंम्ह नइ(नकिंनि)अजिमा बाय् अजिमाया न अजिमा खनेदु । नइअजिमा धाथ्ेहे नायःसमुदाय्या ह््याय्मचा खसा नइअजिमा मखु नइनि अजिमा जुइमागु खः । थुकथं वाला स्वय्बलय् गुणकामदेबं येँ कान्तिपुरनगर पलिस्थायाना देय्रक्षाया लागिं थाय् थासे अष्टमातृका द्यःपिं स्थापना याये न्ह््यःहे थन टेकुदोभान मसान घाटलिक छगु पुलांगु मातृ शक्ति पीठ दुगु खनेदु । मसानघाट दुथाय् वा मसानघाट सतिकं व क्वसिमा बाय् वंघ सिमा दुथाय् अष्टमातृकाद्यःपिं वासजुया च्वनिगु थाय् खः –(अजिमा युक्त शक्ति पीठ सन्ध्याटाइम्स न्हिपौ ने.संस ११३१ कौलाथ्व ६÷२०६८ असोज १५आइतबाः)। अष्टमातृका वासजुया च्वंग थाय् हे शक्ति पीठ खः । गुगुन मातृशक्ति पीठय् गंछि द्यःपिं(देवगणतः)दयावया च्वंगु खनेदु । गंछि द्यःपिं धाय्बलय् च््याम्ह अजिमापिं( , छम्ह गणेद्यः , छम्ह भैसब(भैलद्यः) ,छम्ह सिम्बाःद्यः(सिंहिनि) व छम्ह धुम्बाःद्यः(ब््याघिनि)याना झिनिम्ह द्यःपि) दइ । गथेकि ः\n१. माहालक्ष्मी\n२. ब्रम्हायणी\n३. रुद्रायणी\n४. कुमारी\n५. नारायणी\n६. बाराही\n७. काली\n८. इन्द्रायणी\n९. गणेद्यः\n१०. भैरब(भैलद्यः)\n११. सिंम्बाःद्यः(सिहिनि) व\n१२. धुम्बाःद्यः(ब््याघिनि)\nनइ अजिमा ÷नकिंनि अजिमा\nगुगु न शक्ति पीठय् बिज््याना च्वंपिं थ्व च््याम्हया गुह््ये(भित्री )नांया अजिमापिंन्त थाय्बाये कथं बिस्कं बिस्कं नांमं झी नेवाः तय्सं हना वयाच्वंग दु । छगु मातृशक्ति पीठय् झिनिम्ह गंछिद्यःपिं मध्य छम्ह मूलम्ह –(मूख्यम्ह) अजिमा(देवी दई अले वहे मुलम्ह अजिमाया नांमं हे व पीठया नां जुई । गथेकि – कंग अजिमा(कंकेश्वरी) , न््यतमरु अजिमा(नरदेवी बाय् स्वेतकाली), टकटी अजिमा(निलबारही) , लुति अजिमा(इन्दूायणी) , लुमढी अजिमा(भद्रकाली) अथे हे पचली पीठय् बिज््याना च्वंपिं अष्टमातृकापि) मध्यया मूलम्ह अजिमायात पचली अजिमा धया वगुजुइमा । जुजु गुणकामदेबं येँ कान्तिपुर नगर निमार्णयाना नगर सुरक्षाया लागिं नगरया प्यखेरं अष्टमातृकापिं पलिस्थाया बलये हे क्वने टेकुदोभान मसान घाटे न्हापानिसें पचली अजिमाया शक्ति पीठ दुगु व न्हापानिसें दुम्ह अजिमा जुगुलिं यानेकि नेपालमण्डलया अजिमापिनिगु नेतृत्व यानाच्वंम्ह थ्व पचलि अजिमायात नइ अजिमा बाये नकिंनि अजिमा धाय्गु यानातगु ���ुइमा धइगु झिसं अनुमान याय् बहजु । गुणकामदेबं नगर सुरक्षाया लागिं अष्टमातृकापिं व थीथी द्यःपिं स्थापनायाय्गु झोले दक्षिण भेगये छम्ह शक्तिशालि भैरब(भैलद्यः)या रुपय् येँ कान्तिपुनगरया वण्डे लागाय् टेकुदोभान मसान घाट पचली अजिमाया पीठ हे स्थापला यागु जुइमा । भाषा बंशावली पचली भैरब टेकुदोभाने स्थापनायागु उल्लेखयाना तसा न पचली अजिमा शक्ति पीठे हे स्थापनायागु धइगु च्वयातगु धासा खनेमदु । अथे जुया हे पचली अजिमा शक्ति पीठय् गंछिद्यःपिनिगु झ्वलय् छम्ह भैरब जक दय्मा थाय् निम्ह भरैबपिं दुगु खनेदु । गथेकि छम्ह भैरब पचली भैरब व छम्ह स्वय्त भैरब दुगु खनेदु । झी नेवाः समाजय् चलेजुया वयाच्वंगगु खसभाय्या छगु उखान “ पछि आई माँजमा सुत्ने “धईगु उखान थन तसकं हे पायेछि जुगु खनेदु । गथेकि न्हापांनिसें हे दुगु पचली अजिमा शक्ति पीठय् लिपाजक वम्ह भैरब(पचली भैरब) अष्टमातृका अजिमाया गंछि द्यःपिनिया बिचयेलाक बिराजमाना जुयाच्वंगु खनेदु ।\nनेपालमण्डलया व नेपालमण्डलया जनतातयगु रक्षायालागिं हे राज्यं बिशेष रुपं पलिस्था यानातम्ह भैरबशक्ति बाय् भैरबद्यः जुगुलिं थ्व पचली भैरबया राजकिय् सम्मान व राजकिय शक्ति नं दुगुखनेदु । भैरबया राजकिय् समान धाय्कलय् दँय् छक मोहनि बलये पचिमहृः (आश्णि शुल्क पंचमि ) कुन्हु पचलि भैरबया प्रतिक क्वँचा(थ्व त्यपः) व पचली अजिमा यानेकि नइ अजिमा (नकिंनि अजिमा) तातकालिन नेपाःया राजदरवार हनुमानढाकाय् लाय्कुलीं तातकील शााही पल्तन गुरुजुया पल्तन सहीत लावालस्कर वया राजकिये समानसाथ पचलि पीठये वना कावना द्यःखलःतय्त भुइसिन्हः म्होस्ते इका लाय्कुली यंँका दरबार याने म्ये छम्ह पोसः (बलि) बिया राज्यंपूजायाना वयाच्वंगु पचिमहृः जात्रा खः । अथे हे राजकिय् शक्ति धाय्बलय् झिनिदँया छक पचली भैरबया खड्गसिद्घि जात्रा बलय् मोहनिया चालंकुन्हु मरु तवाःलय् भुतेश्वर पीठ(भुतिसतःलये)य् पचली भैरबद्यः नापं शत्ताशिन माहाराजाधिराजं (जुजुं¬) खड्ग हिला खड्गसिद्घि प्राप्तियाना वगु जात्रा खः ।\nपचिमहृः गणेद्यः(नायःखिंलय् साधनायानतम्ह गणेद्यः) व बाबरी अजिमा(पिसाचनि द्यः)\nआथन पचीमहृः कुन्हु पचली भैरबया प्रतिक क्वंचा जात्रायाईबलय् बाय् जात्रा जुइलय् पचिमहृः गणेद्यः(पचली भैरब व नइ अजिमाया काय् लिपावना नायःखिंलय् गणेद्यःया रुपय् सिद्���जुयावंम्ह धाम्ह) या खँ ल्हाय् । जिमिसं च्जय् च्वया कथं नइअजिमा व नकिंनि अजिमा छम्ह हे अजिमा जुगु । नइ खँग्व नेतृत्वयाइम्ह याने नकिनि खँग्व न वगुजुया पचली अजिमा नांया न्ह््यःने वगु नइ खँग्व नायः जाति व नायः समुदाय नापं छुं हे सरोकार बाय संम्बन्ध दुग ुखनेमदु । अथे हे नइ बाय् नकि.नि अजिमा पचली भैरबं हनेमाम्ह जुगुलिं भैरबया कलान मखुगुलिं पचिमहृः गणेद्यः न पचलि भैरबया काय्भाजु मखु धइगु सिदत । अथेखसा नायःखिंलय् सि।द्ध जुयाच्वंम्ह पचिमहृः गण्द्यः सुखसा धया वाला स्वय्वलय् गुणकामदेबं येँ कान्तिपुरनगर निर्माणयाय् न्ह््यः येँ टेकुदोभान मसानधाट पचली अजिमा शक्ति पीठय् बाबरी अजिमा नां याम्ह पिसाचनी द्यः दुगु । थ्व पिसाचनी नं थनया बासिन्दातय्त अतिहे दुखःबिया वयाच्वंगुंिलं थ्व पिसाचनियात अननं लिना च्छोया दुनियाँतेत रक्षायय्त कुतयात न पिसानी अननं लिना पितिना च्छोये मफुगु हुनि अवले अवले राज्यया नायःत च्वनिगु येँया मूथाय क्वनेत्वाःया नायःपुचः त्वाःलय् च्यागु नायःखलःया थाकालीपीं मुना थ्व खँय् ब्याक्क सल्लासाहुतियाना सल्ला साहुतिया सहलह कथं यल्लागा ःद्धादसी कुन्ह झिम्ह नाायःतः च्वना अवलेया राष्ट्र«या मू बाजं नायःखिंलय् तान्त्रिक बिधिकथं गणनायक गणपति गणेद्यः साधनायाना पूजा आजायाना मिलाय् (चायागु दयकातगु छगु थलः) समय् बजि( बजि ,स्याबजि,मुस््या,पालु व छोय्ला) तया हान मिलाय् च्वंगु समय् बजि सिचाया बँय् प्वंका मिलाय् थ्वँ तया तान्त्रिक बिधि पूवंक भ्वय् नया सिकाभू(च्याउ)याना –थुकथं पूजा व भ्वये नया सिकाभूुयाना चिप चाप अथें हे तया बँ पुया सफासिफी नापं मयासेँ अथें हे तयाघ तान्त्रिक बिधि पू वंकेगुयात च्याउ याइगु धाइगु जूयाच्वन ) गणेद्यः साधनायागु नायःखिं बाजं व कँय थाना नेपाःया पूर्वेय् बिराजमान जुयाच्वंम्ह दुम्चा माहाद्यः(ऋषेश्वर माहादेव)यात आराधनायाना थन पचली शत्तिः पीठय् च्वना च्वम्ह पिसाचनी यात लिना च्छोया थनया दुनियाँतय्तः रक्षायाय्त पुकारयावले च्यागु नायः खलःया आराधना व पुकार खना लयताया माहाद्यःया छगु उग्ररुप मध्य छगु रुप तुइम्हकिसिया छेंगुलिं हिनाच्वंम्ह इन्द्रभैरबयात येँ पचली पीठय् वना अन च्वनाच्वंम्ह पिसाचनीयात अन नं लिना पितिना च्छोया पिसाचनिं दुखःबिया उसाँए मदुपिं मनु व मस्तेत उद्धारयाना उसाँए भ��ंकाबिइत उजं बिया बिज्यागुलिं माहाद्यःया उजं कथं इन्द्रभैरब थन पचली पीठय् बिज्याना पिसाचनीयात अन नं लिना पितिना च्छोया शैव संम्प्रदाय्ले पशुबलिलेउच्च जुयाच्वंम्ह कुकु फा छम्हः थःत प्वसः –बलि) यिबा उकिया प्रशादया रुपय् पिसाचनीं बिगु दुखःया हुनिं उसाँए मदुपिं मनु व मस्तेत फाया लातया महृः(फायालातया नकिगु महृःयात पचिमहृः धाइगृु जुयाच्वन) नकेत च्याउ नायःखलःतय्तः भैरबं उजं बिया बिज्याना कुकु फा प्वसःकया उकिया प्रशाद नका क्वःनेया दुनियातय्त रक्षायागुलिं क्वनेया दुनियाँतः तसकं लय्ताया नायःखिंलय् साधना यानातम्ह नायःखिं गणेद्यः , पचली अजिमा व भैरबद्यःपिंन्त राजकिय समानसाथ कौलाथ्व पंचमि कुन्हु जात्रायाना भैरबद्यःयात पचली पीठय् बिराजमान जुयाबिज्याय्त तातकालीन शत्तासिन शासक माहाराज गुणकामदेव ,च्याउ नायःखलः व दुनियातय्सं प्राथना यावले भैरब लसताया अन पचलि हे गंछि द्यःया बिचय्लाक बिराजमान जुया पचली भैरबया नामं प्रख्यात जुयावंगु खनेदु । उसाँए मदुपिं मनुतय्त कौलाथ्व चौथी कुन्हु पचिमहृःनका उसाँएभिंका भैरबयात न्हापांखुसि जात्रायागुलिं हे थ्व जात्रायात पचिमहृः जात्रा धाय्गुयागु खः धइगु पचली आजुया जात्रा दुवाला स्वय्बलय् खनेदु । पिसाचनीं दुखःबिया उसाँए मदुपिं येँ क्वनेया दुनिया व मस्तेत भैरब द्यःया प्रशादयारुपय् फायाला तया चतांमरी “ पचिमहृः “ नका ल्वयेन मुक्तजुया सकल दुनियाँत उसाँएदुगु खना येँ देयेया मेमेगु त्वाःया अष्टमात्रृका द्यःखलःतय न थःथः मस्तेगु उसाँएभिंकेत थःथःत्वाःया अधिस्थात्रि अष्टमात्रृका द्यःया पा्रशादया रुपय् महृःजाः नकेगे धया थिथि चलन व परम्परा दय्का महृःजाः नामं महृः नकेगु चलनयागु अः धइगु थन न्यनेदु ।\nच्यागु नायःखलःतय्सं यँलागाः द्धादसि कुन्हु नायःखिंलय् गणेद्यः तान्त्रिक बिधिकथं साधनायाना च्याउ(भ्वय् बँयतया नइगु सिकाभू भ्वय्या लुमन्ति व थुकिया परम्परा आतकं न च्याउ नायःखलःया प्रतिनिधिया प्रतिक कथं च्याउखलः तय्सं च्याउयाना सिकाभूनया नायःःखिं बाजं थाना परम्परा कायम हे याना वयाच्वंगु दनि । च्याउयाना नायःखिं बाजं थाईगु बखते बाजंया सः भ्वतेतक थेंकेमा धइगु भनाइ आन दुगु खनेदु । पचलिं पिसाचनीवयात पितिना लिना च्छोय्त गणेद्यः नायःखिंलय् साधनाउाना नाःखिं बाजं थाना आराधनायाम्��� माहाद्यः नेपाःया पूर्वयाम्ह द्यः खः धइगु खँ च्याउ याईबले नायःखिंइँ बाजंया सःः भ्वतेतक थेंकेमा धईग्ु भनाइ न सिदु ।\nमोहनी नखः ,पचली भैरबद्यः खलः व कनांस्वाँ ः\nकनांस्वाँ\nनेपाःया सनातः शैब मार्गी, बैश्णवी मार्गी(हिन्दु) व बुद्धिस्त दक्वं नेवाःतय् कौलाथ्व पारुकुन्हु नलस्वाँ पिना मोहनी नखः हंसां येँ पचली अजिमा खलः बाय् पचली आजु खलःतय् व क्वःनेत्वाःया नेवाःतय् धासा नलस्वाँ पिना मोहनी नखः हनिमखु बाय् नलस्वाँ पी मज्यु । क्वःनेत्वाःया अधिस्थात्री द्यः पचली आजु जुगु व पचली आजुयात नलस्वाँ चलेमजुगु हुनिं पचली अजिमा , पचली आजु खलःतय् व क्वःनेत्वाःया नेवाःते नलस्वाँ पी मज्जूगथन परम्परागत थिति काय्म जुयावयाच्वंगु दु । पचली आजुयात नलस्वाँ छाय् चलेमजु धैगु बाय् पचली आजुखलःतय् छाय् नलस्वाँ पीमज्ु धईगु यथार्थ गुहे खँ थथे हे खः धाय्फुपिं धाःसा सुं हे दुगु खनेमदु बाय् थ्व बिषय्लय् सःस्यूपिंसं थथे खः धया लिसः बिइगु चाहना मयागु न जुइफु । पचली आजु खलःतय् मोहनीबलय् नलस्वाँया पलिसा कनां(कन्हाय् स्वाँ) पिना द्यःयात छाय्गु परम्परा काय्म जुयावया च्वंगु दु ।\nकनांस्वाँ\nमोहनी नखःबले नलःस्वाँया पलिसा कनांस्वाँ द्यःयात छाय्त मागु कनांस्वाँया लागिं कनांस्वाँ पिइत पचलि पीठ क्षेत्रेहे करिब छपित्या बुँया व्यवस्था पचली भैलद्यःया गुठीं यानातगु दु । मोहनि बलयेलागिं द्यः खलःतयेत मागु कनांस्वाँया लागिं श्रावण महीनया सःन्ह कुन्हु (ु १ गत)े पचलि भैलद्यः खलःत येँया.टूपे तुसाल(आया चुनिखेलगा.बि.स.) धागु गामे दलदलथे हे दुगु छगु पुखुलि बुया वयाच्व)गु कनांस्वाँया पुसा कावना अन पूजयाना समयेनया अन नं कनास्वाँया पूसा हया कनय् कुन्हु पचली क्षेत्रे बुई पिइ । थ्व कनास्वाँया पुसा पिइगु बखते मिसातय्सं पिइमज्यूपगु व मिजंतय्संजक पिइमागु परम्पराकाय्म जुयावयाच्वंगु दु । मिसातेसं छाय् कनास्वाँ पिइमज्यूगु धईगु बिषय्ले थन सुना नं थथे हे खः धाये फुगु खनेमदु । थ्व स्वाँ मेमेगु स्वाथें मखु गथेकि थ्व स्वाँ अन्दाजि कुछिति हाकगु नलीचागु वाउगु डँया च्वकाय् सर्लक हःजक दुगु स्वाँ खः थ्वयात हे कना स्वाँ धाई । थ्व स्वाँ स्वय्बले मूस्वाँथो च्व । थ्व पिनातगु स्वाँ कौलाथ्व दितिया कुन्हु पचली द्यः खलःत बुइवना हानं छक बुइ पूजायाना स्वाँ पुया हया ………. चौथीकुन्हु दकले न्��ापां पचली गमय्या(पीठया)लिउने च्वना पचलीदः खलः व पचिमहृः गणेद्यः खलःतः च्वना आजु खलतय्सं तःसि व कन्हाय्स्वाँ लःल्हाना पचिमहृः गिणेद्यः खलः(च्याउ खलः नायःतय्तः) यिबा अनं लिपा थकु जुजु व जोशी गुरुजु पिनिगु छें छें हे वना द्यःःखलःतय्सं यंका बिइमागु परम्परा दुगु खः अथेसां २० दँ न्ह््यःनिसे पचलीद्यः खलः व पचिमहृः गणेद्यः खलःतय् बिचय् जात्रा न्हृ्याकेगु बिषयखे बिबादया नापं जात्रायालागिं मागु आएसतया अभाप जुया पचिमहृः गणेद्यःया जात्रा रोकेजुसानिसें धाःसा थ्व परम्परा तुतेजुया पचली द्यः खलः तय्सं पचिमहृः गणेद्यःयात वच्याउ खलःतय्त कन्हाय्स्वाँ लल्हानाबिइयगु ज्या दिनाच्वंगु दु । थ्व हे स्वाँ कौलाथ्व षष्ठि कुन्हुनिसें पचली द्यःखलः तय्त व क्वने त्वाःखलःतय्त इनाबिई । थ्व हे कनास्वाँ अष्टमी , नवमी व दशमी कुन्हु द्यःयात छाया पूजायाई । चालंयाना स्वाँ विईबले नं थ्व हे स्वाँ बिइ । पचली भैलद्य खलःते मोहनिबलय् नःलस्वाँ मपिसें थ्व कनास्वाँ छाया पूजायाना मोहनिया मोहनिसिन्हँ तिका स्वाँ बिइबले थ्व कनास्वाँ बिया चालं क्वकायेगु बाहेक मेमेपि नेवाःतयेथें अष्टमी कुन्हु कुछिभ्वय् नयेगु, नवमी कुन्हु स्याक्वत्याक्व हना पूजायाना भ्वयेनयेगु व दशमी कुन्हु चालंयाय्गु बिधि वहे कथं खः मेगु छुं हे पागु मदु(मोहनी नखः व पचली भैलद्यः खलःया कनाःस्वाँ । नेवाः सन्देश वाःपौ ने.संस. ११३२ कौलाथ्व षष्ठी ।\nपचली भैलद्यः व फकं सनाघासा (फकंसना)\nनेपाःया सनातन धर्मालम्बी नेवाःत न्ह््याथाय् च्वंसान मू नेवाः तजिलजि नखःचखः छगु हे कथं हना नेवाः म्हसीकाबिया वयाच्वंसा न येँ पचलीद्यः खलः व येँ क्वःनेरैथाने नेवाःतय् मोहनी नखःबले नलस्वाँया पलिसा कन्हाय्स्वाँ द्यःतय्तः छाया मोहनी नखः बिस्कं हनिगु थितिथें हे थ्व पचलीद्यः खलः व क्वःनेया बासिन्दातय् छगु मेगु बिस्कं थिति नसाःत्वसाय् दछि छक.पयँलागा बलय् फकंया नसाःया घाःसाः(प्रकार)तः मध्य छगु घाःसा फकंदँ फिना दय्कातगु अचार सानााघासा(फकंसना) पचली आजु(भैलद्यः)यात छाया द्यःया प्रशादयारुपय् दकले न्हापा पचीमहृः गणेद्यः खलः(च्याउ खलः)यात अनलिं छसिकथं थकुजुजु ,जोशी गुरुजु, व क्वःनेत्वाः खलःतय्तः इनाबिमागु परम्परागत थिति दुगु खनेदु । अथेसां २० दँ न्ह््यःनिसें धासा पचलीद्यः खलःतय्सं पचीमहृः गणेद्यः खलः(च्याउ नायः खलःतय्त)यात सनाघासा जक मखु कन्हाय्स्वाँतकं बिइमागु परम्परायात त्वता हगु खने दु । पचली द्यःयात छाय्मागु सानाघासाया लागिं द्यःखलःया पाला न थिथि थासं………. तन धयाथें फकं संकलनयाना फकंदँ च्यागः गुगःति चाया त्यपखे फिना सानाघासा दय्का द्यःयातछाया प्रशादयारुप्य् सकसितं इनाबिइमा ।\nपचलीद्यः खलःया पाला न सनाघासा पचलीद्यःयातछाया प्रशादयारुपय् इनाबिइिगथु बखते दकले न्हापा सनाघासा थाय्भूलय्तया पचिमहृः गणेद्यः(नायःखिंलय् गणेद्यः साधनायानातम्ह गणेद्यः —थ्व गणेद्यःयात पचलीद्यः खलःतय्सं पचली आजुं पिनय् तयाम्ह कला नइ अजिमा धाय्गुयानातगु खने दु) खलःयाने च्याउ खलःया नायःयात लल्हाना बिइमागु परम्परागत थिति दु । पचिमहृः गणेद्यःयात सानाघासा लल्हाना बिइधुुंका जक अनंलिपा मेमेपिं सुइत सुइत बिइमागु खः बिइगु मरम्परागत थिति खः ।\nफकंदँ फिना दय्कातगु अचार याने सनाघासा पचलीद्यःया प्रशादयारुप् सकसितं इनाबिया नकेमागुया कारण(हुनि) छाय. बाय् छुकाराण खः धइगु न्ह्यःसःयाा पाय्छि लिसः थथे हे खः धया धाय्फुपिं सुं हे दुगु खनेमदु बाय् थजागुस खँ प्रचायरयाय् मज्यूधया सःसिउपिसं धाय्गु चाहना मयागु न जुइफु ।\nझी नेवाःतेसं नसाःत्वसाय् छेलाबला वयाच्वनागु नसाःत्वसाया छगु घासाःतः मध्य छताजि कँ जातया तरकारी छिपेजुगु फकंया दँ फिनाः दय्कातःगु अचार (उष्अपभिम अययिअबकष्ब ) खः । फकं खासयाना निताजि दई गथेकी हाकु फकं ) व वाउं फकं अथे हे मेगु ह््यांगु फकं व गणे फक. न दु । झी नेवाःतय्सं मmकंया थीथी घासाः दय्का नय्गुया गथेकी ताजागु फकंया तरकारी, फकं हः सुकुयाना के, फकं न्या, मस्यौराय.ल्वाक छ््याना व फकंदँया अचार फिना सनांघासाः दय्का । मmी छें नय्त दयेकीगु सानांघासाः दयेककिबलय् फकंदँया खोला प्वला बाकु बाकुयाना टुक्रा टुक्रायाना निभालय् पाना न्हबुगंका चि,लाभा,पालु,पःका तया वालाः सिसीतया फिना न्हय्नु च्यान्हुतक निभालय् पाना नयेत लिकनाः चिकनय् मि क्वय्काः हलू भतिचातया ह्वाना नय्गुयाईसा । थन पचलीद्यःयात छायत दय्किगु सानांघासा धासा फकंदँ टुक्रायाना निभालेपाना हलु्ूभचा व झम्सीपाउतया वाला मेगु छुं हे ची पालू मसला छुं हे मतसे च्यागःगुगः तग्वगु चाया तेप्पेतया निभालय्पाना सनां दय्का लिकाया अथेहे द्यःयातछाया प्रशादयारुपय् सकसतं इनाबिइगु याई ।\nकँ जातया ���रकारी थ्व फकंनय् अप्वयाना भिटामिन “ए“ दु अथे हे प्रोतिन, कार्बोहाइड्रेट, क्यालिसियम, फसफोरस, व भिटामिन“सि“ थें जागु झीगु सरीरयात मागु पौष्टिक तत्वतःदु धइगु संम्बन्धित बिज्ञतय्गु भनाइ दु । थु कथं थ्व फकंलय् झीगु सरियात मा मागु पोष्टिकतत्वतः दुगु कारण हे अबले अबले बाबरी अजिमा नां या पिसाचनीं थनया दुनियातेत व मस्तेत दुखःबिगुया हुनि शरीरयात मागु पौष्टिक तत्व मगाना गंसिजसुया च्वंपिं दुनियातेत थ्व सनांघासा नका पौष्टिकतत्व पूर्णयाय्त फकं सनांघासा नका उसाएँ भिंकेत द्यःयात छाया प्रशादयारुपय् इनाबिया नकेगु ज्याःजुगु व लिपावना थ्व परम्परा दँय्छक याय्गु काय्म जुयावंगु जुईमा धइगु अनुमान याय् बहजु\nपचिमह्रः जात्रा\nपचली नकीनी अजिमा वाय् नइअजिमा शतिm पीठय् द्यःतय्त सुसा कुसायाना जात्रा पर्व हनावयाच्वंपिं झिनीम्ह भावो ज्यापु खलःत क्वने वन्दे लागाःया लगं , इनाखा , पुखुसि , यंगाः, नायःपुचः, फसिगां, बक्रंछें, दलाछि, यूति, ज्याबाः व त्वायाना झिनीगु त्वाया भावो ज्यापु खलःतय् प्रतिनिधितः खः । थ्व झिनीम्ह प्रतिनिधितय्त नइअजिमा वाय् नकिनि अजिमा गणया द्यःखलःत न धाई । थ्व झिनीम्ह द्यः खलः मध्य छगु खलःन दछि छक पचली पीठ व द्यःछें सुसाकसायाना द्यःपा च्वना पचली अजिमा नइअजिमा व पचली भैरबया जात्रा पर्व हनावया च्वंगुदु । झी नेवाः परम्परा व संस्कृति कथं छुन गुठीललय् सुंन गुठीयार सितधासा सिम्ह ग्ुठीयारया जेठाम्ह काय्भाजु गुठीयार जुवनी वाये गुठी दुहाँवनी अथेसां थन पचली पीठया गुठीखलःतय् धासा सुंन गुठीयार सितधासा सिम्ह गुठीयारया किजा वाय् किजाया काय्भाजु गुठीयारतय्त तूज भ्वय्नका गुठी दुहाँवनी । तूज नकीवलय् फकंसना मदेक मगा ।\nकौलाथ्व षष्ठी कुन्हु आश्विन शुक्ल षष्ठी कुन्हुनिसें पचली पीठय् गुठीया पालाःन पचली गमय्या दक्व जिम्मा लल्हानाकया जात्रा पर्वया नापं जिम्मा काय्गु ज्याःज्वीई । पचली पीठया पालान गमय्या द्यःपाकासानिसें पालान गुठीयारतय्त तुक ंकाकू , मरी काकू ,लाभा काकू , चाकूूकाकू इत्यादि नांया परम्परागत भ्वय् नकेमागु परम्परा दु । पचीमह्रःजात्रावलय् पचली गमयेया पालाया भिन्चा, भिनामचा वाय् जिचाभाजु अजिमाया प्रतिक फछि न्हय्गु लीयागु पात्र ज्वना अजिमा द्यः ज्वीइमागु परम्परा दु । पचीमह्रः जात्रा बलये अजिमा ज्वीइम्हसिनंंंंंंं��� सिलाथ्व श्रीमञ्चमी कुन्हु पचली भ्याँचा बलीपूजा वनिवलय् भ्याँचा लिउ लिउतया ज्वनावने मागु परम्परा दु । श्रीपञ्चमी कुन्हु पचली द्यःखलःतय्सं थथे भ्याँचा लिउ लिउतया भ्याँचा ज्वना वम्ह दुनियाँतय्सं खनेवं थुगुसिया पचिमह्रः जात्रा वलय् थुम्ह मनु अजिमा जुइगु खनि धया सिकाकाई ।\nपचिमह्रः जात्राबलय् अजिमा जुइम्ह , द्यःखलः गुठीयारत व जात्रायालागिं गमय् पालायात माको ग्वाहाली याय्त परम्परागत थितिकथं च्वनिपिं ग्वाहालीमीपिं चादेलातः सकसितन कौलाथ्व एकादसि कुन्हुनिसें नौ न लिलूसि ध्यंका तूति अलःतया निस्ययाना जात्रा सिधया द्यः दुमकातय् इतिथिति मयासें च्वनेमा । थुकथं निस्येयाय्गु ज्यायात यःचिं लःकाय्गु धाई । यःचिं लः काय्धुंका पचिमह्रः जात्रा क्वचाय्का समय् घ्वाना द्यः दुहाँ बिमज्यातले यःचिं लः काःपिं सुनान वाय् सुइतं इतिथिति याय्मज्यू । अजिमा ज्वीम्ह याकचा हे छपालासे देनेमा । छुंजुया इतिथिति जुलधासा अजिमा द्यः जुइमहसिके द्यः दुमबिज्याना तसकं हे कस्तनय्माली धईगु भनाई दु । द्यःदुविज्याईबलय् धासा अजिमा जुइमहसित छुं हे कस्त मजुईगु भनाइदु । जात्राजुईबल् छुं अस्यःपिं मनुतय्सं अजिमाद्यः जुइम्हसित द्यः दुबिज्याला मबिज्या धया कुतिं कुतिंन्याईगु गुम्ह गुम्हेस्याला आलपिनं तकंन सुया कस्त बिइगु अथेसा द्यःदुबिज्यागु खःसा न्हयाक्व कुतिं कुति. न्यसां वाय् मूलूं सुसां हे अजिमा जुइमसित छु कस्त जुइमखु धईगु थन धार्मिक आस्था जकमखु अजिमाजुया भुक्तभोगिपिनिगु थःथःगु अनुभव न दु ।\nपचली भैरबया प्रतिक थ्वँ त्यप\nं वगु ने.सं. ११३२ कौलाथ्व षष्ठी खुन्हुनिसें ने.सं. ११३३ षष्ठी कुन्हुतक पचली गमय् ९पीठ० सुसाकुसाया व जात्रा पर्वया जिम्मा क्वने वण्डेलागा पुखुसिया भाजु बाउनकाजी महर्जनया पाःलागु दु । अथेजुया थुगुसि अजिमाद्यः वय्क बाउनकाजिया भिन्चा भाजु भाईराजा महर्जन अजिमाद्यः जुईगु दु । वंगु श्रीपञ्चमी कुन्हु भाजु भाईराजां भ्याँचा लिउ लिउतया ज्वनावना पचली गमय् बलीपूजा क्वचाय्के धुंकुगु दु । भाजु भाईराजा थ्वया न्हापा न निक अजिमा जुईधुकुगु दु ।\nकौलाथ्व पारु नःलाँ स्वने कुन्हु पचलि भैरबया प्रतिक गप्ते मुण्डमाला व नागमाल, जँय् धुंछेंगुलिं व किसिया छेंगुलिं हिनातगु व न्हाय्पने कुण्डल छुनातगु नृतिका मुद्राय् बेतालया द्यने बिराजमान खुपाल्हादुम्ह इन्द्रभैरब अंकित त्यप पितहया क्वहिटि थकु जुजुया छें येंका सफा सिफायाना त्यपयात समायाय्गु ज्पाजुई । त्यप सफायाना समायाय्गु यात लँपुलि छाय्गु धाई । लँपुलि छाया चौथी कुन्हु गथुतय्सं बाजं थाका त्यप पचली गमय् हया महास्नानयाना त्यपे एला , थ्व ,ँ न्याँ व वःतया त्यप जाय्केगु ज्याजुई थ्व ज्यायात गल्प थनेगु धाई । थुकुन्हु हे पचली गमे बौउ तयहईगु ज्यान जुई । बौउ तये हइबले बेताया पश्चिम तर्फय च्वना बौउ तयेहपिंसं भैरब व पचली अजिमा दुथाय् स्वया हय्ला .. हय्ला… वय्ला..वय्ला.. धया हालाच्वनी लिपा बौउ(जा तया हगु जःसीनापं अजिमाथाय् बेता पुइका वाँछोईसा द्यःपाला न बौउजा दुगु जसि बँय् मलाक हे ज्वना न्ह््यने बेता पुईका इमिपाखे हे हाकुतिना च्छोई । थथे बौउजा दुगु जसि हाकुतिना च्छोईगु बखते सावधानी मजुलसा त्वाना हे न तोदुले न फु । थ्व हेला.. वयेला ..धया हालाच्वनीगुया हुनी न्हापा – पचली भैरब वय्न्हय अन च्वनाच्वम्ह पिसाचनी बाबरी अजिमा नांया पिसाचनी हान थन हे च्वनेत दुहावय्त कुतयागु खः धईगु थन भनाई दु । थुकुन्हु हे न्हापा न्हापा पचली अजिमा व भैरबया पश्चिम पाखे छिपातेसं ल्यःसिं थनेगु परम्परा दुगु अथेसां आ व परम्परा न्हनावने धुंकल । थु कुन्हु हे च्यागु नायः खलःया प्रतिनिधिया अवशेषयारुपया ल्यना च्वंगु च्याउ खलः नायःतय्सं जाकिचुंया चतामारि , वः , हाकुम्ह कुकुफाया ला तया पचली भैरब यात भ्वय् ब्व छाया सिकाभूयाना मचानिसें बुरातक सुसु वलखः सकसितं भैरबया प्रसादया रुपय् मह्रः नकिगु परम्परा न दु । थथे फाया ला तया नकिगु मह्रयात पचिमह्रः नकिगु धाई ।\nपञ्चमी कुन्हु हनुमानध्वाका लाय्कलिं गुरुजुया पल्तन सहित लावालस्कर पचली गमय् वया द्यः कावया पचली द्यः खलः सकसितं म्होस्ते भुइस्रिन्ह इला द्यः हनुमानध्वाखा वनेत आमन्त्रीतयाई । अले द्यः खलःन अजिमा ज्वीम्हसित याक्वप्वालय् निखें समयेतया अजिमाया प्रतिक फछिन्हयंगु लियागु पात्र निपा ल्हातेफयेका अजिमा याना पचली भैरबया प्रतिक थ्वँ त्यप गुठीयारतेसं कुबिया जात्रायाना गथु बाजंया तालय् त्यप प्याखँ ल्हुका जात्रायाना पचिमह्रः गणेद्यःया प्रतिक गणनायः गणेद्यः सिद्धजुयाच्वंगु नायःखिं व कँय् थाईपिं परम्परागत जामा वसः पुनाच्वंपिं न्हापा न्हापाया च्यागु नायः खलःया अवशेषया पं्रतिक च्याउ खलः नायः��ेसं नायःखिं बाजं ( तातकालनि नेपाल मण्डलाया राष्ट्रिय् बाजं )थाका न्ह्यः न्ह्यःतया परम्परगत जात्राया लँ जुजु हनुमाध्वाखायु यना अन सरकारी पुजा फया म्ये छम्ह बलि पूजा कया अन न लिहाँवया पालाया छें थ्यंका पालाया छेंन समयहया पचिमह्रः गणेद्यः ,नइअजिमा , पचली भैरब व द्यःखलः सकसितं समयबिया समय् घ्वाय्गु ज्यायाना अजिामा व पचली भैरब छे्र दुहाँबिज्याकि । अनलिं पचीमह्रः गणेद्यः अन न लिहाँ वना थःगु गणेश चोकया छें दुहाँ बिज्याका पचीमह्रः जात्रा क्वचाय्की ।\nपचीमह्रः जात्राबलय् पचिमह्रः गणेद्यः( च्यागु नायः खलःया प्रतिक च्याउ खलः नायःतेसं नायःखिं बाजं थाका)जात्राया न्ह्यः न्ह्यःतया पचिमह्रः जात्रा याय्मागु जात्राया बिशेषता व जात्राया मौलिक संस्कृति खःसान जात्रा हनेत च्याउ खलःतेत मागु आएस्रोतया अभावं निगु दशक निसें पचिमह्रः गणेद्यःया जात्रा दिनाच्वंगु दु । थुकथं नायःसमाजया सगौरबताया चिं पचिमह्रः गणेद्यः सहभागी मजुइकं हे पचिमह्रः जात्रा जुयाच्वगु दु । अय्न पचिमह्रः जात्राया सरोकारवाला पचली भैरब गुठी ,पचली द्यःखलः ,येँ महनगरपालीका , नायःसमाज ,सरकारी नीकाय् व नेवाः परम्परा व संस्कृति संरक्षणया झी सरोकारवाला नेवाः समाज मौनधारणयाना च्वगु हे दु । नेवाः परम्परा व नेवाः संस्कृतिया संरक्षणया न्ह्यःसले थजागु मौनताायात क्वपाला छोयया झीगु परम्परागत मौलिक संस्कृति कथं हे जात्रा न्हयाका मौलिक संस्कृतिया संरक्षणयाय्मागु थौया आवश्यक्ता खः ।\nझीगु स्वनिगः न्हिपौ\nने.सं. ११३३ कौलागा १४ (दुतिया) भाग १\n१५ (तृतिया) भाग– २\n१६ ( (तृतिय ) भाग – ३\n१७ ( चौथि ) भाग – ४\nPrakash Man Shilpakar प्रकाशमान\nSHARE THIS:\nPress This\nTwitter\nFacebook\nGoogle\nEdit\"श्री पचली भैरब, नइअजिमा व पचिमहृः गणेद्यः \"\nPUBLISHED BYSHILPAKARPM\nप्रकाशमान शिल्पकार Prakashmaa Shilpakar सिंक:मि ज:View all posts by shilpakarpm\nPOST NAVIGAPREVIOUS POST\n​नेवार महिला सदैब सौभाग्यवती रहनछन् , कहिल्यै विधवा हुन्नन्\nश्री पचली भैरब,\nPosted by Prakash Man Shilpakar प्रकाशमान शिल्पकार at 4:05 AM 1 comment:\nEmail ThisBlogThis!Share to TwitterShare to FacebookShare to Pinterest\nTuesday, July 2, 2013\nअजिमायुक्त कलंकी शक्तिपीठ Kalanki shakti pith\nअजिमायुक्त कलंकी शक्तिपीठ\nहिमाली गुराँस दोइमासीक\nRead more »\nPosted by Prakash Man Shilpakar प्रकाशमान शिल्पकार at 1:06 AM 1 comment:\nEmail ThisBlogThis!Share to TwitterShare to FacebookShare to Pinterest\nFriday, April 19, 2013\nkalkhu ajima [kalanki mai]कल्खु अजिमा [कलंकी माई ]\nकल्खु अजिमा÷कलंकी माई\nझीगु स्वनिगः न्हिपौ\nभाग १– ने.सं. ११३३ चिल्लागाः २४(नवमी)÷बि.सं. २०६९ चैत २२ बिहिबाः\nभाग २ – ने.सं. ११३३ चिल्लागाः २५ (दसमी) बि.सं. २०६९ चैत २३ शुक्रबाः\nभाग ३ – ने.सं. ११३३ चिल्लागाः २८(त्रयोदसि) बि.सं. २०६९ चैत २६ सोमबाः\nअजिमा म्हसिका\nनेपाः देय्यात म्हसीका वयाच्वंगु थीथी हलिमय् थनया भाषा, तजिलजि, बिधि व्यवहार, जात्रा, पर्व व संस्कृति खः । झी नेपाःमितय्गु थीथी संस्कृति मध्ये झीसं हनावनयानाः वया च्वनागु छगु अजिमापिं न खः । “अजिमा” खँग्व “अजि” व “माँ” खँग्वया योगं पूवंगु खः । अजिमा सनातन शैवमार्गी व बैश्णवी (हिन्दु) या नापं बौद्ध मार्गीतयसं समान कथं हनावना यानाः वयाच्वंम्ह मातृदेवी खः । झीसं झीगु छें जःपिं व देय्या सुरक्षाया लागिं भैरब शक्ति व अष्टमातृका गण कथं च्याम्ह अजिमापिं हनावयाच्वंगु दु । तामाङ्ग भाषं ममथकुरानी छस्कामुनी, तीब्बती भाषं पुकसिदो अलय् खस भाषं मातृका बाय् बज्यै खः । अष्टमातृका अजिमापिं बास जुयाच्वंगु थाय्यात झी नेपाःमि तय्सं शक्ति पीठ कथं हनावनायानाः वयाच्वंगु दु । अष्टमातृका अजिमापिं धाय्बजय् १) ब्रम्हायणी, २) महालक्ष्मी, ३) रुद्रायणी, ४) कौमारी (कुमारी), ५) नारायणी, ६) बाराही (कालरात्री) ७) इन्द्रायणी व ८) काली (महाकाली) खः ।\nपौराणिक व सनातन धार्मिक मान्यता कथं श्री सतीदेवीया अंग पतन जुगु थाय् हे शक्ति पीठ खः धइगु मान्यता जुयावयाच्वंगु दु । अथे हे देवगणया मिसास्वरुप स्त्री स्वरुपया शक्ति स्वरुप मान्य जुयावयाच्वंगु दु । क्वँ सिमा क्वे व खुसिया जखः मसानघाट (दिप) सतिकं दुुगु अष्टमातृकाया बास जुयाच्वंगु थाय् हे शक्ति पीठ खः धईगु सनातन धार्मिक मान्यता जुयावयाच्वंगु थन झीसं खनाच्वना । गुगुन मातृ शक्ति पीठय् गंछि द्यःपिं दयावयाच्वंगु खने दु, गंछि द्यःपिं धाय्बलय् क्षेत्रपाल बाहेक झिनिम्हं द्यः गंछि दई गथेकि छम्ह गणेद्यः, छम्ह भैरब (भैलद्यः) छम्ह सिम्बाःद्यः (सिहिनी), छम्ह धुम्बा द्यः (ब्याघिनी) व च्याम्ह अजिमापिं १) ब्रम्हायणी, २) महालक्ष्मी, ३) रुद्रायणी, ४) कौमारी (कुमारी), ५) नारायणी, ६) बाराही, ७) इन्द्रायणी व काली (महाकाली) खः । थुपिं) च्याम्ह अजिमापिं मध्ये छम्ह मूलम्ह अजिमा दई अलय् व मूलम्ह अजिमाया नामं हे पीगं बाय् शक्ति पीठया नां कहले ज्वीइ । अष्टमाृतका अजिमापिंन्त थःथःगु थाय् बाय् व भाषा कथं बिस्कं बिस्कं नामं हनावयाच्वंगु खने दु ।\nयेँ कान्तिपुर नगर दुने लापिं अज��मायुक्त अष्टमातृका शक्ति पीठ तयगु पलिस्था (स्थापना) या इतिहास दुवाला स्वय्बलय् आदि कालय् प्राचिन नेपाः उत्पत्ति बाय् नेपाः निर्माण जुइ न्हयः थन दयाच्वंगु कालीदहया लः माहांमञ्जुुश्रीं थःगु “चन्द्राहास खड्गं” क्वटुवा न्हसिकाप, गोकर्ण न्हसिकाप, आर्यघाट न्हसिकाप व क्वय्ना न्हसिकाप पर्वयातः छसिकथं प्रहार यानाः थनया लः पिहावनेगु लँपु दय्का बियाः थन मनूया बस्ती बसेयााना प्राचिन नेपाः निर्माण जुइधुंका कलिगत संम्वत ३८२७ दँ पाखे लिच्छवी जुजु गुणकामदेवं प्राचिन नेपाः (नेपालमण्डल) या येँ दक्षिण मजुपतन यंगाल कोलिग्राम बस्ती, उत्तर यंगु कोलिग्राम बस्ती नां या बस्तीयात समायोजन यानाः छगु खड्गाकारया रुपय् च्वंगु भूमियात बागमती खुसी, इक्षुमती (तुकुचा) खुसी व रुद्रमती (ध्यब्या खुसी) या सिथय् कान्तिपुर नगरया रुपय् न्हुगु दे पलिस्था यानाः नगरया प्यखेरं खड्ग आकारया हे अष्टमातृका अजिमायुक्त शक्ति पीठ व भैरब शक्ति तः तान्त्रिक बिधि कथं पलिस्था यानाः दुर्ग (नगर सुरक्षा घेरा) निर्माण यानाः शक्ति पीठतः पलिस्था यागु धया नेपाःया भाषा बंशावली उल्लेखित यानातःपिं अजिमायुक्त (अष्टमातृका) शक्ति पीठतः – कंग अजिमा (कंकेश्री), ङ्यतमरु अजिमा (स्वेतकाली÷नरदेवी), लूति अजिमा (इन्द्रायणी) म्हयपि अजिमा (ज्ञानेश्वरी) मैती अजिमा (पञ्चकुमारी), टकटी अजिमा (निलबाराही), बसला अजिमा, व लूमढी अजिमा (भद्रकाली) शक्ति पीठ (पिग) तः तान्त्रिक बिधिकथं पलिस्था यानाः यें कान्तिपुर नगर निर्माण यागु धया भाषा बंशावली उल्लेखित यानाः तसान भाषा बंशावली उल्लेखित यानाः मतपिं नगर दुने मेमेपिं थीथी अजिमायुक्त शक्ति पीठ (पिगं) तः दुगु खनेदु । गनेकी पचली नकिंनि÷नइ अजिमा–पचली,सख्वना अजिमा (सिकाली) पचली, पासिक्व अजिमा (माहालक्ष्मी) – कमलादी फिसः÷फिब्व अजिमा–माईतिघर मनमैजु अजिमा, मनमैजु, असंभूलु अजिमा (अन्नपुर्ण) असं, लुचुभुलु अजिमा –केलत्वा जनबा, सख्ना माजु (निल सरस्वती) लइन, तूसिमरु अजिमा (स्वेतकाली) – गै¥हधारा बिशालनगर कुलेश्वर अजिमा – कुलेश्वर, प्राचिन बौद्ध अजिमा – खास्ती बौद्ध, त्वरद्यः अजिमा (तूदालदेवी) – बिशालनगर, वटु अजिमा (भद्रकाली) – वटु, पोर्पा अजिमा – रानीबारी, प्याथ्व अजिमा ल्हूति, बाइसधारा बालाजु, दोलब्व अजिमा – थापाथली, न्हेकंतला अजिमा (तमद्यः) उग्रतारा – न्हकंतला, ��्वलपादेवी त्यरः, चन्द्र अजिमा – नारायणहिटी दरवार परिसर (दुने) अरिं अजिमा – चिकंमूं, बिजेश्वरी अजिमा– ह रती अजीमा स्वयम्भू , बिजेश्वरी, ममता अजिमा (भाटभटेनी), भाटभटेनी, भमलु अजिमा कमलाक्षी, आदि अजिमापिं खः । अथे हे यें कान्तिपुर नगरया पश्चिम भेग बिष्णुमति खुसी पारी बल्खु खुसी (इन्द्रमती) व कर खुसी (मन्यमती) या बिचय् न्हेपंखा धईगु थासय् बिराजमान जुयाच्वम्हं छम्ह अजिमा खः कल्खु अजिमा । थ्व कल्खु अजिमा अष्टमातृका गण अजिमापिं मध्ययाम्ह छम्ह अजिमा खः । थ्व कल्खु अजिमा बालकुमारी खः ।\nकल्खु अजिमाया पूर्वय बागमती, उत्तर पूर्वय् बिष्णुमती, उत्तरय् करखुसी (मन्यमती), व दक्षिणय् बल्खु खुसी (इन्दवती) इलाका अवस्थित जुयाच्वंगु दु । थ्व कल्खु अजिमा पीठ न छगु शक्ति पीठ हे खः । ज्याथजिथि पिनिगु धापू कथं थ्व शक्ति पीठ पौराणिक कालय् श्री सतीदेवीया अंग पतन जुया पीठ उत्पत्ति जुगु शक्तिपीठतः मध्यया छगु खः धइगु भनाई दु । श्री सतीदेवीया छु अंग पतन जुगु थाय् खः धइगु धासा सिमदु । छगु अष्टमातृकाया शक्ति पीठय् क्षेत्रपाल बाहेक झिनिम्ह द्यः गंछि दइगु खसान थन पीठय् धासा क्षेत्रपाल नापं ङयङयाम्ह द्यः गंछि अमूर्त द्यः तः दुगु खनेदु । थन पीठय् बिराजमान जुयाच्वंपिं अमूर्त ङय्ङयाम्ह द्यः गछित मध्ये मूजम्ह कल्खु अजिमा व गणेद्यः बाहेक मेपिं छुछु व सुसु देवदेपीं ख धइगु सिमदु । अथेसां कल्खु अजिमायात थःगु कुलदेवीया रुपय् न्हापांनिसें हनावयाच्वम्हं श्री कलंकी मन्दिर संरक्षण तथा समाज सुधार संस्थाया कोषाध्यक्ष भाजु लक्ष्मण अधिकारीजुया धापु कथं मूलम्ह अजिमा कल्खु बालकुमारी अजिमाया पाय्छि लिउने च्वंम्ह व लिउने जवं तापक तापक बिराजमान जुयाच्वपिं निम्ह व खवय् लिउने तापाक लहरीं बिराजमान जुयाच्वम्ह मध्ये न्हापंम्ह द्यः नापंयाना अमूर्त द्यः त प्यम्ह भैरब हे खः । अथेसां सुसु भैरब खः धाय् मफुगु । अथे हे अजिमाया जवय् लहरीं बिराजमान जुयाच्वपिं निस्वम्हः म्ह अमूर्त द्यःत मध्ये झिन्याम्ह म्ह पाःला द्यः (संकटा) झिखुम्हम्ह माहाकाल अथे हे खवय् लहरीं बिराजमान जुयाच्वपिं निखुम्ह म्ह मध्ये न्हय्म्हम्ह (अजिमाया लिउने खवय् तापाक च्वम्ह) भैरब, च्याम्हम्ह मनकामना, झिन्हेम्हम्ह दक्षिणकाली व निछम्हम्ह गणेशः या अमूत मूर्तितः खः धईगु अधिकारीजुया भनाई दु ।\nकल्खु अजिमा देगक्षेत्रया पूर्व दक्षिणय् नारांद्यया शनि अवतारया रुप मानेयाना तम्ह वङ्गलसिमा दु । थ्व सिमांया छगु हांगा कल्खु अजिमायात कुका च्वंगु खनेदु । दक्षिणतर्फ शिवलिङ्ग, पारिजात स्वाँया सिमा, तुलसीया मथ, सूर्यः, बिश्वरुपया मूर्ति, महालक्ष्मी व सरस्वतीया मूर्त मूर्ति, अथेहे सप्तऋषिया अमूर्त मूर्ति व दक्षिण तर्फय् कमल भैरबया अमूर्त मूर्ति दु । थ्व अजिमाया देगलय् पौ मदु । खुल्ला सर्गःया क्वय् बिराजमान जुयाच्वम्हं अजिमायात न्हेगः ध्यैदुम्ह नाग व देगःया प्यकुने च्वय् प्यम्ह नाग पासं कुका स्वभाय्मान याना देगःयात समायाना तगु दु । थ्व प्यम्ह नागपासं यानाः मस्यूपिन्स थ्व देगःयात नागमन्दिर न धाय्गु यागु खनेदु ।\nकल्खु अजिमाया बारे थीथी किम्बदन्तीतः न्यनेदु । इतिहासकार बाशुपासाया धापू कथं थ्व कल्खु अजिमा छगु थासं यें देय्या असंत्वालय् च्वनेगु बाचायानातगु खसा न अजिमा अन असनय् च्वनेगु इच्छा मदया तान्त्रिक निपूर्णम्ह छम्ह गथु (मालाकार) यात म्हङसेम्हना असने च्वनेगु इच्छाया मदुगु व गंछिद्यःतः नापं थःत यें देशया पश्चिम भेगय् बिष्णुमती खुसीपारी येंकेत अजिमां उजं यिबा बिज्यागुलिं अजिमाया उजं कथं तान्त्रिक निपूर्णम्ह गथुं थःगु तन्त्र शक्तिं बालकुमारी अजिमा व अजिमा गंछि गणतः नापं ज्वना बिष्णुमती खुसी पारी जङ्गल जुया वगु बखतय् अबलेया न्हेपंखा धइगु थ्व थासय् थ्येंका अजिमां जित थन हे ति धया उजं यिबा बिज्यागुलिं अजिमाया उजं कथं थन न्हेपंखा धइगु थासे हे बिराजमान यानाःतगु खः धइगु भनाई खनेदु (भगवतीका सहस नाम–चन्द्र बहादुर थापा) । लिपा वना वहे बालकुमारी अजिमाया ना कल्खु अजिमाया नामं प्रख्यात जुया वगु खनेदु । सुया छें व छेंजः पिनिगु बिचय कलह जुया बिध्न जुसा थ्व बालकुमारी अजिमाया स्वचित व एकचितयानाः पुजाअर्चना यातधासा कलह समाप्त जुया छें शान्ति जुइगु हुनि व थ्व अजिमा बल्खु खुसी व कर खुसीया बिचय् बिराजमान जुयाच्वंगुलिं थ्व अजिमाया नां कलह व खु (खुसी) संमायोजन जुया कलह ं खु (खुसी) . कल्खु अजिमाया नामं प्रख्यात जुयावंगु खः धइगु थन न्यनेदु । लिपावना कल्खु खँग्व न अपभं्रस जुया कलंखु (कलङखु) जुवंगु खनेदु । कालन्तरे वना कलंखु खंग्व न हान अपभ्रंस जुया कलंकी अजिमा बाय् कलंकी माईया नाम प्रख्यात जुया न्हेपँखाया जां हे कलंकी जुया प्रख्यात जुया वंगु प���रस्त हे खनेदु । थ्व खँया पुस्ति थन अजिमा थाय् बि. सं. १९६४ बैशाख शुक्ल अक्षेतृतिया जेष्ठ २ गते रोज ४ मिति उल्लेखयाना न्हेपंखाया डिठ्ठा मान बहादुर अधिकारीजूं २२ धार्निया तग्व गं, २७ धार्निया ढलौटया डल्लु (देवा) ४८ ग्वः व ढलौटया हे निम्ह सिंह अजिमायात छागु बखतय् तग्व गँया शिलाया खम्बाय् च्वयातगु शिलालेखँ प्रस्त हे खनेदु । थ्व तग्व गँ छाम्ह अधिकारीया परिवार पाखें दय्छक अक्षेतयतृतिया कुन्हु अजिमायात पुजायाना छमुरी समयबजी छाया सकलयात इनाबिगु न्हापा न्हापा परंम्परा दुगु खसान आ थौकने धासा छमुरी समयबजीया पलिसा निफाति जक समय छाया इनाबिगु ज्याः जुयावयाच्वंगु खनेदु ।\nकल्खु बालकुमारी अजिमा व असं बालकुमारीया नापं मध्यपुर थिमि बालकुमारी अजिमा नापं स्वापु दुगु किम्बदन्ति न थीथी कथं थन न्यने दु ।थन न्हेपंखा÷कलंकीया ज्याथः जिथिपिनिगु धापु कथं थ्व कल्खु बालकुमारी अजिमा थन हे उत्पत्ति जुगु । न्हापा न्हापा यें देय्या पूर्वभेगया मध्यपूर थिमिं छुं मनुतसें थ्व बालकुमारी अजिमायात गंछि द्यः नाप तान्त्रिक बिधिपूर्वकं साला थिमि येंकेगु तात्वना यंकगु बखतय् छुं हुनि असं केलत्वाःलय् छचा बाय् च्वना अन न थिमि वं वलय् छम्ह अजिमा अन असनय हे थाःगु मेमेपिं द्यःत जक थिमि थ्यगु खः धइगु न्यनेदु । अथे हे मेगु छगु भनाइ न न्यनेदु कथं मध्यपुर थिमि बिराजमान जुयाच्वम्हं बालकुमारी अजिमाया द्यः खलःत दय्छकअक्षतृतिया कुन्हु गुप्तरुपं थन कल्खु बालकुमारी अजिमायात पुजा या वईगु न्हापा न्हापा परम्परा दु तर अथेसाँ थौकन्हे धासा थिमि बालकुमारी अजिमा खलःत पाखें पूजा व मव छु हे सिमदु धइगु भनाई दु । थिमि बालकुमारी अजिमा प्रख्यात प्यम्हं बालकुमारीत मध्ययाम्ह छम्ह खः ।\nराणा प्रधानमन्त्री वीर शम्शेरया शासनकालय् यें देशं थानकोट वनेगु मोटर लँ दय्के धुंका राणाकालया अन्त जक न राज्यया तधंपिं मनुतः देशं पिहाँ वनि बलय् व पिनं नेपाः या यें देशय् दुहाँ वइबलय् थन अजिमाया देगः क्षेत्रय् भाइभाइदारतय्त उपस्थित जुइत उर्दीयाना मुनेगु व बिदाई याइगुया नापं वइगु बखतय् लसकुस याइगु चलन दुगु खँ स्व. सरदार भीम बहादुर पाण्डेजुया नेपाल ग्रन्थय् च्वयातगु खँ न्यनेदु ।\nथ्व कल्खु बालकुमारी अजिमा÷कलंकी माई यात स्थानीय अधिकारी परिवार, सुनार गाँया सुनार परिवार तः व किपुया छु सार्की ��रिवारतयसँ थःगु कुलदेवीया कथं देय् छक देगु (कुलदेवता) पुजा यानाः वयाच्वंगु दु ।\nसाविक कलंकी गा.वि.स.या कल्खु अजिमा÷कलंकी माई शक्तिशाली व साक्षातम्ह अजिमा खसान २०४६ साल न्हयःतक थन शक्ति पीठय् संरक्षणया अभावं १९६४ सालय् डिठ्ठा मान बहादुर अधिकारीं द्यःयात छाया तगु गँ, डल्लु व ढलौटया निम्ह सिंह न्हापा हे खुया येंकेधुंकल । न्हापा न्हापा द्यःवं झीत संरक्षण व सुरक्षा यानाः वयाच्वंगु खःसा थौं वयाः द्यःयात हें झीसं संरक्षण व सुरक्षा यायेमाःगु अवस्था जुजुं वयाच्वंगु जकमखु व अवस्था वहे धुंकल । थ्व खँयात न्हेपंखा÷कलंकीया बासिन्दा व अजिमाया श्रद्धालु भक्तजन तय्सँ वाचाय्का कल्खु अजिमा÷कलंकी माईया संरक्षण व संभार याय्मागु खँय् चितासुतया सकल संगठित जुया ब्याक्क सल्लाह साहुतियाना सहलह कथं भाजु गज बहादुर खत्रीजुया अध्यक्षताय् “श्री कलंकी स्थान जिर्णोद्वार तथा सरसजावत समिति २०४६ या नामं छगु कमिटि पलिस्थायाना वडा कार्यालय का.म.न.पा. व श्रद्धालु भक्तजन पाखें आर्थिक ग्वाहालीकया भाजु बम बहादुर रायमाझीया रेखदेखे कल्खु अजिमा÷कलंकी माई देगः व देग क्षेत्रया जिर्णोद्वार याना आया स्वरुप हगु खः । लिपा २०५४ सालनिसें “श्री कलंकी मन्दिर संरक्षण तथा समाज सुधार संस्था विधिवत कथं दर्ता यानाः न्हिया न्हिथं नित्य पूजा, सन्ध्याकालिन आरती, मोहनी, स्वन्ति, तिज इत्यादी इलय् बिशेष पूजा, बार्षिक पूजा, देगःया सुचुपिचुया नापं दँय् छक रङ्गरोगन याय्गु, हिटी, बिजुली मतया सुविस्था व अजिमा थाय् श्रद्धालु भक्तजन तेसं छागु तिसातःया नापं छगु जिन्सी खाता दर्तायाना छम्ह पूजारी छम्ह सुसारे[रेखदे कर्ता ] व तहलुवाया व्यवस्था याना द्यः, द्यःग क्षेत्रयात संरक्षण व व्यवस्थित याना वया च्वंगु दु ।\nयें देशय् दुने व देशं पिनेया अजिमायुक्त शक्ति पीठतः व मेमेगु थीथी धार्मिक स्थलतः संरक्षण व संभारया अभावय् लथालिङ्ग जुयाच्वंगु यक्व हे खने दु । संरक्षण व संभारया अभावय् लथालिङ्ग जुयाच्वंगु शक्तिपीठत व धार्मिकस्थल व अनया श्रद्धालु भक्तजन तय्गु लागिं थ्व कल्खु अजिमा÷कलंकी माई शक्तिपीठ छगु उदाहरण जुइफु ।","num_words":11816,"character_repetition_ratio":0.042,"word_repetition_ratio":0.011,"special_characters_ratio":0.372,"stopwords_ratio":0.012,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":51389.7,"cluster_detection":-1}
+{"text":"चांदुर बाजार तालुका | चांदुर रेल्वे तालुका | चिखलदरा तालुका | अचलपूर तालु���ा | अंजनगाव सुर्जी तालुका | अमरावती तालुका | तिवसा तालुका | धामणगाव रेल्वे तालुका | धारणी तालुका | दर्यापूर तालुका | नांदगाव खंडेश्वर तालुका | भातकुली तालुका | मोर्शी तालुका | वरुड तालुका","num_words":60,"character_repetition_ratio":0.179,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.448,"stopwords_ratio":0.0,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.39,"perplexity_score":205960.6,"cluster_detection":-1}
+{"text":"लुंभु (अंग्रेजी भाय:Lubhu), नेपायागु बागमती अञ्चलयागु यल जिल्लायागु गाँ विकास समिति खः। थ्व थासे1439खा छेँ दु।","num_words":24,"character_repetition_ratio":0.0,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.4,"stopwords_ratio":0.042,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":37100.7,"cluster_detection":-1}
+{"text":"चंद्रपूर तालुका | वरोरा तालुका | भद्रावती तालुका | चिमूर तालुका | नागभीड तालुका | ब्रह्मपुरी तालुका | सिंदेवाही तालुका | मूल तालुका | गोंडपिपरी तालुका | पोंभुर्णा तालुका | सावली तालुका | राजुरा तालुका | कोरपना तालुका | जिवती तालुका | बल्लारपूर तालुका","num_words":60,"character_repetition_ratio":0.183,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.444,"stopwords_ratio":0.0,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.429,"perplexity_score":136079.8,"cluster_detection":-1}
+{"text":"अर्जुनी मोरगाव तालुका | आमगाव तालुका | सडक अर्जुनी तालुका | सालेकसा तालुका | गोंदिया तालुका | गोरेगाव तालुका | तिरोडा तालुका | देवरी तालुका","num_words":34,"character_repetition_ratio":0.192,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.446,"stopwords_ratio":0.0,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.505,"perplexity_score":145650.1,"cluster_detection":-1}
+{"text":"मानसा जिल्ला भारतया पञ्जाब राज्यया छगू जिल्ला ख। थ्व जिल्लाया मू नगरय् बरेट्टा, भिखि, बुधलदा, मान्सा आदि ला।\nमानसा जिल्ला\nਮਾਨਸਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ\n— जिल्ला —\nमानसा जिल्ला\nपञ्जाबया मानकिपाय् जिल्ला सदरमुकाम\nCoordinates: 29°59′N 75°23′E \/ 29.983°N 75.383°E \/ 29.983; 75.383Coordinates: 29°59′N 75°23′E \/ 29.983°N 75.383°E \/ 29.983; 75.383","num_words":70,"character_repetition_ratio":0.102,"word_repetition_ratio":0.197,"special_characters_ratio":0.565,"stopwords_ratio":0.0,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.998,"perplexity_score":27984.2,"cluster_detection":-1}
+{"text":"शनिवाः वःगु तःभुखाचं ख्वपय् नं बांमलाक क्षति याःगु दु । ख्वपया आपालं नेवाः बस्तीया पुलांगु छेँ दुंगु दु । ख्वपय् तःभुखाचं याःगु छुं छुं क्षतिया किपा ।","num_words":40,"character_repetition_ratio":0.071,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.34,"stopwords_ratio":0.05,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.995,"perplexity_score":107697.5,"cluster_detection":-1}
+{"text":"भाय्लचंया दकलय त:धंगु खँ – गुगु खँग्वः गुकथं, गन व गथे छ्यले दु, अन्याःगु खँग्व: गुकथं गथेयानाः ज्याना हय छिं, अले गन्याःगु यासु गन गुकथं छ्यले दु धइ्गु खँ अःपुक व याउँक स्यने कने याइगु हे थौंयात मदय्क मगाःगु भाय्लचंया ज्या जुया च्वंगु दु ।","num_words":69,"character_repetition_ratio":0.009,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.371,"stopwords_ratio":0.043,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.865,"perplexity_score":60501.1,"cluster_detection":-1}
+{"text":"सिथि नखः कुन्हु थौं नेवाः तयेस थःगु त्वालय् च्वंगु सार्वजनिक तुँ, ल्वँहिति, बुँगाः व पूखु सूचुपिचू यायेगु याइ।\nजेष्ठ शुक्लपक्षया षष्ठी तिथिइ थःगु त्वालय् च्वंगु तुँ, ल्वँहिति, बुँगाः व पूखु सूचुपिचू यायेगु नेवाः तयेगु न्हापानिसे परम्परा दुगु खः ।","num_words":62,"character_repetition_ratio":0.11,"word_repetition_ratio":0.189,"special_characters_ratio":0.329,"stopwords_ratio":0.0,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":76873.4,"cluster_detection":-1}
+{"text":"नेवाःत सांस्कृतिकरूपं अतिकं त:मिपिं ख: । नेवाःतय्‌गु म्हसीका धैगु हे इमिगु भाषा व संस्कृति खः । झी पुर्खापिं झीगु संस्कृतिया सर्जकपिं खः । जीवनयात गम्भीररूपं विचा:याना: तत्कालीन समाज व भूगोलयात ल्वय्कसंस्कृतिया निर्माण याना: सरल व आनन्दपूर्वक जीवनय्‌ छ्यला: वंपिं अग्रजपिनिगु म्हसीका नं संस्कृती लुयावइ । संस्कृति धैगु समाज व जीवनयात ल्वय्क परिवर्तन जुजुंवनी । उकिं संस्कृतियात विद्वान्‌पिंसं खुसिनाप तुलना याय्‌गु या: । गथे खुसिं फोहरयात चुइकाः लःयात न्हयाबलें निर्मल यानातइ, अथे हे संस्कृति नं समाज व जीवनयात शुद्ध व निर्मल यानातइ । संस्कृति धैगु परिवर्तनशील तत्त्व खः ।\nथौं झीसं संस्कृतियात बांलाक थुइके मफुगु कारणं पुर्खापिसं न्हापा यानावंगुयात हे संस्कृति ताय्काच्वना । वास्तवय्‌ संस्कृति धैगु यथास्थिति मखु, परिवर्तन ख: । परम्परायात पुखूया रूपय तुलना याय्छिं । पुखू गनं न्ह्याय्‌गु निकासा मदुगुलिं फोहर जुया: नवइ । परम्परायात थौंया पुस्तां अनावश्यक थें तायकाच्वंगु दु । थुकियात निकास बिया: थौंया ई अनुल न्ह्याकेफत धाःसा हे जक संस्कृति जुइ । थुज्वःगु भावनायात थुइका: पुर्खापिसं त्व:तावंगु सांस्कृतिक धरोहर हे थौंया पुस्ताया लागी सम्पदा जूगु दु, देय्‌या हे सम्पत्ति जुगु दु । थुज्व:गु सांस्कृतिक क्रियाकलापपाखें झी पुर्खाया ख्वा:पा: लुया: वइ । थ्व हे सांस्कृतिक मूल्य मान्यताया कारणं नेपा: देय्‌ छगुलिं हे खुल्ला संग्रहालयया रूपय्‌ म्हसियाच्वंगु दु ।\nसंस्कृतिया अर्थयात स्वय्गु खःसां संस्कृतिया अर्थ शुद्धिकरण यायगु, दय्‌केगु, परिमार्जन यायगु, बांलाकेगु, जीवनयात छपला: न्हय:ने यंकेगु खः । परम्परागत क्रियाकलापयात थौंया ईकथं ल्वय्क ह्यूपा: हयगु हे संस्कृति ख: । संस्कृति हे नेवाः समाजया रीति खः, ईकथं ह्यूपा: हय्मफय्‌वं कुरीति जुयाबी । थुकिया अर्थ परम्परागत क्रियाक��ापयात पूर्णरूपं हयूपाः हय्‌गु मखु, ईयात मल्वःगु, बांमला:गु तत्त्वयात परिमार्जन यानायंकेगु ख:। उकिं संस्कृती पुर्खाया अवशेष ल्यना: हे च्वनी । थुकिया अध्ययन अनुसन्धान मया:से छकल ह्यूपाः हय्‌गु कुत: जुल धाःसा सजीवता मदयाः निर्जीवता जक ल्यनाच्चनी । उकिं थुज्वःगु खँय् गम्भीर जुयाः सहलह याना: जक ह्यूपाः हय्‌मा: ।\nसंस्कृती छ्यलावयाच्वंगु वस्तु, सामान आदिं सांस्कृतिक जीवन दर्शनयात प्रतिनिधित्व यानाच्वंगु दु । छ्यलावंगु वा छ्यलाच्वंगु हरेक वस्तुया छगू छगू मूल्य मान्यता दु । थुजाःगु भावना अनुरूप प्रतिनिधित्व याका:च्वगु कारण हे संस्कृतिया जीवन त्यनाःच्वंगु ख: । थ्व हे क्रमय्‌ झीगु संस्कृति वा सांस्कृतिकज्याखँय्‌ छ्यलावयाच्वंगु वस्तु ग्वय्‌या बारे थन न्ह्यथने त्यना ।\nग्वय्‌ झीसं जीवनय्‌ खनाच्वंगु , छ्यलावयाच्वनागु, नयावयाच्वनागु वस्तु ख: ।ग्वय्यात नेवा:तय्‌गु सांस्कृतिक जीवनय् जन्मनिसें सीबलय्तक नं छ्यलावयाच्वनागु दु। ग्वचं सांस्कृतिक जीवनय्‌ समर्पण व बिदाया दर्शनयात प्रतिनिधित्व यानाच्वंगु दु । जीवन संस्कार, धार्मिक, सामाजिक संस्कृती निमन्त्रणायात स्वीकार याय्‌गु, निमन्त्रणायात अस्वीकार याय्गु, विदा बीगु, स्वापू क्वातुकेगु ज्याखंय्‌ ग्वय्यात छ्यलावयाच्वंगु दु ।\nजीवन संस्कारयात हे छक: स्वय्‌ । सुं मचा बुलकि उगु छेँया हामापिन्सं मचाबूम्ह मिसाया छेँज:पिन्त काय्‌ वा म्ह्याय्‌ छु बुल धैगु सुचं बीत सिचुपालु क्यंकेगु इलय्‌ ग्वय्नाप जीफ्वः,इमू, चाकु तया: छम्ह सन्देशवाहकया ल्हातय्‌ बियाछ्वइ । इपिं वस्तुयात खनेवं हे काय्‌ बूगु ख: वा म्ह्याय्‌ बूगु खः धैगु सीकाकाइ । काय् बूसा ग्वय्‌यात थपुइका:, म्हयाय्‌ बूसा ग्वयूयात क्वपुइका: थुकिया सुचं बीगु याइ । थःछेँ खलकं नं उलि हे सामानत तया: लित बिया: छ्वयाहइ । थुकियात हे निमन्त्रणा छ्वयाह:गु। ताय्‌काः थःछेँ खलकं प्यन्हु वा खुन्हु दतकि मचा ब्यंकेगु आवश्यक सामानत ज्वरजाम। यानाः म्ह्याय्यात स्वःवय्गु याइ ।\nअथे हे छुं नं संस्कारया ज्या याइगु इलय्‌ धार्मिक जूसा सलिखय्‌ ग्वय्नाप जाकि, ध्यबा तया: द्यःयात किसलि छाय्‌गु याइ । यदि व सामाजिक संस्कार ख:सा निमन्त्रणा स्वरूप आःजु, थकालिपिन्त प्यन्हु न्ह्यः हे किसली बीगु याइ । द्यःयात निमन्त्रणा बीमा:सा द्यःया न्ह्यःने तइसा थकालिप���ंत निमन्त्रणा बीमा:सा थकालीयात ल्हातय्‌ बिया: तुति भागियाना: वय्गु याइ । कय्तापुजा, इहि, जंकु आदिया संस्कारय्‌ थधे याय्गु चलन दु । गुरु तया: याय्माःगु ज्या जूसा गुरुयात किसली फ्याय्गु याइ । आख: ब्वनेगु वा ज्ञान सय्केगु ज्याझ्व: जूसा गुरुया रूपय्‌ मञ्जुश्रीयात नं किसली तय्गु याइ । थुकथं सुयात निमन्त्रणा याय्माःगु खः इपिं फुक्कसित थथे ग्वय्‌ तया: निमन्त्रणा बीगु याइ ।\nजीवन न्ह्याकेत याइगु इहिपा संस्कारय्‌ ग्वय्‌याअझ त:धंगु महत्त्व दु । दकलय्‌ न्हापां लमिया माध्यमं खं ल्हाकाः मिजंया लागी मिसा क्वःछीधुंकाः पक्का जुलकि मिजंपाखें मिसायाछेँय्‌ झिगः ग्वय्‌ तयाः बीयकेगु याइ । उगु ग्वय्‌ मिसाया जःपिसं स्वीकार यातकि मिसामिजंया प्रस्ताव स्वीकार या:गु ताय्कीसा उगुदिनिसें मिसा मिजया परिवारयाम्ह जुइ । ग्वय् बीधुंकाः छुं जुयाः मिसा थःछेँय्‌ सित धाःसा नं मिजंया परिवार वना: सीथनेमाःगु प्रावधान दु ।\nअथे हे इहिपाया इलय्‌ मिसायात मिजंया छेँय्‌ हय्‌धुंका: थाय्भु चिपंथिका: मिजंया परिवारय्‌ गुलि नं जःपिं दु इपिं फुक्कसिनं मिसाया ल्हातं ग्वय्‌ काय्‌गु याइ । थुकिया अर्थ परिवारया फुक्क जःपिंसं मिसायात थःगु परिवारया दुज:कथं स्वीकार याःगु जुइ । मिसायात फुक्कसिनं स्वीकार याय् धुंकाः हाकन कुलदेवतायात न्हूम्ह दुज: परिचय बीगु ल्याखं दिगुपुजाखुन्हु किसली तयाः आगंद्य: वा कुलद्य:थाय्‌ दुकाय्‌गु याइ । थुज्वःगु सांस्कृतिक मूल्य भारतया छुं छुं प्रान्तय्‌ नं खनेदु । सुयात निमन्त्रणा बीमाःगु ख: उम्ह मनूयात ‘सुपारी बीगु’ धका: ग्वाःग्वय्‌ बीगु याइ । अथे हे झीगु समाजय्‌ नं धलं दनीवलय्‌ मिसाया छेँया हामां मिजंयात ग्वाःग्वय्‌ बीधुंकाः तिनि पालं याय्‌गु याइ । थुकिया अर्थ भाःतयात नं थुगु ज्या चित्तबुझे जू धैगुया संकेत ख: ।\nबिदा बीगुलागी नं नेवाः संस्कृती ग्वय्‌ छ्यलेगु याइ । इहिपाया इलय्‌ मिसायात थःछेँपाखें बिदा बीबलय्‌ फुक्क फुकीपिंके ग्वय्‌ काय्‌गु याइ । दकलय्‌ लिपा मां अबुपाखें ग्वय्‌ कयाः बिदा काय्धुनेवं म्ह्याय्यात पितबीगु याइ । थुबलय्‌ यदि फुकीपिंसं ग्वय्‌ मकाःसे ग्वय्‌कालं छीगु यात धाःसा सदांया लागी परिवारया दुज:पाखें अलग जुइ । उकिं ज्या विशेषं वये मफुसां ग्वय्‌ भाग ल्यंकेगु याइ । अथे हे मिजंया छेँय्‌ नं मिजंया फुकीपिसं ग्वय्‌ ���का:से ग्वय्‌कालं छित कि सदांया लागी फुकीपाखें ब्यागलं जुइ । ग्वय्‌या माध्यमं सम्वन्ध क्वातुकेगु नं जुइ ।\nइहिपाया इलय्‌ मिजंया पाजुम्हं मिसाया पाजुयात ‘पाग्वय्’ क्यनेगु याइ । पा दुगु ग्वय्यात क्यनाः छिमि म्ह्याय्यात जिमिगु परिवारया दुज:या रूपय्‌ स्वीकार यानागु दु धैगु सुचंकथं हे ग्वय्‌ क्यनाः तासया कापतय्‌ प्वःचिनाःलितहय्‌गु याइ । ग्वय्‌ तज्यात वा ग्वय्‌यात वेवास्ता यात धाःसा सम्वन्धपाखें तापाःगु जुइ । यदि म्ह्याय्मचा मिजंया छेँय्‌ वने धुकाः नं मिजं मयल वा पार काय्माल घाःसा न्हापा वियातःगु झिग: ग्वय्‌ लित बियाः छेँय्‌ लित हय्‌गु याइ । इहिपा जुइधुंका: मिजं सित घाःसा नं मिसायात मिजंया छेँपाखें लित हय्त वा हाकनं मेथाय्‌ बियाछ्वय्‌गु लागी झिगः ग्वय्‌ लित बिया: म्ह्याय्मचा फ्यानाहय्‌गु याइ । उलि जक मखु मिजं सीधुंकाः भाःतया छेँय्‌ च्वनेफइगु अवस्था मदुसा मिसां हे मिजंया सीम्हय्‌ झिग: ग्वय्‌ तयाविल धाःसा नं मिजंपाखें सम्बन्ध विच्छेद जुइ ।\nग्वय्‌ लित बीगुयात सम्वन्ध वा निमन्त्रणा अस्वीकार याय्‌गुकथं काइसा ग्वय्‌ लःल्हानाःकाय्‌गुयात निमन्त्रणा वा सम्बन्ध स्वीकार याःगुकथं थुइकाः काय्‌गु याइ । उकिं इहिपाबलय्‌ बियातःगु ग्वय्‌यात मां अबुपिंसं छुं हे मयाःसें सुरक्षित याना: तयातइ । उकिं हे मिसापिसं थः भाःत दत्तले ग्वय्‌ तछ्याना:नय्मज्यू धैगु मान्यतां थाय्‌ कयाच्वंगु ख: ।\nनेवाः समाजय्‌ छु नं भ्वय्‌ न्याय्कीगु इलय्‌ भ्वय्‌ सिधय्काः बिदा बियाछ्वय्‌गु लागी नं ग्वय्‌ बियाः बिदा बीगु याइ । न्ह्यागु नं इलय्‌ ग्वय्‌ मव्यूतले ज्याझ्व: क्वमचानिगु व ग्वय्‌ बिल कि ज्याझ्वः क्वचा:गु कथं काइ ।\nधार्मिकरूप॑ ग्वय्‌यात निमन्त्रणा स्वीकार व अस्वीकार याय्‌गु माध्यमकथं कयातःगु खःसां धर्मय्‌ ग्वय्यात पंचतत्त्वया छगू वस्तुया रूपय्‌ नं छ्यलातःगु दु । उकिं हे कय्तापुजाया संस्कारय्‌ मचात देशान्तर वनेगु इलय्‌ गुरुकुलवनेत न्हय्पला: छिकेगु झ्वलय्‌ ग्वाः, ग्वय्‌,लवं, द्वाफ्त:स्वां तया: न्हुइकेगु वा पला: छिकेगु याइ । थन अग्नि, जल, पृथ्वी, आकाश, फय्‌या प्रतीकया रूपय्‌ छ्यला; पचतत्त्वं निर्मित सम्पूर्ण वस्तुयात त्याग याना: ज्ञान काःवनेत्यना, छुंनं वस्तुइ राग, द्वेष, मोह मतःसे निस्वार्थरूपं गुरुया सेवा याःवने धैगु भावनाकथं थुकथं छ्यलेगु या: । गुरुयात किसली छाय्‌गु इलय्‌ नं थुकथं छु पचतत्त्वपाखें निर्मित छुँ नं वस्तुइ आसक्ति तय्मखु धैगु भावनां चित्त शुद्ध याय्‌गु दृढ निश्चय नं याइ । गैरनेवाः समाजय्‌ नं सुं मनूयात निमन्त्रण वीमालीगु इलय्‌ ग्वय्‌यात छयलेगु याइ । गुलिसित छगः, गुलिसित बाकू, चकंछि ग्वय् बीगु याइ । व हे ग्वय्‌ स्वयाःग्वःम्ह भ्वय्‌ सःतूगु ख: , गुलि क्वातुपिं ख: धैगु सीकाकाय्‌गु याइ । नेवाःतय्‌ नं भ्वय्वलय्‌ ब्वनापौ मव्यूसे म्हुतुं जक खवर याय्‌गु याइ । अधे हे गैर नेवाः समाजय्‌ नं फुकीपिन्त ग्वय्‌वियाः निमन्त्रणा बीगु चलन दु ।\nनेवाःतय्‌ सांस्कृतिक ज्याझ्वलय्‌ ग्वय्या महत्त्व दुगु हे जुल । आधुनिक संचार माध्यमया अभाव जूगु इलय्‌ निमन्त्रणाया प्रतीककथं ग्वय्‌यात माध्यम दयेकूगु खनेदुसा थौं वयाः थुकिया महत्व म्हो जुजुंवनाच्वंगु दु । गुलिसिनंथुकियात सीकं वा मसीकं परम्परा धकाः ल्यंकातःगु दु । गुलिसिनं मसिया: म्वाय्‌का: छ्वःगु दु । न्ह्याग्गु हे जूसां झी पूर्खापिसं यक्व खँय्‌ विचाः यानाः याकनं स्यनीमखुगु छाःगु वस्तुयात क्वातुगु स्वापू तय्‌गु याय्‌गु माध्यमया प्रतीककथं छ्यलाःतःगुलिं पुर्खापिनिगु बौद्धिकतायात च्वछाय्‌मा: । थुकथं संस्कृती छ्यलीगु वस्तुपाखें हे पुर्खापिंत म्हसीकेगु गाक्कं सामग्रीत भीगु न्ह्यःने ल्यनाच्वंगु दु । थुज्वःगु विषयय्‌ नं अध्ययन अनुसन्धान न्ह्याकेफत धाःसा झीगु गौरव ल्यनाच्वनी घैगु ताय्का ।","num_words":2052,"character_repetition_ratio":0.053,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.371,"stopwords_ratio":0.015,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.929,"perplexity_score":67633.9,"cluster_detection":-1}
+{"text":"चांदुर बाजार तालुका | चांदुर रेल्वे तालुका | चिखलदरा तालुका | अचलपूर तालुका | अंजनगाव सुर्जी तालुका | अमरावती तालुका | तिवसा तालुका | धामणगाव रेल्वे तालुका | धारणी तालुका | दर्यापूर तालुका | नांदगाव खंडेश्वर तालुका | भातकुली तालुका | मोर्शी तालुका | वरुड तालुका","num_words":60,"character_repetition_ratio":0.179,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.448,"stopwords_ratio":0.0,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.39,"perplexity_score":205960.6,"cluster_detection":-1}
+{"text":"गंगा खुसि | यमुना खुसि | ब्रम्हपुत्र खुसि | बेतवा खुसि | नर्मदा खुसि | गोदावरी खुसि | कावेरी खुसि | गंडक खुसि | कोशी खुसि | बागमती खुसि | सरयू खुसि | रावी खुसि | व्यास खुसि | सतलज खुसि | खडकई खुसि | सुवर्णरेखा खुसि | क्षिप्रा खुसि | हुगली खुसि | सोन खुसि | दामोदर खुसि | केन खुसि\nRetrieved from \"https:\/\/new.wikipedia.org\/w\/index.php?title=सरयू_खुसि&oldid=25810\"\nपुच:\nभारतयागु खुसि\nThis page was last edited on ३ मार्च २००७, at १०:४४.\nText is available under the Creative Commons Attribution-ShareAlike License; additional terms may apply. See Terms of Use for details.","num_words":152,"character_repetition_ratio":0.007,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.315,"stopwords_ratio":0.007,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.145,"perplexity_score":26869.3,"cluster_detection":-1}
+{"text":"गंगा खुसि | यमुना खुसि | ब्रम्हपुत्र खुसि | बेतवा खुसि | नर्मदा खुसि | गोदावरी खुसि | कावेरी खुसि | गंडक खुसि | कोशी खुसि | बागमती खुसि | सरयू खुसि | रावी खुसि | व्यास खुसि | सतलज खुसि | खडकई खुसि | सुवर्णरेखा खुसि | क्षिप्रा खुसि | हुगली खुसि | सोन खुसि | दामोदर खुसि | केन खुसि\nRetrieved from \"https:\/\/new.wikipedia.org\/w\/index.php?title=खडकई_खुसि&oldid=25816\"\nपुच:\nभारतयागु खुसि\nThis page was last edited on ३ मार्च २००७, at १०:५२.\nText is available under the Creative Commons Attribution-ShareAlike License; additional terms may apply. See Terms of Use for details.","num_words":153,"character_repetition_ratio":0.007,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.315,"stopwords_ratio":0.013,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.156,"perplexity_score":26099.8,"cluster_detection":-1}
+{"text":"ब्रह्मपुरी (अंग्रेजी भाय:Brahmapuri), नेपायागु जनकपुर अञ्चलयागु सर्लाही जिल्लायागु गाँ विकास समिति खः। थ्व थासे1232खा छेँ दु।","num_words":23,"character_repetition_ratio":0.0,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.384,"stopwords_ratio":0.043,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":54667.7,"cluster_detection":-1}
+{"text":"गंगा खुसि | यमुना खुसि | ब्रम्हपुत्र खुसि | बेतवा खुसि | नर्मदा खुसि | गोदावरी खुसि | कावेरी खुसि | गंडक खुसि | कोशी खुसि | बागमती खुसि | सरयू खुसि | रावी खुसि | व्यास खुसि | सतलज खुसि | खडकई खुसि | सुवर्णरेखा खुसि | क्षिप्रा खुसि | हुगली खुसि | सोन खुसि | दामोदर खुसि | केन खुसि\nRetrieved from \"https:\/\/new.wikipedia.org\/w\/index.php?title=भारतया_खुसितेगु_धलः&oldid=776819\"\nपुच:\nभारत\nThis page was last edited on १० मार्च २०१३, at ०१:०४.\nText is available under the Creative Commons Attribution-ShareAlike License; additional terms may apply. See Terms of Use for details.","num_words":152,"character_repetition_ratio":0.007,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.318,"stopwords_ratio":0.007,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.174,"perplexity_score":27300.2,"cluster_detection":-1}
+{"text":"अर्जुनी मोरगाव तालुका | आमगाव तालुका | सडक अर्जुनी तालुका | सालेकसा तालुका | गोंदिया तालुका | गोरेगाव तालुका | तिरोडा तालुका | देवरी तालुका","num_words":34,"character_repetition_ratio":0.192,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.446,"stopwords_ratio":0.0,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.505,"perplexity_score":145650.1,"cluster_detection":-1}
+{"text":"तालुके अजमेर तालुका • पीसांगन तालुका • ब्यावर तालुका • नसीराबाद तालुका • मसूदा तालुका • केकडी तालुका • भिनाय तालुका • सरवाड तालुका • किशनगड तालुका","num_words":38,"character_repetition_ratio":0.088,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.459,"stopwords_ratio":0.0,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.329,"perplexity_score":78394.1,"cluster_detection":-1}
+{"text":"स्वनिगः दुने सरकार सतक विस्तार यायेगु नामय् थनया स्थानीय मनूतय्गु छेँबुँ बिना मुआब्जा लाका कायेगु ज्या याये दइमखु धकाः सर्वोच्च अदालतं बिउगु निर्णय विरुद्ध पुनरावलोकनया निंतिं वर्तमान सरकारया भौतिक मन्त्री महावीर सेठं महान्यायाधिवक्ता मार्फत सर्वोच्च अदालतय् निवेदन दर्ता याःगु दु ।\nआःया लोकतन्त्रया सरकार धयातःगु केपी ओलीया सरकारं आम जनताया संविधान प्रदत्त सम्पत्तिया हक अधिकारयात हे हाथ्या बियाः जनताया सम्पत्ति सितिकं काये दयेमाःगु अधिकारया माग यासें उगु पुनरावलोकन निवेदन दर्ता याःगु खः ।\nविकासया नामय् वंगु डा. बाबुराम भट्टराईया प्रधानमन्त्रीया कालय् स्वनिगःया स्थानीयवासीतय्गु छेँबुँ बिना मुआब्जा पुलिसया शक्ति छ्यलाः लाका कायेगु ज्या याःगु खः । सरकारया जग्गा प्राप्ती ऐनयात तकं वेवास्ता यानाः प्रशासनं डोजर छ्यलाः ऐतिहासिक व सांस्कृतिक सम्पदा तकं नष्ट यायेगु ज्या याःगु व सरकारया जबर्जस्तीयात विरोध याःपिंत कुनेगु व ख्याच्वः बियाः बिना मुआब्जा आम नागरिकया सम्पत्ति हड्पे याःगु खः ।\nसरकारया उगु नीति पाय्छि मजूगुया विरोधय् आपालं सडक संघर्ष जुल, अन्तत पीडिततय्सं सर्वोच्च अदालतय् सरकार विरुद्ध मुद्दा तयाः थःपिनिगु संविधान प्रदत्त हक सम्पत्तिया सुरक्षाया प्रत्याभूतिया माग याःगु खः । थुगु हे मुद्दाय् सम्माननीय सर्वोच्च अदालतं सुयागुं नं निजी सम्पत्ति सरकारं कायेगु खःसा उकिया उचित मुआब्जा बीमाःगु, सरकारं जग्गा प्राप्ती ऐनयात लागू यायेमाःगु व अथे छेँ–बुँ मदयेक निजी जग्गा कायेगु खःसा अज्याःपिनि उचित बसोवासया ब्यवस्था यायेमाःगु फैसला बिउगु खः ।\nक्षतिपूर्ति बियाः जग्गा प्राप्ती यायेमाःगु खःसा सरकारया ५० अर्ब दां खर्च जुइगु जिकिर यासें न्हापा थें हे सडक विस्तारया निंतिं निजी सम्पत्ति लाका काये दयेमाः धयागु आसय तयाः उगु फैसलाया पुनरावलोकनया निवेदन दर्ता याःगु खः ।\nसर्वोच्च अदालतया उज्वःगु फैसलाया पूर्ण विवरण वयेवं वर्तमान सरकारं सर्वोच्च अदालतयात विकास विरोधीया द्वपं बियाः अथे क्षतिपूर्ति बियाः जग्गा प्राप्ती यायेमाःगु खःसा सरकारया ५० अर्ब दां खर्च जुइगु जिकिर यासें न्हापा थें हे सडक विस्तारया निंतिं निजी सम्पत्ति लाका काये दयेमाः धयागु आसय तयाः आः उगु फैसलाया पुनरावलोकनया निंतिं निवेदन दर्ता यायेधुंकूगु दु ।\nसर्वोच्च अदालतया स्वम्ह सम्माननीय न्या��ाधीशपिंसं याःगु फैसला चित्त बुझे मजूसा उकिया पुनरावलोकनया निवेदन तये दइगु कानुनी प्रावधान दु । आः थुगु पुनरावलोकनया मुद्दा न्याम्ह न्यायाधिशपिनिगु पुर्ण इजलासं स्वयेगु याइ । स्वनिगःयात ब्यवस्थित यायेगु व विकासया नामय् थनया रैथानेतय्गु सम्पत्तिया हक लाका कायेगु ज्या छथ्वः मनूतय्सं न्हापांनिसें हे यानाच्वंगु खंके फइ ।\nथुमिसं हरेक ऐतिहासिक, सांस्कृतिक व धार्मिक महत्वया सम्पदा नष्ट यानाः अन भौतिक संरचना दयेकेगु जक मखु दयेके धाःपिं निजी ब्यवसायीतय्त तकं खने मदयेक तिबः बीगु ज्या जुयाच्वंगु दु । पंचायतकालीन इलय् थुज्वःगु सम्पदा नष्ट यायेगु आपालं ज्या जूगु दु । यलया राजकुलो व सप्ततालयात हे न्हंकाः अन ततःधंगु भौतिक संरचना दयेका तःगु दु ।\nयल महानगरपालिकाया पूच्वय् च्वंगु महानगरपालिकाया भवन तकं सप्तताल पुरे यानाः निर्माण जूगु खँ आः अनया जेष्ठ नागरिकतय्सं अझं धायेगु यानाच्वंगु दु । मेखेर ठमेलया कमलपुखू न्हंकाः भराय्दंगु ब्यवसायिक होटल निर्माण जुयाच्वंगु दु । अनया गुथियारतय्सं ब्यापक विरोध यानाच्वंगु खःसां सम्बन्धित निकायतय्सं वेवास्ता यानाः निर्माण ज्या याना हे च्वंगु दु ।\nवर्तमान स्थिति स्वनिगः दुने सडक तब्या जक यानाः थनया यातायात समस्या मज्यनीगु खँ आःया अनुभवं स्पष्ट यायेधुंकूगु दु । नेवाःतय्गु प्राचीन वस्ती व सलंसःदँ निसें वसोवास यानाच्वंपिं रैथाने नेवाःतय्त विस्थापित यायेगु निंतिं राज्यशक्ति अनेक तिकडम याना वयाच्वंगु दु । नेवाःतय्गु छेँ–बुँ लाका कयाः आः विस्तार याःगु सतकय् नं यातायात साधन चले यायेगु स्वयां अन अव्यवस्थित पार्किङ्ग यायेगु बाहेकया मेता ज्या जुयाच्वंगु मदु ।\nसरकारया यातायात ब्यवस्थित यायेगु सोच व योजना मदु । सडकय् यातायात जाम जूगुया कारण सतक चिब्या जूगु व सतक तब्या यायेया निंतिं अनया छेँ थुनेमाःगु हचुवाया नीति नालाः तसकं हे अब्यवहारिक व अव्यवस्थित रुपं छेँ थुनेगु ज्या याःगु खः । थःपिनिगु सम्पत्तिया रक्षाया निंतिं सतकय् कुहां वःपिंत दुव्र्यवहार यानाः पुलिसं अश्रुग्यास व कथिं मुइकेगु ज्या यात ।\nतब्या याःगु सतकय् यातायात सहज याये मफुगु कारणं आःया इलय् अन हे दकले ताःहाकः व अप्वः यातायात जाम जुयाच्वंगु प्रत्यक्ष खंकेफइ । सर्वोच्च अदालतं निजी सम्पत्ति कायेगु खःसा उकिया मुआब���जा बीमाः धकाः याःगु फैसलां अथे मुआब्जा बियाः सतक विस्तार याये फइ मखु, सरकारयाके श्रोत व साधन मदु धयागु हे आःया पुनरावलोकनया जिकिर खः ।\nसरकारं वास्तविकरुपं हे मुलुकय् विकासया लहर हयेगु, ततःधंगु भौतिक निर्माण यायेगु खःसा उकियात आवश्यक बजेटया ब्यवस्थाया जिम्मेवारी नं सरकारयागु हे जुइमाःगु खँय् निता बिचाः मदु । सरकारं छेँया मुआब्जा बियाः सतक निर्माण याये मफइगु, सतक निर्माण यायेगु फुक्क खर्च मुआब्जाय् बी मालीगु जिकिर यानाच्वंगु दु ।\nसर्वोच्च अदालतया छगू न्यायोचित फैसलायात अन्य तरिकां हाथ्या बीगु ज्या लोकतन्त्र सम्मत मखु । यदि सरकारं जबर्जस्तिकथं फैसला पुनरावलोकनया मुद्दा न्ह्यःने यंकेगु खःसा थुकिं सरकारप्रति अनादर व अनास्था ब्वलनी । थ्व लोकतान्त्रिक सरकारया निंतिं ल्वःगु ज्या मखु ।\nजनताया पक्षय् जूगु न्यायोचित फैसलायात अन्यकथं थुइकाः जनताया सम्पत्ति बिना मुआब्जा काये फइ धयागु म्हगस यदि सुना नं खंकाच्वंगु खःसा व मृगमरिचिका बाहेक मेता मजुइगु खँ सम्बन्धित सरकारी निकायया मनूतय्सं इलय् हे वाःचायेकेमाः ।","num_words":1087,"character_repetition_ratio":0.067,"word_repetition_ratio":0.05,"special_characters_ratio":0.359,"stopwords_ratio":0.006,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.995,"perplexity_score":120387.3,"cluster_detection":-1}
+{"text":"सावंतवाडी तालुका | कणकवली तालुका | कुडाळ तालुका | देवगड तालुका | दोडामार्ग तालुका | मालवण तालुका | वेंगुर्ला तालुका | वैभववाडी तालुका","num_words":27,"character_repetition_ratio":0.153,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.451,"stopwords_ratio":0.0,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.403,"perplexity_score":204589.6,"cluster_detection":-1}
+{"text":"अर्जुनी मोरगाव तालुका | आमगाव तालुका | सडक अर्जुनी तालुका | सालेकसा तालुका | गोंदिया तालुका | गोरेगाव तालुका | तिरोडा तालुका | देवरी तालुका","num_words":34,"character_repetition_ratio":0.192,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.446,"stopwords_ratio":0.0,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.505,"perplexity_score":145650.1,"cluster_detection":-1}
+{"text":"नेवाःतय् दक्वसिबे यःगु विषयतमध्ये छगू इतिहास खः । भ्वाभःगु वर्तमानपाखें बिसिउँ वने मालाः खःला वा गौरवमय इतिहासया नोस्टाल्जियां मत्वःतूगुलिं खः, दक्व दक्व हे नेवाः विद्वानत धइथें इतिहासया उगुं थुगुं विषयय् जन्मभर आकर्षित जुयाच्वंगु खनेदु । नेवाःत जन्मजात हे इतिहासकार जकं खःला धइथें च्वं । उकिं बौद्धिक क्षेत्रय् थःत इतिहासया ज्ञाता धकाः थःगु पहिचान क्यना जुइपिनिगु बाहुल्यता दु (यद्यपि सुयात इतिहासकार धायेगु अले सुयात बाखंच्वमि धायेगु धइगु थन सहलहया विषय जुइफु) । अ���े खयाः नं नेवाःतयसं मल्ह्वंनिगु वा ल्ह्वने मफुगु वा म्हाःगु छगू विषय दु । व खः येँयाः वा इन्द्रजात्रा अले वलिसे स्वानाच्वंगु स्वनिगःया एकीकरण ।\nनिद्वः स्वद्वः दँ तःहाकःगु नेवाःतयगु इतिहासय् येयाः दकलय् महत्वपूर्ण न्हि थ्व मधासे मगाः । थ्व उगु न्हि खः गुकुन्हु निसें नेवाःतयगु जातीय अभिमान, धर्म, संस्कृति, कला, वास्तुकला, दर्शन जक मखु स्वयम् नेवाःतयगु अस्तित्वय् हे बज्रपात जुल । स्वस्वखंक थःगु देय् अपहरण जूगु न्हियात थुकथं सामान्य, सहज रुपं कायेगु जक मखुसे फुसा, जिउसा मिखा तिसिनाः ‘मदु’ वा ‘मखु’ याना छ्वयेगु अवस्था झीके गुकथं वल, सुनां बिल ? नुवाकोट, किपू आदि स्वनिगः व नेपाल मण्डलया राजगद्दीइ हे आक्रमण याःगु थ्व न्हापांखुसिइ खः । थ्व सिलसिला स्वनिगःया दक्व वैभवशाली जुजुपिन्त पुलिं चुइकाः तिनि क्वचाल– उम्ह महत्वाकांक्षी शासकया (व धुंकाः लिपा धइगु सामान्य सीमा विस्तार जक खः, म्हगस पूवने धुंकाःया फ्वसा कथं) । थ्व ला उगु न्हि खः, गुकुन्हु सम्पूर्ण स्वनिगःबासीयात जगाजग क्यनाः छम्ह आततायीं थःगु सेना, शक्ति व धूर्तताया बलय् झी नेवाःतयसं तसकं मतिना याना तयाम्ह मांयात बलात्कार यानाबिल ।\nथौंतक नेपालय् नेपाः मामं इतिहासकारतयगु नामय् चाकडीबाज, ग्याफर, सत्तालोलुप व इमान धइगु भ्याःभचा हे मदुपिं नक्कली विद्वानत जक हे बुइकाच्वंगु दु धइगु येँयाःया सन्दर्भ स्वल धाःसा खनेदइ ।\nमयःगु वस्तु मस्वयेवं मदइगु खःसा, नवःगु वस्तु न्हाय् त्वपुइवं तनावनीगु खःसा संसार गुलि न्हयइपुइगु जुइ । स्वांया मिखाय् स्वां हे जक संसार ल्यनाच्वनीगु जुइ । तर भौचां खि त्वपुइवं मदया वनीमखु, अस्ट्रिचं थःगु छ्यं फिइ स्वचाकेवं तःफय् मवइमखु । थ्व संसारया नियम खः । मयःगु, स्वये थाकुगु व स्वये मफुगु वस्तु यदि दु धकाः न्ह्यपुं मिखायात ध्वाथुइकल धाःसा मिखां स्वइ, कुतः या धकाः स्यनी । थ्व छगू भिंगु ज्याया प्रारम्भ जुइफु । तर थ्व देय्या विडम्बना धायेमाः, थन थ्व दु धकाः स्वीकार यायेत थनया बौद्धिकत मछालाच्वन ।\nखयेत ला इतिहास छगू बाखं जक खः – कालबिल हे ब्याके मजिउगु पुलांगु तमसुक भ्वं थें जक । तर मनूयात थुइकेत मनुखं च्वयातःगु थ्व अज्याःगु दस्ताबेज खः, गुकिं प्रत्येक व्यक्ति, वंश व राज्यया सही तौल व आयतन नं क्यनी । थुकिं मनूतयत भूतलिसे साक्षात्कार याकी सा भविष्यया लँ��ु नं निर्धारण याइ । थन इतिहासकारतयगु धर्म धइगु समयकालया प्रत्येक घटनायात आग्रह पूर्वाग्रह मतसे फयांफक्व प्रमाणत न्ह्यब्वयाः गथे खः अथे हे लः–लः, दुरु–दुरु यानाबिइगु खः । उकिया पाखें गुकथं शिक्षा कायेगु वा अनुशरण वा प्रतिरोध यायेगु धइगु जनतां निर्णय याइ ।\nसंसारया निगू प्यंगू घटना लुमंके – सन् १७८० पाखे ब्रिटिस साम्राज्यं अमेरिकायात त्यतुमतु त्यल, सन् १७९० पाखे फ्रान्सया सम्राटं जनतायात अत्याचार यात, १८२० पाखे ग्रिसय् टुर्कीतयसं अन्याय याःगु खः, १८३० य् हल्याण्डं बेल्जियमयात त्यलातःगु खः । निक्वःगु विश्वयुद्धया ताकय् जर्मनीइ यहुदीतयत द्वलंद्वःया ल्याखय् स्यात । जापानय् नं सलंसः मिस्तयत कम्फर्ट गर्लया नामय् अत्याचार यातसा जापानय् नं अणुबम कयेकाः लाखौं मनूतयगु संहार यात । हानं सन् १९७० पाखे नं कम्बोडियाय् राजनीतिक द्वेषं द्वलंद्वः मनूतयगु हत्या जुल । खयेत ला थ्व दक्व इतिहास जक खः, फुसा ल्वःमंकाछ्वःसां जिउगु, तर अनया इतिहासकारतयसं अथे मयाः । बरु अज्याःगु अमानवीय घटनायात न्हय्खें अध्ययन यानाः उकिया कारण, परिणामया दँ दँतक व्याख्या यात । गुकिया फलस्वरुप अन च्वंपिं मनूतयसं उगु घटनायात छगू पाठया रुपय् कयाः आवंलि अज्यागु घटना हानं जुइके मबिइत थःत तयार जक याःगु मखसे उकिं प्रभावित मनूतयसं थः थवय् संगठित जुयाः अज्याःगु शक्तिलिसे ल्वानाः संसारय् हे छगू बल्लाःगु मानवीय विकासया दसु जुयाबिल ।\nगोपाल राजवंशावली, लिच्छवि संवत, स्थिति मल्लया हिन्दुकरणया नालीबेली जक मखु गुम्ह जुजु गुम्ह द्यःलिसे पासा म्हिती धकाः लिसा काकां बाखं कनेफुपिं नेवाः इतिहासकारत स्वनिगःया राज्यहरणया विषयय् मौन जुयाच्वंगुयात संयोग जक धयाच्वने फइमखु ।\nदुर्भाग्यया खँ, नेपाःया बाखं धाःसा मेगु हे जुयाबिल । थौंतक नेपालय् नेपाः मामं इतिहासकारतयगु नामय् चाकडीबाज, ग्याफर, सत्तालोलुप व इमान धइगु भ्याःभचा हे मदुपिं नक्कली विद्वानत जक हे बुइकाच्वंगु दु धइगु येँयाःया सन्दर्भ स्वल धाःसा खनेदइ । सामान्य मनूया भासं धायेगु खःसा इतिहास धइगु दकलय् न्हापां वंगु इलय् जुयावंगु तःधंगु, चीधंगु, बांलाःगु, बांमलाःगु, यःगु, मयःगु, घटनाया वस्तुगत वर्णन खः । वयां लिपा तिनि उकिया विषययात विश्लेषण, मूल्यांकन व सिंहावलोकन इत्यादि जुइ । गुकिइ वर्तमानयात व पुलांगु भ���ंगु–मभिंगु न्हि पाखें छुं सयेका कायेगु ह्वःताः चूलाकाबिइ । थ्व इतिहासया सामान्य मिखाकुलिं स्वल धाःसा वंगु २४० दँ निसें नेपालय् छम्ह हे इतिहासकारया जन्म मजूनिगु अले नेपालय् दुने ला इतिहासया नामय् जनतायात लखय् मिखा कंकाः थःगु छ्यनय् कःनि सिउवःपिं शासकतयगु लाकां फ्यइपिं हे जक न्ह्यःने वयाच्वन धकाः मधासे मगाःगु अवस्था दु ।\nस्वनिगलय् न्हापान्हापा शासन याःपिं धयातःपिं गोपाल, महिपाल, किरात, वर्मा, लिच्छवि आदि जुजुपिनिगु वंश गथे जुयाः अन्त जुल धइगु उलि बांलाक सिइमदु । तर गन तक मल्ल वंशया अन्त्यया खँ दु, व ला दक्वस्यां सिउ कि छम्ह महत्वाकांक्षी जुजया स्वनिगःया जुजु जुइगु लोभया परिणति कथं थनया जनतायात द्यः भापिइपिं जुजुपिनिगु नाश जूगु खः । अले वलिसें थःगु कला, संस्कृति व सभ्यताया विकास यानाच्वंपिं जनताया नं दुर्दिन सुरु जूगु खः । तर थौंतक गुलि नं येँयाःया घटनाया बारे च्वयातःगु दु, उकिइ अधिकांश सफुतिइ छप्वाः म्हुतुं फिरंगीतयगु साम्राज्यवादी नीति पाखें स्वनिगः खतराय् लानाच्वंगुलिं वया गुरु गोरखनाथया धौ नयावःम्ह विद्वान, शक्तिशाली जुजुं जनताया इच्छा मुताबिक स्वनिगःया “एकीकरण” यानाबिज्यात अले आधुनिक नेपालया निर्माण यानाबिज्यात धकाः हे जक धयाच्वन । अझ उमिसं ला स्वनिगःया जुजुपिं हे अयोग्य, अक्षम जूगुलिं जक पृथ्वीनारायणयात थनया जनतां सःतूगु धकाः तक धायेगु कुतः यानातल ।\nखय् बरमूत ला कथित एकीकरणय् गर्व याइपिं हे जुल, नेवाः विद्वानतयसं नं थ्व खँयात उलाः सत्य लुइकेगु कुतः मयाः । गोपाल राजवंशावली, लिच्छवि संवत, स्थिति मल्लया हिन्दुकरणया नालीबेली जक मखु गुम्ह जुजु गुम्ह द्यःलिसे पासा म्हिती धकाः लिसा काकां बाखं कनेफुपिं नेवाः इतिहासकारत स्वनिगःया राज्यहरणया विषयय् मौन जुयाच्वंगुयात संयोग जक धयाच्वने फइमखु । खँ निभाःद्यःथें दन्नच्वं – कि वय्कःपिं जुजुखलःपिनि नजरय् दरबारिया वा “राष्ट्रवादी” धायेकाः इलय्ब्यलय् इनीगु मानपदवीया लोभय् तक्यनाच्वंगु दु, कि मखुसा गनं भाइसचान्सलर, डाइरेक्टर, महानिर्देशक वा प्राज्ञ जुइधुंकूगुया ब्याज पुलाच्वंगु वा अज्याःगु पद नयेदइला धकाः आसाकुति जुयाच्वंगु दु । उलि नं मखुसा अज्याःगु फाकुगु सत्ययात उलाबिइवं आःया शासक खलः तंचाइ वा छुं सजायया भागीदार जुइमाली धकाः ग्यानाच्वंगु दु ।\nयेँयाःया उगु हाकुगु चान्हय् गुकथं आततायी जुजुं थनया निम्ह प्यम्ह राजद्रोही व धोखेबाज भारदारतयगु साथ कयाः आक्रमण यात, थनया देय् लुखा सुनां चायेकल, ग्वःम्ह या ल्याखं गोर्खाली सेना वल ?\nथौंतकया इतिहासकारतयसं इतिहासया नामय् जुजु वा जुजुखलकं बांलाःगु भिंगु ज्याया भजन व जयजयकार हे जक च्वयाच्वंगु सुयापाखें सुलाच्वंगु मदु । थज्याःगु भजनं वयक:पिन्त आशिर्वाद वा सिरपाउ हे बिल जुइ तर जनता धाःसा न्ह्याबलें द्यानाच्वंगु दु । थथे जूगुलिं २१औं शताब्दीया इतिहासकारतयत थ्व २१औं शताब्दीया हे जनताया माग दु – येँयाःया उगु हाकुगु चान्हय् गुकथं आततायी जुजुं थनया निम्ह प्यम्ह राजद्रोही व धोखेबाज भारदारतयगु साथ कयाः आक्रमण यात, थनया देय् लुखा सुनां चायेकल, ग्वःम्ह या ल्याखं गोर्खाली सेना वल, गनं गनं वल, अबलय् येँया सेनां (अले लिपा यल व ख्वपया नं) प्रतिकार यात लाकि मयाः, गुकथं यात, गन गन लडाइँ जुल, ग्वःम्ह सित, थन नं किपुलिइ थें न्हाय् ध्यनेगु थज्याःगु अमानवीय यातना बिल लाकि मबिउ, थौं कन्हय्या आक्रमणकारीतयसं बूपिन्त याइथेंज्याःगु बलात्कार आदि ज्या नं जुल लाकि? व अबु मलिउ ब्वाःजु लिउपिं धोखेबाज भारदारत सु सु खः? अले अबलयया राष्ट्रप्रेमी जनतां छु स्वयाच्वन ? गनं जनप्रतिकार जू लाकि मजू? थ्व स्वनिगलय् गबलें लखन थापाया थज्याःगु विद्रोह सुनां यात ला कि मयाः? वयात सहिद याना बिल ला ? त्याये धुंकाः नं उमित थनया इमानदार भारदारतयत गज्याःगु व्यवहार यात ? कि गनं षडयन्त्रय् काकाः फुक्कसित छकलं छ्वयेका जकं छ्वल ला ? आदि थज्याःगु कथित एकीकरणलिसे स्वाःगु न्ह्यसःया लिसः जनतां फ्वनाच्वंगु दु, गुगु उमिगु जातीय अस्तित्वलिसे तप्यंक स्वापू तयाच्वंगु दु ।\nजुइफु, थज्याःगु निर्भीक, निडर सत्य इतिहास देसय् शाहवंशया ध्वाँय् धस्वानाच्वँतले स्कुल क्याम्पसया विद्यार्थीतयसं ब्वने खनीमखु । तर थ्व इतिहास थनया प्रत्येक नागरिकया लागि न्हाय्कं जुइ – थःगु विगत व उकिया लिजः कथं न्ह्याक्व लः तयाः सिउसां वथंगयाच्वंगु वर्तमान स्वयेया निंतिं । थःप्रति यानातःगु अन्याय, अत्याचार व दमनया इतिहास थूसा जक नेपाःया निगू करोड जनतां आन्दोलन याःसां छाय् थनया नेवाःत माघ १९ यात पाल्चा च्याकाः लसकुस यायेत लःलः धाइ धइगु थुइ । अले थज्याःगु इतिहास मेमेगु भासं नं हिलाः देसविदेसय् ब्वयेफत ध��ःसा जक विश्व नेपाःया विकासय् न्ह्याक्व ऋण अनुदान प्वंकूसां छाय् धइगु सिइ, नेपाः देय् धइगु हे नं छगू दिनाच्वंगु घडी खः धइगु थुइ ।","num_words":2068,"character_repetition_ratio":0.031,"word_repetition_ratio":0.113,"special_characters_ratio":0.36,"stopwords_ratio":0.008,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.998,"perplexity_score":79052.8,"cluster_detection":-1}
+{"text":"खामगाव तालुका | चिखली तालुका | संग्रामपूर तालुका | सिंदखेड राजा तालुका | देउळगाव राजा तालुका | नांदुरा तालुका | बुलढाणा तालुका | मेहकर तालुका | मोताळा तालुका | मलकापूर तालुका | लोणार तालुका | जळगाव जामोद तालुका | शेगाव तालुका","num_words":53,"character_repetition_ratio":0.185,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.458,"stopwords_ratio":0.0,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.739,"perplexity_score":245782.8,"cluster_detection":-1}
+{"text":"बीड तालुका | किल्ले धारूर तालुका | अंबाजोगाई तालुका | परळी वैजनाथ तालुका | केज तालुका | आष्टी तालुका | गेवराई तालुका | माजलगाव तालुका | पाटोदा तालुका | शिरूर तालुका | वडवणी तालुका","num_words":41,"character_repetition_ratio":0.141,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.464,"stopwords_ratio":0.024,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.418,"perplexity_score":214436.2,"cluster_detection":-1}
+{"text":"अर्जुनी मोरगाव तालुका | आमगाव तालुका | सडक अर्जुनी तालुका | सालेकसा तालुका | गोंदिया तालुका | गोरेगाव तालुका | तिरोडा तालुका | देवरी तालुका","num_words":34,"character_repetition_ratio":0.192,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.446,"stopwords_ratio":0.0,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.505,"perplexity_score":145650.1,"cluster_detection":-1}
+{"text":"गंगा खुसि | यमुना खुसि | ब्रम्हपुत्र खुसि | बेतवा खुसि | नर्मदा खुसि | गोदावरी खुसि | कावेरी खुसि | गंडक खुसि | कोशी खुसि | बागमती खुसि | सरयू खुसि | रावी खुसि | व्यास खुसि | सतलज खुसि | खडकई खुसि | सुवर्णरेखा खुसि | क्षिप्रा खुसि | हुगली खुसि | सोन खुसि | दामोदर खुसि | केन खुसि\nRetrieved from \"https:\/\/new.wikipedia.org\/w\/index.php?title=केन_खुसि&oldid=25830\"\nपुच:\nभारतयागु खुसि\nThis page was last edited on ३ मार्च २००७, at ११:२५.\nText is available under the Creative Commons Attribution-ShareAlike License; additional terms may apply. See Terms of Use for details.","num_words":151,"character_repetition_ratio":0.007,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.317,"stopwords_ratio":0.007,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.149,"perplexity_score":27308.7,"cluster_detection":-1}
+{"text":"बुइँचाखः (वा हेलिकप्तर) छता रोतरक्राफ्त ख। थुकिलि लिफ्त व थ्रस्त रोतरतयेसं ब्यु। थुकिलिं याना थ्व खः छकलं च्वय्‌\/क्वय्‌, जवः\/खवः व न्ह्यने-ल्युने दिशा हिलेफु। थ्व कारणं थ्व बाहनयात फिक्स्द विंग एयरक्राफ्त वनेमफैगु थासय्, गथे कि ल्यान्दिंग व तेक-अफ यायेत थाय्‌मगागु व मेमेगु दुर्गम थासय् यंकेछिं। फेय् हे सुंक च्वनेफैगु थुकिया गुणया कारणं नं थ्व मेमेगु विंग्द एअरक्राफ्त स्वया पा।\nस्वयादिसँ[सम्पादन]\nगसा\nपिनेया स्वापू[सम्प��दन]\nविकिमिडिया मंका य् थ्व विषय नाप स्वापु दुगु मिडिया दु: Helicopters\nविकिमिडिया मंका य् थ्व विषय नाप स्वापु दुगु मिडिया दु: Helicopters\nRetrieved from \"https:\/\/new.wikipedia.org\/w\/index.php?title=बुइँचाखः&oldid=846570\"\nपुच:\nगसाः\nThis page was last edited on ६ अप्रिल २०२०, at ०५:०८.\nText is available under the Creative Commons Attribution-ShareAlike License; additional terms may apply. See Terms of Use for details.","num_words":219,"character_repetition_ratio":0.065,"word_repetition_ratio":0.076,"special_characters_ratio":0.314,"stopwords_ratio":0.014,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":19158.1,"cluster_detection":-1}
+{"text":"थ्व थासय् छ्यलिगु मू भाय् तेलुगु भाषा ख। तेलुगु बाहेक थन अंग्रेजी, हिन्दी आदि भाय् नं छ्येलिगु खने दु।\nजनसंख्या[सम्पादन]\nसन् २०११या जनगणना कथं थ्व मण्डलया थी-थी गांतेगु जनसंख्या थ्व कथं दु[१]\nल्या\nथाय्\nछेँ ल्या\nसकल जनसंख्या\nमिजं\nमिसा\n1. अडविरावुलपाडु 452 1,916 974 942\n2. अंबारुपेट 440 1,941 975 966\n3. चंदापुरं 416 1,700 856 844\n4. दामुलूरु 427 1,791 897 894\n5. गोळ्ळमूडि 495 2,127 1,101 1,026\n6. ऐतवरं 524 2,157 1,122 1,035\n7. जॊन्नलगड्ड 459 1,994 1,031 963\n8. कंचल 718 2,769 1,401 1,368\n9. केतवीरुनि पाडु 439 1,931 947 984\n10. कॊणतमात्मकूरु 471 1,704 874 830\n11. कॊंडूरु 404 1,743 895 848\n12. लच्चपालॆं 73 301 144 157\n13. लिंगालपाडु 471 1,908 997 911\n14. मागल्लु 884 3,758 1,914 1,844\n15. मुनगचॆर्ल 363 1,419 731 688\n16. नंदिगाम 8,478 37,569 19,262 18,307\n17. पल्लगिरि 391 1,673 872 801\n18. पॆद्दवरं 1,060 4,488 2,303 2,185\n19. राघवापुरं 1,001 4,079 2,035 2,044\n20. रामिरॆड्डिपल्लि 584 2,401 1,184 1,217\n21. रुद्रवरं 430 1,878 975 903\n22. सत्यवरं 42 252 129 123\n23. सोमवरं 354 1,506 739 767\n24. तक्कॆळ्ळपाडु 471 1,663 844 819\n25. तॊर्रगुडिपाडु 185 737 377 360\nलिधंसा[सम्पादन]\n↑ 2011 जनाभा लॆक्कल अधिकारिक जालगूडु\nपिनेया स्वापू[सम्पादन]\nआन्ध्रप्रदेश सरकारया वेबथाय्\nv\nt\ne\nकृष्णा जिल्ला\nजग्गय्यपेट मण्डल, कृष्णा जिल्ला • पेनमलूरु मण्डल, कृष्णा जिल्ला • नागायलंक मण्डल, कृष्णा जिल्ला • वत्सवायि मण्डल, कृष्णा जिल्ला • तोट्लवल्लूरु मण्डल, कृष्णा जिल्ला • कोडूरु मण्डल, कृष्णा जिल्ला • पेनुगंचिप्रोलु मण्डल, कृष्णा जिल्ला • कंकिपाडु मण्डल, कृष्णा जिल्ला • मचिलीपट्नम् मण्डल, कृष्णा जिल्ला • नंदिगाम मण्डल, कृष्णा जिल्ला • गन्नवरम् मण्डल, कृष्णा जिल्ला • गूडूरु मण्डल, कृष्णा जिल्ला • चंदर्लपाडु मण्डल, कृष्णा जिल्ला • अगिरिपल्लि मण्डल, कृष्णा जिल्ला • पामर्रु मण्डल, कृष्णा जिल्ला • कंचिकचेर्ल मण्डल, कृष्णा जिल्ला • नूजिवीडु मण्डल, कृष्णा जिल्ला • पेदपारुपूडि मण्डल, कृष्णा जिल्ला • वीरुलपाडु मण्डल, कृष्णा जिल्ला • चाट्रायि मण्डल, कृष्णा जिल्ला • नंदिवाड मण्डल, कृष्णा जिल्ला • इब्रहीमपट्नम् मण्डल, कृष्णा जिल्ला • मुसुनूरु म���्डल, कृष्णा जिल्ला • गुडिवाड मण्डल, कृष्णा जिल्ला • जि.कोण्डूरु मण्डल, कृष्णा जिल्ला • बापुलपाडु मण्डल, कृष्णा जिल्ला • गुड्लवल्लेरु मण्डल, कृष्णा जिल्ला • मैलवरम् मण्डल, कृष्णा जिल्ला • उंगुटूरु मण्डल, कृष्णा जिल्ला • पेदन मण्डल, कृष्णा जिल्ला • ए.कोण्डूरु मण्डल, कृष्णा जिल्ला • उय्यूरु मण्डल, कृष्णा जिल्ला • बंटुमिल्लि मण्डल, कृष्णा जिल्ला • गंपलगूडेम् मण्डल, कृष्णा जिल्ला • पमिडिमुक्कल मण्डल, कृष्णा जिल्ला • मुदिनेपल्लि मण्डल, कृष्णा जिल्ला • तिरुवूरु मण्डल, कृष्णा जिल्ला • मोव्व मण्डल, कृष्णा जिल्ला • मंडवल्लि मण्डल, कृष्णा जिल्ला • विस्सन्नपेट मण्डल, कृष्णा जिल्ला • घंटसाल मण्डल, कृष्णा जिल्ला • कैकलूरु मण्डल, कृष्णा जिल्ला • रेड्डिगूडेम् मण्डल, कृष्णा जिल्ला • चल्लपल्लि मण्डल, कृष्णा जिल्ला • कलिदिंडि मण्डल, कृष्णा जिल्ला • विजयवाड ग्रामीण मण्डल, कृष्णा जिल्ला • मोपिदेवि मण्डल, कृष्णा जिल्ला • कृतिवेन्नु मण्डल, कृष्णा जिल्ला • विजयवाड मण्डल, कृष्णा जिल्ला • अवनिगड्ड मण्डल, कृष्णा जिल्ला\nकृष्णा जिल्ला\nविकिमिडिया मंका य् थ्व विषय नाप स्वापु दुगु मिडिया दु: Nandigama\nRetrieved from \"https:\/\/new.wikipedia.org\/w\/index.php?title=नंदिगाम_मण्डल,_कृष्णा_जिल्ला&oldid=821410\"\nपुचतः:\nPages with broken file links\nकृष्णा जिल्ला, आन्ध्रप्रदेश\nनंदिगाम मण्डल, कृष्णा जिल्ला\nThis page was last edited on १६ जुन २०१४, at १०:०८.\nText is available under the Creative Commons Attribution-ShareAlike License; additional terms may apply. See Terms of Use for details.","num_words":624,"character_repetition_ratio":0.288,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.483,"stopwords_ratio":0.003,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.978,"perplexity_score":50747.9,"cluster_detection":-1}
+{"text":"चंद्रपूर तालुका | वरोरा तालुका | भद्रावती तालुका | चिमूर तालुका | नागभीड तालुका | ब्रह्मपुरी तालुका | सिंदेवाही तालुका | मूल तालुका | गोंडपिपरी तालुका | पोंभुर्णा तालुका | सावली तालुका | राजुरा तालुका | कोरपना तालुका | जिवती तालुका | बल्लारपूर तालुका","num_words":60,"character_repetition_ratio":0.183,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.444,"stopwords_ratio":0.0,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.429,"perplexity_score":136079.8,"cluster_detection":-1}
+{"text":"जापानय् छन्हुया दुने २ लाख ५५ हजार ५ सय ४२ म्हेसित कोभिड –१९ या सङ्क्रमण खनेदुगु धका जापानया स्वास्थ्य मन्त्रालयं जानकारी बिःगु दु।\n४ लाख ८२ हजार २२७ म्हेसित परिक्षण याःगुलि उलि संक्रमित जूगु दु धका धाःगु दु। थ्व धइगु आःतक हे दकलय् अप्पो सक्रमित जुगु खः।\nथ्व स्वया न्ह्यः छन्हुया दुने २ लाख ५० हजार ४ सय ३ म्हेसित सङ्क्रमण पुष्टि जूगु खः। अथेहे वंगु २४ घन्टाय् जापानय् २ लाख ४४ हजार २४१ म्ह संक्रमणमुक्त जुगु दु।","num_words":103,"character_repetition_ratio":0.065,"word_repetition_ratio":0.064,"special_characters_ratio":0.359,"stopwords_ratio":0.01,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":144364.6,"cluster_detection":-1}
+{"text":"येँ – नेपाः व चीन दथुइ दयेकूगु ऊर्जा संयन्त्रया न्हापांगु बैठकया तिथि क्वःजिउगु दु । प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीया वंगु जुनय् जूगु चीन भ्रमणया झ्वलय् निगू देय् दथुइ ऊर्जा सम्झौताय् हस्ताक्षर जूगु खः । नेपाःया ऊर्जा, जलस्रोत व सिँचाईमन्त्री वर्षमान पुन व चीनया ऊर्जा मन्त्री नुर बेक्रीं उगु समझादारी पतिइ हस्ताक्षर याःगु खः ।\nसमझदारी कथं निगुलिं देशं ऊर्जा क्षेत्रयात ध्यानय् तयाः मंकाः कार्यान्वयन संयन्त्र दयेकेगु सहमति जूगु खः । नेपालं उगु सम्झौता कथं न्हय्म्ह दुजः दुगु संयन्त्र दयेकूगु दु । उकिया सहअध्यक्षय् ऊर्जा सचिव अनुपकुमार उपाध्याय च्वनादीगु दु ।\nसमितिइ उर्जा महाशाखा स्वइम्ह सहसचिव, ऊर्जाया हे कानुन स्वइम्ह सहसचिव, परराष्ट्र मन्त्रालयया चीन महाशाखा स्वइम्ह सहसचिव, विद्युत विकास विभागाया महानिर्देशक, नेपाल विद्युत प्राधिकरणया कार्यकारी निर्देशक सदस्य कथं च्वनीगु व ऊर्जा मन्त्रालयया हे सीडीई बाबुराम अधिकारी सदस्य सचिव कथं च्वंगु दु ।\nचीन व नेपालं ऊर्जा क्षेत्रयात ध्यानय् तयाः मंकाः कार्यान्वयन संयन्त्र दयेकेगु सहमति जूगु खः । नेपालं उगु सम्झौता कथं न्हय्म्ह दुजः दुगु संयन्त्र दयेकूगु दु ।\nऊर्जा मन्त्री पुनं चीनलिसे जूगु सहमतियात न्ह्यःने न्ह्याकेत संयन्त्रया बैठक सःतेत निर्देशन बीधुंकाः उकिया उकिया निंतिं तिथि नं क्वःछी धुंकूगु दु । नेपालं तःगु बैठकया प्रस्तावय् चीनं सहमति क्यनेधुंकूगु दु । निगुलिं पक्षया सहमति कथं वइगु सेप्टेम्बर २७ व २८ गते संयन्त्रया निगू पक्षीय बैठक येँय् च्वनेत्यंगु खः ।\nचिनिया पक्षं बैठकय् ब्वति काये न्ह्यः एजेन्डा छ्वयाहयेत नेपाःयात इनाप याःगु दु । ऊर्जा मन्त्री सहित ऊर्जा मन्त्रालयय् आइतवाः च्वंगु बैठकं चीनयात छ्वयेगु एजेन्डा नं क्वःछी धुंकूगु दु । बैठकय् निगू देय् दथुइ अन्र्तदेशीय प्रशारण लाइन व ग्रिड कनेक्सन, निगू देय् दथुइ मंकाः कथं दयेके फइगु सम्भावित जलविद्युत आयोजना व ऊर्जा क्षेत्रय् यायेफइगु सम्भावना बारे सहलह जुइगु खँ धाःगु दु ।\nअथेहे प्रधानमन्त्रीया चीन भ्रमण��ा झ्वलय् नेपालं प्रस्ताव याःगु न्हय्गू जलविद्युत आयोजना व खुगू प्रशारण लाइनयात नं न्ह्यःने न्ह्याकेगु विषयलय् सहलह जुइगु खँ धाःगु दु । बैठक क्वचायेवं ऊर्जा मन्त्री पुन चीन भ्रमणय् वनीगु कार्यसूचि नं दयेकूगु दु । चिनिया समकक्षी नुर बेक्रीया निमन्त्रणाय् मन्त्री पुन वइगु अक्टोबरय् चीन वनीगु ज्याझ्वः दु ।\nवय्कलं चीन भ्रमणया झ्वलय् थः समकक्षी नाप निगू पक्षीय वार्ता यायेगु लिसें ‘बेल्ट एन्ड रोड इनर्जी मिनिस्ट्रियल कन्फ्रेन्स’य् ब्वति काइगु ज्याझ्वः दु ।","num_words":515,"character_repetition_ratio":0.068,"word_repetition_ratio":0.103,"special_characters_ratio":0.367,"stopwords_ratio":0.01,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":93779.4,"cluster_detection":-1}
+{"text":"कोता (अंग्रेजी भाय:Kota), नेपायागु कोशी अञ्चलयागु भोजपुर जिल्लायागु गाँ विकास समिति खः। थ्व थासे919खा छेँ दु।","num_words":22,"character_repetition_ratio":0.0,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.394,"stopwords_ratio":0.045,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":71632.0,"cluster_detection":-1}
+{"text":"Fall of the Newah Kingdoms – Some Excerpts from a German Account of Hidden History of Nepal – Nepal Lipi\nSkip to content\nNepal Lipi\n(The World's First Web Portal in Nepal Lipi since 2009)\nMain Menu\nNepalbhasa\nMenu Toggle\nNepalbhasa Lessons\nNepal-lipi\nMenu Toggle\nNepal-lipi Lesson\nNepal Calendar\nMenu Toggle\nHow to use Nepal Calendar?\nProducts\/Tools\nMenu Toggle\nNepal Lipi Converter\nNepal Lipi Font Download\nNepal Lipi Keyboard App\nNepal Lipi Keyboard – How to type\nAll Posts\nMenu Toggle\nArticles \/ 𑐔𑑂𑐰𑐳𑐹\nNotices \/ 𑐳𑐸𑐔𑑃\nNews \/ 𑐧𑐸𑐏𑑃\nPoems \/ 𑐔𑐶𑐣𑐵𑐏𑑃\nStories \/ 𑐧𑐵𑐏𑑃\nProverbs \/ 𑐕𑐸𑐣𑐵𑐏𑑃\nNLO Digests \/ 𑐣𑐾𑐥𑐵𑐮𑐮𑐶𑐥𑐶 𑐀𑐣𑐮𑐵𑐂𑐣𑑂 𑐡𑑃 𑐥𑑁\nUseful Links\nAbout Us\nMenu Toggle\nPrivacy Policy\nContact Us\nSearch for:\nSearch\nLatest Posts\nNepal Bhasa learning materials (𑐣𑐾𑐥𑐵𑐮𑐨𑐵𑐳 𑐳𑐫𑐾𑐎𑐾𑐐𑐸 𑐖𑑂𑐰𑐮𑑃) May 23, 2024\nLetters sent to Google Font Team May 6, 2024\nगूगल् ट्रान्सलेटे नेपालभास दुथ्याकेगु ज्याय् झीगु थःगु हे नेपाललिपि छेलेनु! March 23, 2024\n𑐐𑐹𑐐𑐮𑑂 𑐚𑑂𑐬𑐵𑐣𑑂𑐳𑐮𑐾𑐚𑐾 𑐣𑐾𑐥𑐵𑐮𑐨𑐵𑐳 𑐡𑐸𑐠𑑂𑐫𑐵𑐎𑐾𑐐𑐸 𑐖𑑂𑐫𑐵𑐫𑑂 𑐗𑐷𑐐𑐸 𑐠𑑅𑐐𑐸 𑐴𑐾 𑐣𑐾𑐥𑐵𑐮𑐮𑐶𑐥𑐶 𑐕𑐾𑐮𑐾𑐣𑐸! March 23, 2024\n𑑒𑑐𑑕𑑔 𑐳𑐵𑐮𑐫𑐵 𑐡𑑂𑐰𑑃 (𑐐𑐮𑑂𑐟𑐷) 𑐡𑑀𑐴𑑀𑐬𑐾 𑐫𑐵𑐫𑐾𑐐𑐸 𑐩𑐏𑐸𑐳𑐾 𑑍 𑐨𑐶𑑄𑐎𑐾𑐣𑐸 ! (Let’s not repeat the same mistake in reviving the place names!) March 16, 2024\nImportant Notices\nNepal Calendar NS 1144 and its conversion to other calendars\nFelicitation Message for the 155th Birth Anniversary of Nepal’s Great Poet Siddhidas Mahaju\nAn Outline of NLO\nFrequently Asked Questions (FAQ) about Nepal and NLO\nDefinitions of Nepalbhasa Terms\nFall of the Newah Kingdoms – Some Excerpts from a German Account of Hidden History of Nepal\nLeave a Comment \/ NEWS (बुखँ) \/ By Suwarn Vajracharya \/ February 20, 2009\nHamburg, Germany – An account by Austrian journalist, Dr. Hans Georg Behr in his book titled “Nepal Geschenk der Götter (Nepal Gifts of the Gods)” written in German reveals an unknown part of our history how the Newah Kingdoms fallen giving rise to Gurkhas. The account by Dr. Behr, who was born in Vienna, Austria but lives in Hamburg, Germany, translated into English by Chakana Nepami and a Nepal Bhasa version by Binod Saymi “Ala” have brought these untold episodes of the history into light recently. Either many of our historians were not aware of the episodes or reluctant to convey to us the events what led to the fall of Newah kingdoms in the Nepal Mandala in the 18th century. The account therin contradicts the conventional account of unification story of Nepal. Read more from the Nepal Bhasa version below.\nThe English version is published on our occassional printed issue of The Newah. Pdf copies available on request to: [email protected]\nनेवाः राज्यया विध्वंस गथेजुल – नेपाःया हुयातःगु ईतिहासया छुँ उद्धरणत\n– विनोद सायमि “आल” (अनुवादक)\nने.सं. ११२९ सिल्ला २५\nयेँ, नेपाल मण्डल – थूगु च्वसू, डा. हायन्स गेअर्ग बेअःभाजुँ जःमन् भासँ च्वया दीगु “नेपाःया हुयातःगु ईतिहास” सफूया पौल्याः ५६ निसेँ ६२ यातः चकना नेपाःमि मयजुँ यानादीगु अंग्रेज अनुवादँ नेपाल भासय् हिला न्ह्यब्वयाःगु जुल।\n१) अंग्रेज सरकारँ गोरखालीतयेतः छाय् ल्वाभः लःल्हात धैगु वास्तबिक सत्य खँ थउँ तकनँ नेपाःया ईतिहासय् गोप्य जुइक हुया तःगु दु।\n२) थ्व गोप्य याना तःगु संझौता थउँतकं लन्डनया ईष्ट ईण्डिया कंपनीया पुलांगु मुना ज्याकुथी दनी।\n३) संझौताकथं पृथ्वीनारायणं ८०० पू हाते भरुवा बन्दुक व २१ म्ह सल्लाहकारपिं प्राप्त यात।\n४) गुबले तक नेवाःतयेसँ न्हुँम्ह जुजु यात थः मनाः उबलय् तक गोर्खालीतयेसँ नेवाःतयेगु ककुइ तरवार दिकल।\n५) थुकथं क्याप्टेन सीयनया सल्लाह साहुतिं (वँ धाःथेँ हे) पृथ्वी नारायण शाहं याःना यंकूगु खः।\n६) नेवाःतयेतः सलंसः दँतक राज्य शक्तिइ थहाँवयेका बी मते।\n७) पृथ्वीनारायणं नेपाः त्याकेवं तुरुन्त हे नेवाःतयेसँ आखः ब्वने, च्वये मदु याना बिल, थःछेँ ल्ह्वने मदु आदि आदि याये मदुगु याना बिल।\n(पौ ल्याः ५६)\nगोरखाया जुजु नरभुपाल शाह सन् १७१६ निसें चाया राजगद्दि च्वनाच्वंगु। वइतः थ्व राजगद्दि तसकं मछिंसे च्वनाच्वन। उकेँ वँ न्ह्यागुमू पुलाः जूसाँनँ स्वनिगःया वहःया राजगद्दि लिसे हिलेगु ईच्छा यात। वँ थःगु भूभाग तःब्याका यंकेत तःक्वः इहिपा याना स्वापू ब्याका यंकूसां थःगु आज्जु ताः लाके मफु। लिपा वं थःगु रणनीति हे हिल। सन् १७३२ य् वँ छगू पौ च्वसें, थः झिदँ दूम्ह काय् पृथ्वीनारायणयात ख्वपया जुजुया थाय् छ्वल। नरभुपाल शाहनँ थः काय् यात बाँलागु शिक्षा बिया ब्वलंकेत ख्वपया जुजुयात इनाप यात, गुगु नेपालय् जक जुइ फइ। अयनँ गोरखाया जुजु नरभूपाल शाहया ईच्छा धाःसा थः काय यातः लाय्कूया दक्वं दुगः खँ सीकेत जासुसी, सुराकि (Spy)याके बिकेगु खः। ख्वपया मल्लं पृथ्वीनारायणयात लाय्कूया न्ह्यागुज्याखँनं छम्ह पाहाँ कथं नाला काल। ख्वप जुजुं थः मस्तय्तः पृथ्वीनारायण लिसेतुं म्हितकी। पृथ्वीनारायण तसकं लुमंके फुम्ह नुगः दुम्ह खः, वया नेपाःया दक्वं घटनात लुमं। ��्यादँ लिपा पृथ्वीनारायण थःगु देय् गोरखाय् लिहाँ वन। वँ ल्वापुया हुनि, सैनिक शक्ति व सैनिक तयातःगु थाय्बाय् सकतां सीका थूइका काये धुंकल। पृथ्वीनारायणँ बाँलाक्क थूकि, नक्वाःयातला अःपुकहे त्याकेफई, अले उगु हे दँय् नक्वालय् आक्रमण यात। थन नकचाम्ह राजकुमारं याउँक थुइकूगु द्वन वा वया अबुँ मल्लतयेतः कमजोर तायेकूगु द्वन। गोरखाँ बिचा मयाथें छथ्थुं मल्लत मंकाः जाना गोरखायात बामलाक्क बुकल। थनंलिं प्रत्येक बर्षाया इलय् गोरखां स्वनिगःया बाँला, तःजि (richness) थःगु ल्हातय् लाकेगु कुत यानातुँ च्वन। अथेसाँ ताः मलाः। सदाँ यँलाया (भाद्र महिना) लिपागु न्हि पाखे गोरखाँ स्वनिगः आक्रमण याःवइ अएनँ हताः गुबलें त्याके मफु। पृथ्वीनारायणं सन् १७६४ तक आक्रमण यानातु च्वन। वयाँलिं अचानक बिचा हे मयाःथें पृथ्वीनारायणं स्वनिगलय् छगू शान्तिया हसना छ्वल। मल्लतयसं थ्व पौयात छगू लसतां जाःगु हसना कथं नालाकाल। धात्थेंला देसय् गबलें मद्यूगु हतालं मल्लतय्त सदां घाघः जुयाच्वंगुया लिसें थःगु बनेज्याय् नं माक्वं बांमलाक्क लिच्वः लाकायंकूगु खः। अयनँ पृथ्वीनारायणया शान्तिया हसना धैगु वास्तवय् लिपा यायेगु हताया तयारी खः। पृथ्वीनारायणं थ्व ध्वं लाये ज्या तसकं धुर्तता कथं पुवंका मल्लतय्त झंगः ल्हात। गबले गोरखां उत्तर वनेगु लँपुइ पंगः थना बिल। उबलय् तिनि मल्लतयसं थुइका काल कि थ्व शान्तिया हसना मखु धैगु। मल्लतय्त हथाय् चायेमाःगु मेगु खँ धैगु गोरखातय्के गन वः गनं वः जुइक तसकं उच्च स्तरया ल्वाभः व आपालं आपा धेबा दत तर मल्लतय्सं मस्यू थ्व आशिर्वाद गोरखायात गनं चू लानाच्वन।\nअंग्रेज सरकारं गोरखालीतयेतः छाय् ल्वाभः लःल्हात धैगु वास्तबिक सत्य खँ थौं तकंनं नेपाःया ईतिहासय् गोप्य जुइक हुया तःगु दु। थ्व गोप्य याना तःगु संझौता (treaty) थौं तकँ लण्डन ईष्ट ईण्डिया कंपनीया अभिलेखालय तयातःगु दनी। थ्व संझौताय् क्याप्टेन सीयेन (Captain Ceane) व गोरखाया पाखे ल्हाचिं तयातःगु दु। थ्व संझौता कथं अंग्रेज सरकारं गोरखायात ल्वाभः व सल्लाह साहुति बिइगु जुइसा गोरखां ईण्डिया व चीन नापया बनेज्या जुइगु लँपु त्वाः ल्हाना बिइमाः। ईण्डियाया मुगलतय् नेपाःया मल्लत नाप बनेज्या जुइगु व थ्व बनेज्यां याना मुगलतयेसँ ३० ब्वः धनसंपत्ती दुत कयाच्वंगु खः। अंग्रेज सरकारया इच्छा धैगु, थ्व धनसंप��्ती थःगु ल्हातय् लाकेगु।\nसंझौता कथं पृथ्वीनारायणं ८०० पू तुपः (हाते भरुवा बन्दुक् muskets) व २१ म्ह सल्लाहकारपिं प्राप्त यात। थ्व हे ल्वाभः व सल्लाह पाखें गोरखाँ किपुली सन् १७६६ स आक्रमण यात। किपूमिं गोर्खालीतयेत पने मफुत। स्वब्वः किपूमिते निब्बः किपूमितेतः स्यानाबिल। निर्दयी गोरखालीतय्सं म्वाःपिं किपूमिपिनिगु न्हाय् धेना बिल। थौं तक नं थ्व थाय् यातः “न्हाय् मदु थाय्” धायेगु याः। आः मल्लतयेसँ थुइकल कि, ई तसकं स्यना गंभिर जुइ धुंकूगु दु। येँया जुजु जयप्रकाश मल्ल तसकं बुद्धि विबेक दुम्ह जुजु खः, वं भारतया ईष्ट ईण्डिया कंपनीयात तसकं नुगःथीगु पौ च्वसें ग्वाहालि फ्वन। ईष्ट ईण्डिया कंपनीं तसकं बल्लापिं १५ म्ह मनूत, क्याप्टेन किन्लोच (Captain Kinloch) (गुम्हकि अयेला त्वने तसकं यःम्ह) या नेतृत्वय् छ्वयाहल। गुबलय् अंग्रेजत पहाड पाखे थ्यन उमिसं थःत गोर्खाली पाखें दायेकेगु पहः यात। अथे धैगु थःत दागुथें पहः यायेगु व थः स्याथें हालेगु कासा थें। झीगु भासं धायेसा “छं दाः थें या, जि ख्वये थें याये” । अंग्रेजतयेसँ मल्लतयेतः क्यन कि गोरखालीत तसकं बल्ला व अंग्रेजतयेतहेनं लिफ्यायेफु, धकाः।\nजयप्रकाश मल्लँ थःगु धर्म संस्कृतिया तिबः माः वन। भविष्यवाणी यायेफुम्हं (राजगुरु?) (The prophet) जुजुयात सल्लाह बिल कि नेपाःया भविष्य श्री कुमारि माजुया ल्हातय् दु। थ्व हुनिं जुजुं सन् १७६८ ईन्द्रजात्रा नख तःजिक न्यायेका बीकल। नखः बलय नेवाःतयेसँ थ्वँ त्वन। सन् १७६८ सेप्टेम्बर १३ नखःया न्हि खुन्हुनं यक्व थ्वँ त्वन। गोरखालीतयेसँ आक्रमण याःगु उमिसं उबलय् तिनी चाल गुबलय् कुमारिया द्यःखः साला जात्रा न्ह्याये धुंकल। छत्थुं होसहास हे मदयेक जात्रा न्यायेका च्वंगु् हुलमुलय् घार्रघुर्र आक्रमण यात। अचानक आक्रमण जुइवं जयप्रकाश मल्लया छु गथे बिचाः हे याये मलासेलिं रथं थः निम्ह लानिपिं लिसें कुहां वया यलय् बिस्युं वन। पृथ्वी नारायण शाह प्वंगु रथय् थहां वना तःसःगु सः थ्वयेकुसें हाल। “आः छिमि जुजु जि खः। छिमि गुलि थ्वँ त्वनेमास्ते वः त्वं।” आपालं आपा नेवाःतयेसँ थ्वँ त्वन छाय् धाःसा उमित गोर्खालीतेसँ ख्याच्वः व धम्कि बिया आतंकित यात। गुबलेतक नेवाःतयेसँ न्हुम्ह जुजुयात थः मनाः उबलय् तक गोर्खालीतेसँ नेवाःतेगु ककुइ तलवार दिकल। थुजोगु कं हाःगु आतंकित ग्याचिकुँ याना ��्हुम्ह जुजुयात नालाकाये माल। उमित मेगु लिना वनेगु गुगुं लँपु मदु।\nव हे दया चिकुलाय् गुगुं पंगः मदयेक गोरखालीतयसं यल देय् थःगु याना काल। आः मल्लत ख्वप देयया चीधंगु लायेकुली च्वनाच्वन। ख्वपया लायेकू सुनांनं आक्रमण याये मफयेक तसकं बल्लाक दयेका तःगु। उकें पृथ्वीनारायणयात थ्व न न्ह्ययेथें जुयाच्वन। पृथ्वीनारायण शाहँ अंग्रेजतयेगु सल्लाह साहुतिकथं ज्या यात। ख्वपयात पिहां वये मजिक छचालिं पना नाकाबन्दि यायेगु अंग्रेजया कुतनीति वैत बाँला ताल। ख्वप दुने स्वदँ लिपा नयेत मुंका तयातःगु नयेगु नसाः सिधल। छन्हु बहनी मल्लते मथ्यापिँ सन्तानतेसँ (illegitimate children of Malla) ख्वप देसे दुहां वयेगु लुखा चायेका बिल। मल्ल जुजुपिं स्वम्हेसोतँ उपिं हे देनिगु कोथायेतुँ ज्वन। येँया जुजु जयप्रकाश मल्लँ आत्महत्या यात। पृथ्वीनारायणं तसकं दयालु उदार स्वभाव क्यनेत जयप्रकाश मल्लया सीम्ह पशुपती दिपय् हल। रणजित मल्ल, सुनां पृथ्वीनारायण शाहयात लहिगु, ब्वंकेगु, ब्वलंकेगु यात वैत मस्या, मिखा तछ्याना काँ याना हिन्दुस्ताने काशीबास छ्वया बिल। शाहतयसं यलया जुजु, तेजनरसिंहयात न्ह्यागु खँ न्यँसाँ, गुगुनँ खँ कने इच्छा मयासे अडिग जुया च्वन । तेज नरसिंह मल्लयात गाः म्हुया छचालिं प्यखें पःखाः दना च्वं नं तपुया चिकिचा प्वाःगु प्वाः छप्वाः जक ल्यंका दुने कुना बिल। छदेमा जा निन्हु तक प्वाः लिक्क तया बिल। तेज नरसिंह मल्लं जा थिया मतयेवं निन्हु लिपा, व प्वाः नं तिना बिल।\nथुकथं क्याप्टेन सीयनया सल्लाह साहुति कथं हे पृथ्वी नारायण शाहं याःना यंकूगु खः। क्याप्टेन सीयनं पृथ्वीनारयणयात धाल “नेपाःया मनूत तसकं ज्या याये बल्लापिं मेहेनती, बुद्धि दुपिं उकें थुपिं ग्यानपु। झीसं थुमित न्ह्यागु कथं नं दुःख पिडा ख्याच्वः बिया आत्मबल कमजोर याना थःगु अधीनय् तया तयेमाः। सलँसः दँतक थुमित राज्य शक्तिइ थहाँ वये मफेका बीमाः। झीसं उमित हाकनं शक्तिइ वया राज्यभोग यायेगु ईच्छा उमिगु नुगलं हे हुया छ्वयेमा।” थ्व आज्जु अमानविय कडा कानुन व हिंसक ब्यवहार याना जक ताः लाके फइ। पृथ्वीनारायणं नेपाः त्याकेवं तुरुन्त हे नेवाःतय्सं आखः ब्वने, च्वये मदु याना बिल। धः, छेँ ल्ह्वने मदु आदि आदि याये मदुगु याना बिल। गुगुं कथं सुनानं यायेमते धया तःगु याःसा मृत्यु दण्डया सजाय फयेमाली। न्हापांगु पुस्���ां थ्व छु खः थुइका काये मफुत। सन् १७७० य् २५०० (निद्वः व न्यासः म्ह) नेवाःतेत स्यानाबिल। निगूगु पुस्तायात तसकं मानसिकताँ बूपिं छुं याये मफुपिं याना बिल। स्वंगुगु पुस्तां निसें (थःगु इतिहासहे) मस्यूपिँ जुइका बिल।…..\nपृथ्वीनारायणं स्वनिगयात थःगु ल्हातय् लाये धुंका आपलं आपा संपत्ति देसय् प्वंकुसां पुलांगु शहरयागु ख्वापाःत ह्यूगु धैगुहे भुखाय् ब्वया जक खः। स्वभाबिककथं अंग्रेजतेसँ, थ्व निर्दयी ज्यां आपालं आपा धेबाः मुंकेत ताः लात। सन् १७७६ य् मुगल सरकार धेबाः मदया कंगाल जुयेवं थःके दूगु शक्ति न्हनावन। मुगल राज्य शक्ति कोलोनीइ हिला वनेमाल।\nपृथ्वीनारायण शाहं नेपाःयात कायेवं, पुलांगु बनेज्या यायेगु लँपु पना बीवं मुक्कं दथु एसियायात हे तच्वकं बामलाःगु लिच्वः लाकल। तिब्वतया आर्थिक अवस्था तसकं बामलाक प्रभावित जुसें कुहां वन। गुम्बा, धर्माबलम्बीत थःगु आर्थिक अवस्थाय् थःके जक निर्भर जुइ माल। थुकथं शान्त नेपालय् सामन्ती शासनया जन्म जुल । चीन देसयात तकं नं थुकिं बामलाःगु लिच्वः लाकल।\nअंग्रेजत गोरखाली नापनं तसकं लयेमता। गोरखालीत न्हापा हे मनूया हिं म्व ल्हुइ धुंकुपिं व ल्वाना जुये यःपिं खः। थुकथं गोरखां दक्व पहाडी राज्यत त्याका यंका बिदेशी दुहां वये मदुगु देस दयेकल। बिदेशी सुं दुहां वये मदुगु राज्य दयेकुसां अंग्रेजतयेत धाःसा थुकी पंगः मदु। सन् १७८९ स गोरखालीत तसकं वयेँ चाया चीन व अंग्रेजत नाप युद्ध घोषणा यात।\n(पौ ल्याः ६२)\nअंग्रेज जेनरल अक्टेर्नोलीं (General Ochternoly) धाल “झीसं गोरखायात सदां इलं-मलाक्क तक्यंका तयेमा। अथे यायेवं उमिगु मतिइ (त्याकेगु, ल्वायेगु सिबें मेगु) मेगु बिचा वयेफु। लर्ड हस्तीरुं (Lord Hasting) सन् १८१७ य् थःगु न्हिछ्याना सफुतिइ च्वल, “नेपालय् शान्ति हयेत गोरखालीतेतः इलं-मलापिं याना तयेमा व उमित उमिगु देसं तापाक पित हयेमा। थुकथं गोरखाली सैनिकया जन्म जुल। नेपाल सरकारं गोरखालीतेसँ छ्वया हःगु स्वब्वलय् छब्वः धेवाः काइ। थ्व रकम नेपाल सरकारया छगू मू आर्थिक श्रोत खः।\nगबलय् गोरखालीतेसँ नेपाल त्वःतल उबलय् निसें देय् दुने व देसया सिमानाय् शान्तिं खल। तर दरवार दुने धाःसा शान्तिं मखः। शाहत थः थवं ल्वानाच्वन। शाहतयसं नेपाः देय् व जनताया च्युता मका। उपिं थःगु लागिं जक सदां तक्यना जुयाच्वन। लिपा कोटपर्व जुल, कोटपर्व याना जरु बहादुर राणां शाह जुजु पाखें शक्ति थःगु ल्हातय् लाकल।","num_words":3389,"character_repetition_ratio":0.04,"word_repetition_ratio":0.024,"special_characters_ratio":0.334,"stopwords_ratio":0.004,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":57282.7,"cluster_detection":-1}
+{"text":"खामगाव तालुका | चिखली तालुका | संग्रामपूर तालुका | सिंदखेड राजा तालुका | देउळगाव राजा तालुका | नांदुरा तालुका | बुलढाणा तालुका | मेहकर तालुका | मोताळा तालुका | मलकापूर तालुका | लोणार तालुका | जळगाव जामोद तालुका | शेगाव तालुका","num_words":53,"character_repetition_ratio":0.185,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.458,"stopwords_ratio":0.0,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.739,"perplexity_score":245782.8,"cluster_detection":-1}
+{"text":"कोभिड-१९या खोप याकनं हे वयेत्यंगु दु । बुखँ वयाच्वंगु दु। खोप वयेत्यंगु दु धइगु। तसकं हे लसताया खँ जुयाः नं, मवःतले कोभिड-१९या महामारीं आक्रान्त मनूत त्रसित जुइगु स्वाभाविक खः । खोप व्यवहारय् मवःतले थ्व महामारीं क्षति याना हे च्वनी । उकिं कोभिड-१९या खोप वइन धाःगु सुचंपाखें विश्वया पीडित जनता उत्साहित जूसां विद्यमान कोरोनाया खतरांमुक्त जुइ मखुनि। जबतक खोप व्यवहारय् वइ मखुनि ।\nथाय्थासय् विश्वय् इलय् व्यलय् प्राकृतिक प्रकोपत जुयाच्वनी । गनं भुखाय् ब्वइ । गनं सुनामिं दुःख बी । गनं चलः वनी । तर थाय्थासय् प्राकृतिक प्रकोपं तःधंगु क्षति याःसां थज्याःगु प्राकृतिक प्रकोपं विश्वन्यंकं हे प्रभाव याइमखु। सम्बन्धित देशय् जक प्रभाव सीमित जुइ । तर कोरोनाया प्रकोपं निश्चित देय्, भूभागयात जक प्रभावित याःगु मखसे सम्पूर्ण विश्वं हे थुकिया विनासकारी लिच्वः फयेमाल ।अविकसित देय् जक मखु, विश्वया तसकं विकसित देय्त नं कोरोनाया प्रकोपया न्ह्यःने शक्तिहिन जुल । इमिसं नं कोरोनाया प्रकोपं तसकं क्षति फयेमाल ।\nकोरोनाया विश्वव्यापी प्रकोपं छगू गहन न्ह्यसः थना बिउगु दु। अविकसित विकोसोन्मुख देय्तय् मनुखं विकसित देय् तय्त स्वइगु दृष्टिइ हिउपाः हया बिउगु दु । विश्वया विकसित देय्तय्के न्ह्याथेंज्याःगु चुनौति वःसां उकियात सामना यायेगु क्षमता दु, इमि थाय् जूगु चरम विकासं गुगुं समस्या नं चिइके फु धइगु गुगु धारणा अविकसित व गरिब देय्या जनतां कयाच्वंगु दु, व गलत सावित जूगु दु ।\nकोरोनाया प्रकोपं विकसित देय्तय्त नं अविकसित देय्तय्त थें निरीह याना बिउगु दु । अविकसित देय्तय्सं फयाच्वंगु दशा थौं विश्वया विकसित देय्तय्सं नं फयेमालाच्वंगु दु । ततःधंगु धनी देय्तसें न्ह्यागु नं समस्या, ल्वय्, आपत विपदयात अःपुक सामना याये फइ धइगु मान्यता फुक्क दुन ।\nथौं कोरोनाया प्रकोपं विकसित देय्तय्त नं अविकसित देय्तय्त थें निरीह याना बिउगु दु । अविकसित देय्तय्सं फयाच्वंगु दशा थौं विश्वया विकसित देय् तय्सं नं फयेमालाच्वंगु दु । ततःधंगु धनी देय्तसें न्ह्यागु नं समस्या, ल्वय्, आपत विपदयात अःपुक सामना याये फइ धइगु मान्यता फुक्क दुन। अमेरिकाय् च्वंपिं नेपाःमितय्के कोरोना दुःख बिउगु इलय् गुकथं न्हि छ्याना धकाः न्यनेबलय् इपिं नं नेपालय् च्वंपिं थें हे च्वना च्वनागु खँ धाइ । कोरोनां थुकथं विश्वया जनतायात हे ग्याःचिकुं जाःगु कय्कुंगु जीवन हने मायेकाबिल । कोरोनाया खतरा ल्वय्या दृष्टिकोणं जक मखु। थ्वं हइगु सामाजिक, आर्थिक, सांस्कृतिक, दुष्परिणाम तसकं हे भयावह जुइ । पारिवारिक स्वापू थ्वं क्षतविक्षत यानाबी । थःथिति नाप लायेगु बन्द । पासापिंलिसेया स्वापू त्वाःदली । व्यापार दक्व शिथिल । बजारय् अत्यावश्यक वस्तुया भाः अस्वाभाविक नक्सां थहां वनी । सांस्कृतिक जीवन ठप्प जुइ । जात्रा, पर्वत दी । मोहनि, स्वन्ति नं छेँय्छेँय् जबरजस्तं जक जुइ । पारिवारिक जमघट जुइमखु। राजनीति नं जनताया तहय् शुन्य धाःसां जिउ। नेतातय् तहय् धाःसा राजनीतिं थः जीवन्त जूगु अनुभूति बियाच्वंगु दु । जनजीवनया दक्वं पक्ष अस्तव्यस्त। कोरोनाया संक्रमिततय् ल्याः अप्वया च्वंगु दु। थ्व उपचार क्षमतां पिने लायेधुंकूगु दु। अप्रत्यक्ष रुपं राज्यं ‘भगवान भरोसा’या नीति कायेधुंकूगु खनेदु ।\nथज्याःगु भयावह, निस्साह स्थितिइ नं थौं जनतायाके छगू आशा दु । आः कोरोनाया खोप वइ । खोप वल कि थ्व महामारीं मुक्त जुइ खनी । ख नं खः, आःया घडीइ कोरोनाया खतरामुक्त जुइत विश्वय् मेगु छुं उपाय मदु। व हे खोपया आशा खः । खोप वल कि तिनि थौं कोरोनाया महाविनाशपाखें सुरक्षित जुइ फइ । आः याकनं हे खोप वयेत्यंगु दु । खबरत वयाच्वंगु दु। बरु थ्व याकनं धाःगु गबले खः? मनूत धैर्यहीन अवस्थाय् । धैर्यहीन मनूतय् निंतिं घौछिया ई नं दँबदँ थें च्वनी । उकिं जनता खोपया लागि हथाय् चाइगु स्वाभाविक खः ।\nविश्वय् खोप प्रयोगय् वयां जक मजिल । नेपालय् गबलय् थ्यनीगु ? थुकिया लागि नेपाल सरकारं आवंनिसें माःगु पहल यायेमाः । खोप विश्वन्यंकं छ्वयेमाःगु दु। नेपालं अवसर कायेत छु गुकथं कुतः यायेमाःगु खः, इलय् हे माःगु पलाः छी माः । वासः पिहां वयेकाः नं नेपालय् वयेत लिपा लातकि नेपाःमितय्सं अःखः दुःख सी । न्यने दु । कोरोनाया खोप नेपालय् हःसां भण्डारण यायेगु व्यवस्था मदु हँ ! खोप भण्डारण यायेत विशेष व्यवस्था इलय् हे मयाःसा नेपालय् खोपं ज्या काये फइमखु । खोप हयेत, सुरक्षित यायेत माःगु पूर्वाधारपाखे सरकारं इलय् हे ध्यान बीमाल । खोप वयेकाः वितरण व्यवस्था न्यायोचित मजुल कि आम जनतां थुकिया लबः काये फइमखु। कोरोनाया समस्या आम जनताया खः ।\nउकिं खोपया अवसर आम जनताय् सहज रुपं थ्यनेमाः । सुविधायुक्त मनूतय् लागि जक जुइ मजिउ। हल्ला न्यने दु, खोपया मूल्य तसकं थिके जुइ । थ्व खःसा सामान्य जनतां खोप काये फइ ला कि फइमखु ? सरकारं निःशुल्क याइ ला कि मयाइ? जनतां आर्थिक कारणं खोप काये मफुसा देय् खतरां मुक्त जुइ मखु । विदेशं सहयोगया रुपय् नं खोप वयेफु ! मनूतय् अनुमान दु। सहयोगया रुपय् वःगु खोपयात सशुल्क वितरण याये मजिउ । अथे हे खोप ब्ल्याक मार्केटरया ल्हाती लात कि आम जनतां दुःख सी । खोप वये न्ह्यः हे सरकारं खोप छ्यलेगु सन्दर्भय् वइगु दक्व समस्याप्रति इलय् हे ध्यान बियाःव्यवस्थापन यायेमाः ।","num_words":1116,"character_repetition_ratio":0.06,"word_repetition_ratio":0.089,"special_characters_ratio":0.352,"stopwords_ratio":0.004,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.998,"perplexity_score":82863.1,"cluster_detection":-1}
+{"text":"येँ (नेपालभाषा टाइम्स)- थुगुसी नं गुंपुन्हि व सापारु गुकुन्हु हनेगु धइगु खँय् तिथि विवाद जुयाः अन्यौल सिर्जना जूगु दु । पात्रोय् पुन्हि निन्हु क्यनाच्वंगु जुयाः निगू पर्व गबलय् हनेगु धकाः अन्यौल पिहां वःगु खः । ख्वपया तलेजुं वइगु भदौ १३ व १४ गते गुंपुन्हि व सापारु हनेगु धकाः निर्णय याःगु दु ।\nअथे हे येँया जनबहालं भदौ १४ व १५ गते गुंपुन्हि व सापारु हनेगु धकाः निर्णय यायेधुंकूगु दु । यलया हिरण्यवर्ण महाविहारं भदौ १४ गते छन्हुं हे गुंपुन्हि व सापारु हनेगु धकाः निर्णय याःगु दु ।\nयलय् सायाः पिकायेम्वाःगु जुयाः भदौ १५ गते कुन्हु मतयाः पिकायेगु धकाः निर्णय याःगु दु । थथे थीथी तिथि पिहां वःसां पर्व धाःसा थःथःगु हे परम्पराकथं हंसां जिउगु खँ नं धाःगु दु ।","num_words":156,"character_repetition_ratio":0.143,"word_repetition_ratio":0.054,"special_characters_ratio":0.343,"stopwords_ratio":0.013,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.99,"perplexity_score":157176.8,"cluster_detection":-1}
+{"text":"गंगा खुसि | यमुना खुसि | ब्रम्हपुत्र खुसि | बेतवा खुसि | नर्मदा खुसि | गोदावरी खुसि | कावेरी खुसि | गंडक खुसि | कोशी खुसि | बागमती खुसि | सरयू खुसि | रावी खुस�� | व्यास खुसि | सतलज खुसि | खडकई खुसि | सुवर्णरेखा खुसि | क्षिप्रा खुसि | हुगली खुसि | सोन खुसि | दामोदर खुसि | केन खुसि\nRetrieved from \"https:\/\/new.wikipedia.org\/w\/index.php?title=सतलज_खुसि&oldid=25813\"\nपुच:\nभारतयागु खुसि\nThis page was last edited on ३ मार्च २००७, at १०:५०.\nText is available under the Creative Commons Attribution-ShareAlike License; additional terms may apply. See Terms of Use for details.","num_words":153,"character_repetition_ratio":0.007,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.315,"stopwords_ratio":0.007,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.156,"perplexity_score":25067.3,"cluster_detection":-1}
+{"text":"गंगा खुसि | यमुना खुसि | ब्रम्हपुत्र खुसि | बेतवा खुसि | नर्मदा खुसि | गोदावरी खुसि | कावेरी खुसि | गंडक खुसि | कोशी खुसि | बागमती खुसि | सरयू खुसि | रावी खुसि | व्यास खुसि | सतलज खुसि | खडकई खुसि | सुवर्णरेखा खुसि | क्षिप्रा खुसि | हुगली खुसि | सोन खुसि | दामोदर खुसि | केन खुसि","num_words":71,"character_repetition_ratio":0.015,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.398,"stopwords_ratio":0.014,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.357,"perplexity_score":262170.5,"cluster_detection":-1}
+{"text":"थःगुहे मौलिक व ऐतिहासिक महत्वं जाःगु तजिलजि दूगु नेवाः लागा ख स्वःनिगः । थःगु कृति व स्वाभिमानयात कःघाना आतक न अस्तित्वय् दुगु नेवाःवस्ती खः तोखा । स्वःनिगः दुने हे येँया रत्नपार्कं ९.५ किलोमिटर व सामाखुसी चक्रपथं ४ किलोमिटर उत्तरपाखे शिवपुरी राष्ट्रिय निकुञ्जया क्वसं च्वंगु ऐतिहासिक व प्राचीन नेवाः वस्ती खः तोखा ।\nथनया किरातकालया शिलालेख, लिच्छविकालिन आलेख व मल्लकालिन कलात्मक कृति युगयुगतकं थनया महत्व दक्वसिगु न्ह्यःने ब्बयाच्वंगु दु । तोखाया चण्डेश्वरी द्यःगया सिढि (स्वाने फुती) अंकित नेपाल सम्बत ७९३ या अभिलेख व तप लाछिया नारायण द्यःगःया लिक्कसंच्वंगु शिलालेखय् लिच्छविकालया ५१९ अभिलेख उल्लेख अंकित याना तःगुदु । थुगु तथ्यं तोखा गुलि पुलागु, ऐतिहासिक महत्व व अस्तित्व थुगु बस्ती खःधइगु खँ झीसं अनुमान याये फु । अथेहे श्री स्वस्थानी ब्रत कथाय् वर्णन याना तःगु कथं दक्ष प्रजापती अस्वमेघ यज्ञ यायेगु थाय् व सतीदेवीं होमय् क्वब्वां वंगु थाय्, लिसे दक्ष प्रजापतिया शिर छेड्न (छयं पाःगु) व सतीदेवीया शरीरया जवःगु नुगःपा पतन जुया मुस्कानेश्वर चण्डीकेश्वरी उत्पती जुगु थाय् धका चण्डेश्वरी द्यःया उल्लेख याना तःगुदु । थुकीया दसि कथं आतकं न चिं दनि । अथेहे थन तेतीस कोटी देवीदेवता दु धायेगु न या ।\nन्हापा न्हापा तोखायात् लक्ष्मीपुर राज्य धकाःनं धायेगु यासां आःधाःसा तोखा जक धायेगु या । इतिहासया कुनाय सुलाच्वंगु नेपाल महात्म्यनं गोकर्��� महाद्यः तोखा अन्तर्गत क्यनातःगु दु । उगु इलय् तोखाया जुजु धर्मदत्तं विशाल नगर त्याकाः तोखा साँखुनिसे दक्षिण पाखे सँखमुल तक्क थःगु राज्य विस्तार यागु खँ न न्ह्यथना तःगु दु । थुगु उदाहरणं तोखाया महत्व ब्वयाच्वंगु दु । आतक नं अचल सम्पति जग्गा जमिनय् लगत भिडेयाइबलय् तोखांनिसे साँखु तक्क लगत तोखाया नामय् कःघाना (भिडेयाना) तःगु खनेदु । थुगु कारणं याना आतक नं तीन सय तोखा सात सय फेरा धाइगु धापु नं तोखा न्हापा तोखा नगरया मुकामया रुपय् न्ह्यानाच्वंगु खने दु । तोखाया इतिहासया बारे अझ न खोज व उत्खनन् यायेगु खःसा अझ नं इतिहास सुलाच्वंगु खँत् यक्व लुया वयेफुनी ।\nतोखा छगु जात्रा हे जात्राया शहर खः । थनया हरेक पर्व महोत्सवं थनया मौलिक प्राचिनता दिगो रुपं म्वाकातसे थीथी साँस्कृतिक पर्वं मनूयात इमिगु नैतिक आदर्श व जिम्मेवारीयात बोध याकेगु ज्या न याना वयाच्वंगु दु । तोखा येँया उत्तरी लागाय् नेवाः बस्ती मध्य दक्वसिवे साँस्कृतिक रुपं तःमिगु शहर खः ।\nतोखा चाकुया भण्डार खः धकाः न देय् न्यंक नां जाः । तोखाया नाः कायेबलय् न्ह्यने चाकु न ल्वाकज्या वई । न्हापा न्हापां चाकु तोखाय् जक दयेकी हं । तोखाय्हे तु पिना, तुया रसं चाकु दयेकी तर थौंकन्हय् धाःसा चाकु मेमेगु थासय् नं दयेकु । तोखा थःगुहे मौलिक परम्परा व संस्कृतिइ तःमि नेवाः वस्ती खः । थन बाह्रै महिना थीथी नखः चखःत हनेगु याना वयाच्वंगु दु । थ्व हे थीथी नखःत मध्ये न्ह्यने वयाच्वंगु दकलय् तःजिगु महत्वपुर्ण व न्ह्यैपुस्सेच्वंगु नखः खः विस्का नखः । गुगु जात्रा विक्रम संबतया न्हु दँ या न्हापांगु दिन अर्थात बैशाख १ गते खायु संल्हु खुन्हुनिसे न्ह्याना बैशाख ४ गते क्वचाइ । थुगु नखःया झ्वलय् तोखाय्च्वंगु सपनद्यः, चण्डेश्वरी भगवतीद्यः, गणेद्यः, क्वगु गणेद्यः, पिगंद्यः (इण्द्रायणी), महाद्यः व संसद्यः ७ खा द्यःयात खटय् तया बाजागाजा थाना धुमधाम नक्सां सिन्ह जात्रायासें तोखा दे चाहिइका हनाः वयाच्वंगु दु ।\nतोखा थःगुहे मौलिक परम्परा व संस्कृतिइ तःमि नेवाः वस्ती खः । थन बाह्रै महिना थिथि नखः चखःत हनेगु याना वयाच्वंगु दु । थ्व हे थिथि नखःतः मध्ये न्ह्यने वयाच्वंगु न्ह्यैपुस्से च्वंगु नखः ख येँया पुन्हि अर्थात समय्बजि नखः । खय्तला तोखाय् येँया पुन्हियात य¥यापुन्हि धकाः धायेगुया । सायद येँयापुन्ह��� खँगो अपभ्रम्स जुया थथे य¥या पुन्हि जुगु खय्फु । दकलय् न्हापा तोखाय् हनिगु येँया पुन्हिया बारे जानकारी बीगु न्ह्यः छितः येँया पुन्हिया गुकथं न्ह्यात व सुना न्ह्याकल धइगु खँय् पाखे नि बःचा हाकलं म्हसिका बिइगु तातुना ।\nयेँया पुन्हि\nभाद्रशुक्ल पूर्णिमाया दिनय् येँय्च्वंगु नेवाः समुदायनं दँयदंसँ येँयापुन्हि हनाः वयाच्वंगुदु । येँया पुन्हियात सम्हय्बजि नखः वा चाड नं धायेगु याः । थीथी थाय् अनुसार थुगु पर्व थःगु मौलिक पह कथं हना वयाच्वंगु दु । थुगु दिनय् बहनि दलुचाय् चिकं इताय् तया मत च्याकाः दलुचायात विधिपुर्वक पूजायाना सम्हय्बजि छायेगु चलन दु । पूजा धुंका सम्हय्बजि प्रसादया रुपय् इना नयेगु झीगु चलनं दुगु खत ।\nथजागु संस्कृति रहस्यमय दकलय् न्हापा भाद्र पूर्णिमायात येँयापुन्हि अर्थात सम्हय्बजि नखःया रुपय् छय् हना वयाच्वंन धइगु खँः थुइके तसकं आवश्यक जुइ । देवमाला वंशावली कथं कलिगत वंर्ष ३८२५ य् तत्कालिन लिच्छवी जुजु गुणकामदेवं थःम्हं म्हगसय् खँगु कथं देवी महालक्ष्मीया खड्ग आकारया थीथी नांया द्यःया पीठतः पलिस्था याना कान्तिपुर नगरी नांया बस्ती दयेकल । थथे कान्तिपुर नगरी पलिस्था जुइ धुंकाः प्रत्येक वर्ष भाद्र शुक्लपक्ष द्वादशीनिसें पून्हि तक्क प्यन्हु न्यंक नगर पलिस्थाया वार्षिक उत्सव हनेगु परम्परा वहे जुजुं न्ह्याकूगु खः धकाः धायेगु या । उगु ईलय् विजुलि मतया विकास मजुगुलि छेँय छेँय दलुचा यःखाना गुकु चिकं इताय् तयाः च्याकेगु व त्वा त्वालय् नं झ्याःथे जागु थानं लात् बःहय् धंका उकि द्यःने पाल्चा च्याकाः उत्सव हनि । थःथे न्यंकलं मत च्याकिबलय् कान्तिपुर नगरी मतया जलं झःझ धाय्क तुईस्य च्वं हं । उगु इलय् थथे च्याकिइगु मतया जः ख्वप व यलयं झःझ धाय्क खने दु हं । अले उत्सवया प्यन्हुगु दिं पुन्हि दिं व च्याका तःगु दलुचा व पाल्चायात पूजा याना समय्बजि छानां समय्बजि नखः धकाः हनाः नगरोत्सव क्वचाय्केगु याइ हँ । लिपा शाहवंशीय जुजुपिन्सं स्वंगु देय् येँ, यल व ख्वप त्याकाः थःगु शासन न्ह्याकेधुंका पृथ्वी नारायणया काय् प्रतापसिंह शाह नं हनुमान ध्वाखा परिसरय् इन्द्रध्वजोत्थान याना लिङ्गो थना इन्द्रजात्रा धकाः नामाकरण याना मेगु प्यन्हु तना चान्हुतक्क थुगु पर्व हनावया च्वंगु धायेगु याः ।\nकान्तिपुर नगरयात झी नेपालभाषा�� येँय् देय् धकाः धायेगुयाः अथेजुगुलिं थुगु नखः वा पर्वयात येँया धायेगु याः । आःतकं नेपाल भाषाभाषीपिन्सं इन्द्रजात्रा मधासे येँया हे धायेगु याः, भाद्रपुन्हिया दिंयात नं येँयापुन्हि धायेगु या । इन्द्रजात्रा धकाः लिपा तिनि गैर नेपालभाषा भाषिपिंसं तःगु खः । अथेहे येँया चखःलय् मल्ल जुजुपिन्सं थःगु शासन ईलय् कुमारीया रथयात्रा यायेगु नं तंगु खः व चलन न्ह्याकुगु खः । मल्ल जुजुपिंसं नेपालय् शासन यायेगु होता चुलाय्वं इमिसं देय्याहे इष्ट द्यःया रुप तलेजु देवीया पलिस्थायाना नित्य आराधना यायेगु चलन न्ह्याकुगु खः धासा तलेजु देवीया रुपय् कुमारीयात नं पलिस्था याना कान्तिपुर नगरोत्सव अर्थात येँया नखःलय् कुमारीयागु रथयात्रा न्ह्याकुगु खः ।\nप्रत्येक वर्ष भाद्र शुक्लपक्ष द्वादशीनिसें पुन्हि तक्क प्यन्हु न्यंक तोखाय् थःगु हे मौलिक कथं येँयापुन्हि हना वयाच्वंगु दु । येँया पुन्हिबलय् बहनि कलखय् सुकुन्दा च्याकाः सास्कृतिक बाजं थाना तोखा देय्च्वंगु द्यःगलय् मतबिया चाहिला हनाः वयाच्वंगु दु ।\nभाद्र द्वादसि खुनु सांगितिक धुन व यइपुस्सेच्वंगु लकसय् धुमधाम नकसां येँयापुन्हि हनाः वयाच्वंगु दु । (हनेगु परम्परा दु ।) सुथ तोखाया मुमु चुकय्, लाछि नितःति जाःगु प्यंगः थां धंका द्यःखा थेय् न्यंक दय्की । थुगु थां थनेधुंका दकलय् च्वय् छ्वाली सुः वा प्लास्तीक तया पुर्छि । अले थांया दथुइ लाक तहतह सिपु लायेगु या । उगु सिपुती १०८ दलु अथवा पाल्चा तई । थथे पुछिइगु मु कारण वांहा वया पाल्चाय् च्याकातगु मत मसिइमा धका खः । अथेहे छगु ग्वःलागु हासा वा सिंखय् इन्द्रया प्रतिमा कथं मिखा, न्हाय्, म्हुतु च्वया तई । गनं गनं धाःसा छगः थां जक न थनाः तईसा गनं गनं धाःसा लसकरं दलुचा व पाल्चा जक नं तयेगु चलन दु । थथे छगः जक थां इन्द्रया प्रतिमा तयातई सा (हाथ द्यः) आकाश भैरवया मुर्ति नं ब्वयेगु चलन दु । हाथ द्यःया प्रतिमा ब्वयेगुया थःगुहे मौलिक महत्व दु जुइमा ।\nचिचाधिकःपिं नानीपिं लिसें ल्यासे मय्जुपिं व ज्याथीपिं बहनि कलःखय् सुकुन्दा च्याकाः सास्कृतिक बाजं थानाः तोखा देय्च्वंगु द्यःगलय् मतविया चाहिला हना वयाच्वंगु दु । सनिइलयया ७ ता ईलय् तोखाय्च्वंगु मु चुक गणेद्यःयाथाय् दक्वं मुनी । अनंलिपा तोखाय्च्वंगु फुक्कं दापा खलः बाजा खलः बाजं पुया गणेद्यःयाथाय् वई । सु न्हापा वःगु खः उगु कथं बाजा खलः बाजा पुया थाना लसकरं तोखा देय् चाहिलेत न्ह्यज्याई सा, उमिगु न्ह्यः न्ह्यः मत बियाःवनिपिं लसकरं च्वना बुलुहुँ बुलुहुँ न्ह्यःने वनी । थथे मत बिया वनीबलय् गणेद्यःथासं क्व लाछि ,थने लाछि नासः द्यः, क्वखः द्यः (तलेजु द्यः) जुया गणेद्यःयाथाय् वया क्वचाइ । थुकथं स्वन्हु तक न्ह्याइ ।\nयेँया पुन्हिया लिपांगु दिं खुन्हु न्ह्याबलें थे गणेद्यःयाथाय् ६ ताः इलय् मुनि या गनं तोखाया बस्ती पिनेच्वंगु सपनद्यःयाथासंनिसें मत बिया वनी अनं चण्डेश्वरी द्यः व अजिमा द्यः नं वनी, अनं लिहा वया पिगं द्यःयाथाय् वना न्हापाथें तोखा देय् चाहिली । कथंहं ११ः३० १२ः०० बजे ती क्वचाइ । मतबिइगु सिधय् धुंका दापा खलः व बाजा खलःया पालापिंसं मत बियावःपिन्त भ्वय् नकेगु चलन न दु । अथेहे मत बिया वयेगु क्वचालेवं दलु वा पाल्चा पूज्याना समय्बजि इनाबिइ धाःसा गुलि गुलिसिनं थःगु छेँयच्वंगु दलुचा नं पुज्यायेगु याः । थ्वहे दिन तोखाय् चछि तकं मनुत पुचः पुच मुनाः म्येहाला तोखा देय् चाहिलेगु चलन दु । थुगु दिं छचासां चाहिलेमा धईगु धापु दु । थुगु दिनय् गुलि गुलिस्या धासा घाँय् पुइगु ब्वलखलया भ्वय् नयेगु चलन दु ।\nथथे चाहिलेत वालखः म्हुवनेगु धाइसा अथेहे सबुचा इलय् धिम्यँ बाजं लिसे वालख म्हुवने धकाः गन गन फोहार दु कं न्हाकं दु अन अनं चाह्यूवनि । थथे चाह्यूवनिबलय् कथं कःसां आया तकं धायेमज्यू हं, नवःसां नवः धाये मज्यू धाईगु धापु दु ।\nतोखाया सँस्कृति व रीतिरिवाजया वारे अझ सिइकेमाःसा तोखाया सँस्कृति व रीतिरिवाजया जानकारी न्ह्यब्वया वयाच्वंगु न्हापांगु अनलाइन संस्करण www.newsoftokha.blogspot.com स्वया दिफई । . newsoftokha@gmail.com\nPosted by raj shrestha at 11:08 AM\nEmail ThisBlogThis!Share to TwitterShare to FacebookShare to Pinterest\nLabels: Opinion\nNo comments:\nPost a Comment\nNewer Post Older Post Home\nSubscribe to: Post Comments (Atom)\nPublisher\nNajar Ram Maharjan\nContributors\nJwojalapaweekly@gmail.com\nUnknown\nkirtipur.com.np\nraj shrestha\nकीर्तिपुर सन्देश अंक १\nHistoric First Issue of KIRTIPUR SANDESH\nPopular Posts (Last 7 days)\n(no title)\nचिनाखँ--झी आजु अजिपिं धैपिं च्वमि ः रमेशमान महर्जन झी पुर्खाया मू लुखाँ दुहाँवपिं काय म्ह्याय छय छुइपिन्त वालः विया वंपिं सकसिनं हंका इज्जत...\nनेकपा एमाले कीर्तिपुर नगर कमिटीको छैठौं नगर अधिवेशन कस्तो होला ?\nनेकपा एमाले कीर्तिपुर नगर कमिटीको छैठौं नगर अधिवेशन कस्तो होला ? अहिले कीर्तिपुरमा नेकपा एमालेको छैठौं नगर अधिवेशनको खूव चर्चा चलिरहेको छ ...\nराराहिल स्कुल���ा जिपिए ४ ल्याउने एसईई टपर अभिज्ञा बेलबासे वैज्ञानिक बन्न चाहन्छिन\nराराहिल स्कुलका जिपिए ४ ल्याउने एसईई टपर अभिज्ञा बेलबासे वैज्ञानिक बन्न चाहन्छिन अर्घाखांचीमा जन्म भै हाल कीर्तिपुर नगरपालिका वडा नं.५ छुग...\nलसता मां पुचःको सहानिय पहल\nअंक ११६ ने. सं. ११३३ कौलागा एकादशी बुधवाः २०७० कार्तिक १३ गते बुधवार Oct -30, 2013 लसता मां पुचःको सहानिय पहल कीर्तिपुर नगरपालि...\nबहुप्रतिक्षित हाथु स्वरूपका बाघभैरबको विशाल मुखाकृति कीर्तिपुर ल्याइँदै\nबहुप्रतिक्षित हाथु स्वरूपका बाघभैरबको विशाल मुखाकृति कीर्तिपुर ल्याइँदै —भरत महर्जन सायद् अधिकांश कीर्तिपुरवासीहरूलाई थाहा ...\nBlog Archive\nBlog Archive May (1) April (3) March (2) February (2) January (6) December (10) November (5) October (3) September (9) August (6) July (10) June (4) May (6) April (1) February (1) January (8) December (2) November (8) October (4) September (7) August (12) July (6) June (6) May (4) April (9) March (7) February (6) January (7) December (9) November (10) October (23) September (14) August (13) July (20) June (11) February (11) January (6) November (7) October (4) August (1) June (7) May (15) April (17) March (3) February (1) December (1) September (4) August (11) July (7) April (1) March (1) February (1) January (7) December (11) May (12) March (1) February (1) January (2) December (5) November (4) October (4) September (10) August (17) July (22) May (4) April (15) March (10) February (14) January (7) December (15) November (12) October (21) September (30) August (19) July (2) June (4) May (4) April (5) March (4) February (8) January (1) December (5) November (3) October (8) September (1) August (4) July (4) June (5) May (4) April (3) March (8) February (3) January (5) December (5) November (3) October (4) September (4) August (11) July (3) May (6) April (3) March (3) February (6) January (3) December (5) November (38) October (2) September (61) August (5) July (5) June (21) May (53) April (26) March (10) February (57) January (74) December (51)","num_words":2873,"character_repetition_ratio":0.055,"word_repetition_ratio":0.133,"special_characters_ratio":0.374,"stopwords_ratio":0.01,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":91834.9,"cluster_detection":-1}
+{"text":"एकाला (अंग्रेजी भाय:Ekala), नेपायागु लुम्बिनी अञ्चलयागु रुपन्देही जिल्लायागु गाँ विकास समिति खः। थ्व थासे1230खा छेँ दु।","num_words":23,"character_repetition_ratio":0.0,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.412,"stopwords_ratio":0.043,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":52452.8,"cluster_detection":-1}
+{"text":"न्हूगु शैक्षिक सत्र सुरु जुइ न्ह्यः येँ महानगरपालिकां थः मातहतया फुक्कं ब्वनेकुथिइ नेपालभाषाया स्थानीय पाठ्यक्रम ब्वंकेत पौ छ्वःगु दु । शिक्षा विभाग अधिकृत मोतिराज खनालं आधारभूत तह अथे धइगु १ कक्षा निसें ८ कक्षा तक स्थानीय पाठ्यक्रम अनिवार्य रुपं ब्वंकेत परिपत्र जारी याःगु खः । येँ महानगरपालिकाया ७ क्वःगु नगर परिषद् मुँज्यां थुगु शैक्षिक सत्रंनिसें स्थानीय पाठ्यक्रम स्थानीय भासं ब्वंकेगु निर्णय याःगु खः । थौं स्वयां नं दीर्घकालीन रुपं तसकं महत्वपूर्ण निर्णय याःगुलिं महानगरया मेयर, उपमेयर, नगर परिषदया सकल दुजः, महानगरया कर्मचारी, स्थानीय पाठ्यक्रम तयार यानादीपिं लगायत सकल संस्कृति व भाषा अनुरागीपिं सुभाय्या पात्र जुयादी । येँ महानगरपालिका नापं यल व किपुलिं नं स्थानीय पाठ्यक्रम स्थानीय भासं ब्वंकेगु निर्णय यायेधुंकूगु जुल ।\nयेँ महानगरं थः अन्तर्गत लानाच्वंगु सरकारी नापं निजी ब्वनेकुथिइ स्थानीय विषय अनिवार्य यायेधुंकाः थुकिया बारे टिकाटिप्पणी नं सुरु जूगु दु । विशेष यानाः एकल भाषा व संस्कृतिया महेन्द्रीय राष्ट्रवादपाखें ब्वलंपिं मनूतय्सं थुकियात सकारात्मक मिखां मस्वइगु स्वाभाविक खः । अथे खःसां अज्याःपिं मनूतय्सं प्वंकाच्वंगु बिचारय् धाःसा छुं नं दम खनेमखु । केवल नेवाः भाय् मथूपिंत नेपालभाषा ब्वंकेत थाकुइ धइगु हल्का टिप्पणी यानाच्वंगु खनेदु ।\nदकलय् न्हापां थन थुइकेमाःगु मू खँ धइगु महानगरपालिकां ब्वंकेत्यंगु विषय भाषा मखु । थन नेपालभाषाया व्याकरण वा लिपि स्यनेत्यंगु मखु । ब्वंकेत्यंगु विषय स्थानीय पाठ्यक्रम खः । उकिया माध्यम भाय् जक थनया स्थानीय भाय् नेपालभाषा खः । गनं नं झीसं स्थानीय विषयवस्तु, कला, संस्कृति, सम्पदाया विषय ब्वनी उकियात ग्रहण यायेगु उच्चतम माध्यम धइगु अनया स्थानीय भासं ब्वंकेगु÷ब्वनेगु हे खः । झीगु कला संस्कृतिया बारे अध्ययन यायेगु निंतिं थन वःपिं आपालं विद्वानतय्सं थनया इतिहास व संस्कृतिया अध्ययन नेपालभाषां याःगु दसुत यक्व दु ।\nमानवशास्त्री सिगफ्रेड लिनहार्ड निसें डा. डेभिड गेल्नरं तक नेवाः भाय् स्ययेकाः जक थनया बारे ज्ञान हासिल यानादीगु खः । नेवाःतय् सन्दर्भय् जक मखु गन नं संस्कृति, सम्पदा व इतिहासया बारे ब्वनेगु निंतिं मजिमगाःगु धइगु अनया स्थानीय भाय् खः । उकिं स्थानीय विषयवस्तुया अध्ययन अध्यापन स्थानीय भासं ब्वंकेगु स्वयां मेगु भासं ब्वंकाः दुग्यंक ज्ञान कायेत थाकुइ ।\nभाय् ब्वनेगु सन्दर्भय् छता खँ । थनिं २३ दँ न्ह्यः छम्ह पासा थः छेँजः नाप भारतया महाराष्ट्रय् वनेमाल । पासाया बाया ज्याया सन्दर्भय् उखे वनाः ब्वनेमाःगु वया बाध्यता जुल । अन वनेधुंकाः वया फुक्कं शिक्षण अंग्रेजी भासं यायेगु ज्या जुल । तर छगू विषय वं मराठी नं अनिवार्य रुपं ब्वनेमाःगु जुल । अनया स्थानीय भाय् जूगुलिं उगु भाय् ब्वने मदु धइगु छुट वयात मन्त । न व मराठा, न व भारतया मेमेगु जातिया मनू । छम्ह अन्तर्राष्ट्रिय विद्यार्थी जूसां अनया स्थ���नीयताया सम्मानय् वं मराठी भाय् अनिवार्य ब्वनेमाल । थौं वहे मराठी भाय् ब्वनेखंगुलिं वं पुणेया छगू तःधंगु कम्पनीइ बांलाःगु ज्या याये खनाच्वंगु दु । मराठा मसःगु जूसा पुणेय् वयात व ज्या मदइगु खः ।\nस्थानीय संस्कृति व सम्पदा चाहिँ ब्वंकेमाः धायेगु अले स्थानीय भाय् धाःसा छ्यले मजिउ धायेगु । थ्व शिक्षा बीपिं शिक्षित वर्गपाखें ल्हानाच्वंगु ‘डबल स्टान्डर्ड’ खँ खत । अज्याःपिं शिक्षित वर्गं भाय् धइगु स्वयम् हे छगू संस्कृति व अमूर्त सम्पदा खः धकाः गथे ल्वमंकूगु ? संस्कृति व सम्पदा स्यनेमाः तर वहे संस्कृति व सम्पदा जुयाच्वंगु भाय्या माध्यमं धाःसा ब्वंके मजिउगु ला ?\nच्वमि स्वयम्यात नं माध्यमिक तह लिपा चीनय् वनाः ब्वनेगु ह्वःताः चूलात । इतिहास व संस्कृतिया अध्ययन यायेत वनागु नं मखु । तर भाय् मस्यंसा अनं ब्वनेगु अवसरपाखें बञ्चित जुइ मालीगु । उकिं अनिवार्य रुपं चिनिया भाय् ब्वनेधुंकाः जक उच्च शिक्षा हासिल यायेफत । थौं चिनिया भाय् स्यना काये खंगुलिं रोजगारीया न्हूहूगु ह्वःताः चूलानाच्वंगु जुल । भारत व चीनय् जक मखु फ्रान्सय् वनेबलय्, क्यनाडाया क्युबेकय् वनेबलय्, फिनल्याण्ड, नर्वे, जर्मन आदि आपालं थासय् नं थःगु भाय्यात उलि हे महत्व बियातःगु दु । आधारभूत, माध्यमिक व उच्च शिक्षा जक मखु भाय्या महत्व ज्या यायेत वनेबलय् तकं दु । थौं कोरियाय् वनीपिं कोरियन भाय् स्यनेत भाय्या कक्षा कयाच्वंगु व जापान वनेत जापानिज स्यनाच्वंगु झीगु मिखाया न्ह्यःने हे दु ।\nतर्क यायेफु, थ्व दक्वं ला अन्तर्राष्ट्रिय भाय् जूगुलिं ब्वनातःसां फाइदा हे जुइ । तर न्ह्यसः नु, छु भाय् स्थानीय व छु भाय् अन्तर्राष्ट्रिय धकाः गुकथं स्वयेगु ? निगू दशक न्ह्यः चिनिया भाय् केवल चिनियातय् जक भाय् खः । तर भाय् प्रति चिनियातय्सं क्यंगु सम्मान व मतिनां थौं चिनिया भाय् विश्वया छगू प्रमुख भाय् जुया वल । उखे तामिल, पञ्जाबी व तेलुगु भाय्यात भारतया प्रान्तीय भाय् जक खः धकाः ध्याकुनय् तयातःगु खःसा पञ्जाबी पञ्जाबय् जक व तामिल तामिलनाडुइ जक ल्हाइगु जुइ । तर थौं सिंगापुरया साइनबोर्डय् तकं तामिल भाय्पाखें सुचं तयातःगु दइ । मेमेगू देशय् पञ्जाबी, तेलुगु, गुजराती भाय्यात नं महत्व बियातःगु दु ।\nछगू इलय् हिब्रु भाय् अस्तित्वविहीन जुइगु अवस्था थ्यंगु खः । तर थौं हिब्रु अन्तर्राष्ट्रिय ख्यलय् छगू महत्वपूर्ण भाय् जुयाबिउगु दु । उकिं छु भाय् स्थानीय जक खः छु अन्तर्राष्ट्रिय भाय् खः धइगु झीसं याइगु ज्याखँ व सोचया खँ खः । थौं स्थानीय विषय नेपालभासं ब्वनाः नेवाः भाय् ल्हाइपिं अप्वः जुया वनीगु खःसा थुलिमछि इतिहास व संस्कृति दुगु थ्व भाय् छाय् अन्तर्राष्ट्रिय भाय् जुइ फइ मखु ? अथें नं नेपाःया अस्तित्व विश्वया न्ह्यःने ब्वयेगु निंतिं संयुक्त राष्ट्र संघय् नेवाः भाय् व नेवाःतय् रञ्जना लिपि हे दर्ता जुयाच्वंगु दु । अन्तर्राष्ट्रिय ख्यलय् थःगु देय्या अस्तित्व ब्वयाच्वंगु थःगु देय्या हे भाय् ब्वंकेत÷ब्वनेत छाय् समस्या ?\nअथेला स्वनिगः दुने केवल नेवाःत जक मखु देय्न्यंकंया विद्यार्थीत वयाः ब्वनाच्वंगुलिं थ्व व्यवहारिक मजू नं धायेगु यानाच्वंगु दु । स्वनिगः दुने न्ह्यागु थासं वयाः नं ब्वनेफु, च्वनेफु तर अथे धायेवं स्वनिगःया संस्कृति व सम्पदा ब्वंकेमदु धायेगु ला छगू अतिवादी बिचाः खः । स्वनिगलं च्वनेत, ब्वनेत, न्ययेत थाय् बियाच्वंगु दुसा थनया स्थानीय विषय ब्वंकेत धाःसा छाय् समस्या ? अथे खःसा हलिंन्यंकंया मनूत वयाः च्वनाच्वंगु मुम्बई शहरय् मराठी मब्वंकेमाःगु खः । चीनया अन्तर्राष्ट्रिय स्तरया ब्वनेकुथिइ चिनिया भाय्या पलेसा अंग्रेजीं ब्वंकेमाःगु खः । तर अथे मजू । देय् दुनेया जक मखु देय् पिनेयापिं नं अन वयाः याउँक शिक्षा कयाच्वंगु दु । कारण स्थानीय भाषा, संस्कृति व सम्पदाया सम्मान खः ।\nछथी मनूतय्सं नेपालभाषा ब्वंकाः सामाजिक सद्भाव स्यनीगु तकं खँ ल्हायेगु शुरु याःगु दु । संसारय् स्थानीय विषय ब्वंकाः सामाजिक सद्भाव स्यनीगु खःसा थौं क्यानडाया क्युबेकय् फ्रेन्सेली भाय् ल्हाइपिं बाहेक मेपिं सुं मदइगु खइ । जर्मनी, फिनल्याण्ड, नर्वे आदि देय्या सामाजिक सद्भाव तसकं स्यंगु जुइमाःगु खः । मेथाय् छाय्, झीथाय् जक स्वयेगु खःसा गैर खस भाषीतय्त खस भासं ब्वंकाच्वंगुलिं थनया सामाजिक सद्भाव स्यना वनेमाःगु खः । तर अवस्था अथे मजू । न्हूगु संस्कृति, संस्कार, सम्पदा व भाय् सयेकाः मनूतय् दथुइ सद्भाव स्यंकीमखु, बरु सद्भाव अझ अप्वः क्वातुयावनी ।\nथौं विद्यार्थीतय्त सही रुपं मार्गनिर्देश यायेमाःपिं गुलिखे शिक्षक\/शिक्षिकातय्सं नं स्थानीय विषय नेवाः भासं ब्वंकेगु बारे नकारात्मक तर्क यानाच्वंगु खनाः । वय्कःपिनि तर्क ���ु– स्थानीय संस्कृति व सम्पदा ब्वंकेमाः, बांलाःगु खँ खः । तर फुक्कसिनं थुइगु खस नेपाली भासं ब्वंकेमाः । गैर नेवाःतय्त नेवाः भाय्या भार बी मजिउ । अजूचाःगु विषय, झीसं थःगु मांभासं ब्वने मखं । अथे खःसां नेपाःया छगू भाय् खः धकाः खय् नेपाली भासं ब्वना । खय् नेपाली भाय् झीगु मांभाय् मखुसां नं झीत थ्व भासं ब्वंकूगु इलय् वय्कःपिंसं थज्याःगु तर्क गबलें नं याःगु मखना ।\nमांभाय् मखुपिं नेवाः लगायत तामाङ, गुरुङ, राई, लिम्बु, मगर, थारु, मधेशी लगायतं नं खय् नेपाली भासं ब्वंगु खः । तर उमित मेगु भाय्या भार लात धाइगु तर्क गबलें न्यनेमदु । उकिं नेवाः मांभाय् मखुपिंसं नेवाः भासं ब्वनेत थाकुइ धइगु तर्क अथें नं तार्किक मजू । थौं अज्याःगु हे ब्वनेकुथिइ अन्तर्राष्ट्रिय भाय् धकाः चिनिया, स्पेनिस व फ्रेञ्च भाय् स्यनाच्वंगु इलय् भार मजू, थःगु देय्या छगू भाय्या माध्यमं स्थानीय पाठ्यक्रम ब्वंकेगु इलय् भार जुइगु थ्व गज्याःगु तर्क ? उकिं भाय् ब्वनाः भार जुइ धइगु थ्व तर्क उपिं थःपिंसं हे खण्डन यानाच्वंगु दु ।\nमेगु, स्थानीय संस्कृति व सम्पदा चाहिँ ब्वंकेमाः धायेगु अले स्थानीय भाय् धाःसा छ्यले मजिउ धायेगु । थ्व शिक्षा बीपिं शिक्षित वर्गपाखें ल्हानाच्वंगु ‘डबल स्टान्डर्ड’ खँ खत । अज्याःपिं शिक्षित वर्गं भाय् धइगु स्वयम् हे छगू संस्कृति व अमूर्त सम्पदा खः धकाः गथे ल्वमंकूगु ? संस्कृति व सम्पदा स्यनेमाः तर वहे संस्कृति व सम्पदा जुयाच्वंगु भाय्या माध्यमं धाःसा ब्वंके मजिउगु ला ? अले स्थानीय भासं स्थानीय पाठ्यक्रम मब्वंकीगु खःसा संस्कृति व सम्पदा प्रति क्यनाच्वंगु सहानुभूति केवल गोहीया मिखां हायेकूगु ख्वबि थें जक जुइ । छक्वः बिचाः याये, थज्याःगु ‘डबल स्टान्डर्ड’ खँ ल्हाइपिं शिक्षक-शिक्षिकातय्सं खोले यानातःगु ब्वनेकुथि व थज्याःपिंसं ब्वंकीगु ब्वनेकुथिइ छिगु\/झीगु मस्तय्सं गज्याःगु शिक्षा हासिल याइ ?","num_words":1733,"character_repetition_ratio":0.07,"word_repetition_ratio":0.086,"special_characters_ratio":0.38,"stopwords_ratio":0.004,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":126666.8,"cluster_detection":-1}
+{"text":"गंगा खुसि | यमुना खुसि | ब्रम्हपुत्र खुसि | बेतवा खुसि | नर्मदा खुसि | गोदावरी खुसि | कावेरी खुसि | गंडक खुसि | कोशी खुसि | बागमती खुसि | सरयू खुसि | रावी खुसि | व्यास खुसि | सतलज खुसि | खडकई खुसि | सुवर्णरेखा खुसि | क्षिप्रा खुसि | हुगली खुसि | सोन खुसि | दामोदर खुसि | केन खुसि","num_words":71,"character_repetition_ratio":0.015,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.398,"stopwords_ratio":0.014,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.357,"perplexity_score":262170.5,"cluster_detection":-1}
+{"text":"थ्वँ थीथी कथंया दु । प्या:थ्वँ, अजिथ्वँ, तिथ्वँ, भ्याबरथ्वँ, ब्यःयाथ्वँ आदि थ्वँया जात खः । थ्व बाहेकं तिथ्वँय् नं अजिथ्वँ, मूतिखँ, भाैथ्वँ, बःताथ्वँ आदिया नां दु । थुपिं जुल जाकिं दयेकीगु थ्वँ । जाकि बाहेक मेमेगु अन्न दुसि, कःनि, छ्व आदिया नं थ्वँ दयेकेगु याः । थज्याःगु अन्नं दयेकीगु थ्वँयात अन्नया नां कथं हे दुसियाथ्वँ, कःनियाथ्वँ, छ्वथ्वँ आदिया नामं नामाकरण यानातःगु दु ।\nस्वनिगलय् नेवाःतसे थ्वँयात यक्व कथंया ज्याखँय् छ्यलेगु यानावयाच्वंगु दु । ज्या यायेत बल दइगु श्रोतया रूपं निसें नखःचखःबलय् त्वँसाया रुपय् थ्व छगू महत्वपूर्णगु चीज कथं थुइका वयाच्वंगु दु । उकथं हे बिधि ब्यबहार हनेगुं निसें भ्वका भ्वःजन, गुथि पर्व, संस्कृतिया ख्यलय् नं थ्वँयात महत्व बियातःगु दु । थ्वँ बाहेक समय् बजि तयाः याइगु पुजाया लिसें छाहायेके पुजा व मध्यपान चलय् जूपिं द्यः पिन्थाय् पात्र थनेत नं थ्वँ तया: पात्र थनेगु चलन दु ।\nथ्वँ दयेकेत न्हापां हाजा निं दयेके मा: । हाजा मदयेकं थ्वँ दयेके फइमखु । छु अन्नया थ्वँ दयेकेगु खः उगु अन्नयात हाया: न्हापां हाजा दयेकेगु याइ । हाजा हायेगु यात प्वः हायेगु धाइ । प्वः हायेया नितिं यक्व कथंया साधन मा: । थज्यागु साधनयात प्वः हाये ज्वलं धायेगु याइ । थन थीथी अन्न मध्ये जाकिं दयेकीगु थ्वँयागु जक बर्णन यायेत्यनागु दु ।\n१. प्वः हायेत माःगु साधन ज्वलं :–\nफोसि :– ल: दायेकाः जाकि हाया बुकेत ।\nपोतासि :- मा:बुइक फ्वयातःगु जाकि तया: हायेत ।\nभालिंचा :- पोतासिया प्यंचालय् च्वंगु ह्व:या द्यःने जाकि कुतुं मवंक तर हा थहाँ वये फयेक तयेत ।\nहासा बाय् मेगु छु नं त्वपुसा :- पोतासि द्यःने हा मज्वयेक पुसा तयेत ।\nहिसाकाप: : – फोसि व पोतासिया बिचय् हा मज्वयेक छचाः लिं वासर थें हिनेत ।\nयंकेदाला :- हायागु जाकि बाभू वन धायेव सिला: ल: यंकाछ्वयेत ।\nबाता बाय् भ्यग: :- बाभू वंका: जाकि सिलेत ।\nछुसि :- मि च्याका: ल: दायेकाः हायागु अन्न बुकेत ।\nदेमाचा छपा : : – हाजा तुया: घ्व: खनेत ।\nदाला, पिचा, भेग: बाय् मेगु धुं नं थल :- हाजा घ्व: खनाः तयेत ।\nचाग:चा निगः स्वंग: : – फोसी दुने तया: स: वयेकाः लः दापा: वना: सुना वं मवं सीकेत ।\nभुतू :- फोसिया प्यंचा: कथं द्यःने ह्वः तया: मि च्याकेत दयेकातःगु थाय् । (भुतूया बनावत छुसि दुइगुली निर्भर जुइ । गज्याःगु छुसि दुया प्वः हायेगु खः वखतं भुतू दयेकेगु याइ । यक्व नौ पिहाँ वइगु सु, छ्वालि दुइगु जुल धाःसा नौ घ्वायेत छखे साइदय् नं छप्वाः ह्व: तइ )\n२. प्वः हायेगु तरिका\nप्व: हायेत दकले न्हापां जाकियात भचा मा: फ्वयेगु याइ । फ्वये न्ह्य : म्व: धू आदि छुं दःसा हायाः यच्चुका छ्वइ ।\nफोसि भुतुलिइ देछुना: उकी माःकथं लः तइ । मि च्याकाः ल: दायेकी । लः दाइथे च्वन धायेव पोतासि दुने भालिंचा तया: उकिइ द्य:ने मा:फ्वया तयागु जाकि तया: फोसी देछुइ । जाकि तइबलय् दक्वं छक्वलं तइमखु । छक:या फछि निफा जक तइ । तये धुनेवं माथं वंकेगु याइ । न्हापा तयागुली बांलाक हा वलकि जक मेगु तइ । यक्व हाये माली बलय् प्यक: न्याक: यानाः तयेगु याइ । फोसि व पोतासि स्वा:थाय् भुली हा मज्वयेक हिसाकापतं हिनी । पोतासि द्यःने नं हा मज्वयेक पुसा तयेगु याइ । जाकि बाभू वंथें जुल धायेवं घ्व: खना: बाता बाय् भ्यगतय् तया: यच्चुगु लखं छक: सिलेगु याइ । थुकियात हाजा सिलेगु धाइ । सिले धुंकाः यंके दालाय् लः दक्वं यंका: हानं हासिइ तया: हाइ । थुबलय् नं दक्वं छक्वलं तइमखु । न्हापाथें हे भचा भचा याना : माथं वंक तइ । छचाः लिं बांलाक हा थहाँ वये धुंकाः जक मेगु तइ ।\nहाजा बुत धायेव घ्व: खना: सालुक हिली । बँ थिला तयागु बँय् जूसा यच्चुक बँ पुना: ल: भचा हा: याना: हिली । मेगु बँ जूसा यच्चुगु बोरा, ताथ बाय् मेगु छुं नं लाया : हिलेगु याइ ।\n३. प्वक दयेकेत माःगु ज्वलं :- –\nहाजा :– हां जक बुकातःगु जा ।\nमना :– जडिबटि कथं म्हसीका दुगु वनस्पतिं दयेकातःगु बस्तु ।\nक्वंचा :– मनां वालातःगु हाजा तयेगु चाया थल ।\nघायेम्व: : – क्वंचाय् च्वंगु हाजा क्व वयेकेत भुनेगु भुसा ।\nभांग्रा बाय् सुकू :– क्वंचाय् द्यः ने त्वपुइत ।\nलप्ते :– क्वंचा दुने हाजाया द्य: ने तयेत ।\nत्वपुसा :– क्वंचाया म्हुतु प्वालय् त्वपुसा तयेगु धौभेग: बाय् चाया भारा ।\n४. प्वक दयेकेगु तरिका :\nप्वक दयेकेत हाजा क्व वयेकेमा: । थुकिया लागि हाजा क्वंचाय् तयेगु याइ । क्वंचा फोहरगु जुइ मज्यु । यच्चुसे च्वनेमाः । पाउँसे बाय् मेरा छं कथंया गन्ध दयेमज्यु । अथे जुइ धका: प्व: हाये न्ह्य : हे क्वंचा यच्चुक सिला: निभालय् पाइ । प्वः हाइ बलय् नं हाजा घ्व: खने धुन धायेव फोसी भ्वपुइका: क्वंचित नं हायेगु याइ । क्वंचा हाइबलय् क्वाक्क हायेमाः । हाये गा: मगाः स्वयेत क्वंच���य् लुसि दिका: स्वइ । लुसि पुत धायेव गाःगु याइ ।\nहाजा ख्वाउँल धायेव मना नचुसे च्वंका: हाजा वालेगु याइ । मना निगू कथंया दु । खायुगु व चाकुगु | मना तइबलय् थःपिनिगु स्वाद अनुसार तयेगु याइ । थ्वँ खाइके मा: सा खायुगु मनां वाली । चाकुके माः सा चाकुगुलिं वाली । सामान्य कथं छगः क्वंचित छपा माःधकाः धायेगु याः । छगः क्वंचा धका: फत्या जाकिया हाजायात कयातःगु दु । खायुगुलिं वाली बलय् धाःसा छपां तयेगु याइमखु । मना वाली बलय् दक्व उतिग्यंक वालेगु याइ । गनं न्यं गनं मन्यं याइमखु । न्यं मन्यं जुल धायेव प्वक गतिमलाय् यः ।\nहाजा वाली बलय् चिकुलां जूसा भचा लुमु लुमु धाःबलय् हे वाला: क्वचाय् तइ । बरखां धाःसा भचा ख्वाउँसे च्वंका जक याइ । हरेक क्वंचाय् फत्या जाकिया ज्वलं हाजा तइ । उति मग्यनी धकाः ग्वःगः क्वंचाया प्वः हायेगु खः वःगः क्वचिया हिसाबं जाकि फ्वइ बलय् हे हिसाव याना : फ्वयेगु याइ ।\nप्वक क्व वयेकेत भुना: वयेकेगु याइ । थुकिया लागि घायेम्व:, भांग्रा, काप: आदि क्वाइगु बस्तु छ्यली । बँ ख्वाउँसा बँय् भचा तफिक लाइ । हाजाय् द्यःने क्वंचा पतिकं हेंग्वाः छकु व ह्याउँगु मल्ता छगः तया: लप्ते छपातं त्वपुना: धौभ्यगः बाय् चाया भारा पुसा तइ । हैंग्वा: व मल्ता छाये तयेगु यात धयागु खँय् प्वक बांलाक क्व वइगु व छुं नं मभिंगुलिं असर मयायेमा धयागु धायेगु याः । थुकी छुं नं रसायनिक प्रक्रियाया लागि तयेगु यानातगु खःला थ्व छगू अनुसन्धानया बिषय हे तिनि ।\nथथे त्यानागु हाजा ९० घौ निसें बास वयेगु सुरु जुइ । १०० घाै दत धायेव प्वकया रुपय् परिनत जुइ । हाजा क्व वया: प्वकय् परिनत जुइ धुंकाः नं क्वाक्क भुनातये मज्यु । दोहरा क्व वये यः । थथे जुल धायेव प्वक नाया: थ्वँ वयेँ मजीयः । थथे मजुइकेत क्वंचाय् भुनातःगु चीकी । छब: चागु त्वपुसा छकुतिं जक त्वपुयातइ ।\n५. थ्वँया प्रकार :-\nथ्वँ यक्व कथंया दु । दक्वं थ्वँ जाकिं हे दयेकीगु खःसानं दयेकीगु तरिकाया भिन्नतां याना: थुकिया प्रकार नं यक्व कथंया दुगु खः । थ्वँ दयेकीगु तरिका थाय् कथं फरक जुइफु । येँय् छु थ्वँ गुकथं दयेकी व गज्याःगु कथं दयेकीगु थ्वँयात छु कथंया थ्वँ धाइ थुकिया बारे छक: दुवाले ।\nमूतिथ्वँ :– प्वकय् लः तया: दकलय् न्हापां म्वयातःगु थ्वँ । मेमेगु छुं नं कथंया ति ल्वाक मज्या:निगु थ्वँ । सवालय् चाकुसे च्वनी । पोष दइ । मचा बूपिंत थज्याःगु थ्व�� त्वंके बलय् दुरु यक्व वइ धाइ । अप्वः धाःसा त्वंके मज्यु । पुलां जूलिसे खाइया वइ ।\nअजिथ्वँ :– थ्वँ छगू तिथ्वँया प्रकार खः । मुक्कं मूति थ्वँ जक नं मखु ब:ता थें ज्याःगु थ्वँ नं मखु । मूति थ्वँय् निक: स्वक:या पतकय् वयागु थ्वँ मात्रा मिलय् यानाः ल्वाकछ्यानातःगु छथी थ्वँ । थुकिया सवा: चाकु चाकु खायु खायु धया: सवाः वइ । अल्कोहलया मात्रा यक्व दइ । थ्व थ्वँ त्वने बलय् प्वाथय् वाइँया व: थें जुइ । यल धका: अप्वः त्वने मज्यु । लगय् जुइ यः ।\nतिथ्वँ :– क: पू मदयेक दयेकातःगु थ्वँ । ल: थें तरल यानाः दयेकातःगु न्ह्यागु थ्वँयात नं तिथ्वँ धाइ ।\nभाैथ्वँ :– प्वकय् वयागु थ्वँ हानं मेगु प्वकय् तयाः दयेकातःगु छथी थ्वँ । छगलं मेगु प्वकय् न्ह्याकी बलय् म्हव:तिं नं निगः मखुसा स्वंग: प्यंगलय् तक नं न्ह्याकेगु याइ । थथे न्ह्याकीगु यात येँय् “था” धाइगु चलन दु । ग्व:गः प्वकय् न्ह्याकल वःथा धायेगु याइ । थज्याःगु थ्वँ दयेकेत साधारण थ्वँ दयेकेत प्वकय् लः तइबलय् सिकं खुमनां निसें फछिया ल्याखं अप्वः तयेगु याइ । दोश्रो थां निसें प्यमानां निसें खुमाना तक जक अप्वः तइ । थथे याइगु हुनि प्वकं भचा भचा ल: त्वनीगुलिं खः ।\nभौथ्वँ यक्व दयेकी मखु । फत्या निफां निसें निफात्या स्वफाति दयेक जक दयेकी । थ्व थ्वँ चाकुसे च्वनी । मिश्री कारा त्वने बलय् थें जुइ । त्वना: म्हुतु च्वला मछ्वः तले म्हुतुसि नापं काच्या काच्या जुयाच्वनी । पोष यक्व दइ । थथे पोष यक्व दइगु जूसां अप्वः त्वने मज्यु । चकंत्या बामाना तक जक पचय् याये अ: पुइ । थ्व थ्वँ त्वनाः पचय् मजूतले मेगु छुं कथंया अल्कोहल सेबन याये मज्यू । सेवन यात धाःसा भा:पी हे मफयेक लगय् जुइ यः ।\nभ्याभरथ्वँ :- प्वकय् छक्वलं ल: तया: प्वकया क:नापं ल्वाकछ्याना: छ्वालुक दयेकातःगु थ्वँ । प्वकया क:नापं त्वनाछ्वइगु थ्वँ । थज्याःगु थ्वँ न्हूनि बलय् चाकुसे च्वंसां पुलां जुयावं लिसे खाइसे च्वनी । थज्यागु थ्वँय् तिथ्वँ दयेकी बलय् थें क्वंचाय् कः ल्यनी मखु ।\nबःताथ्वँ :– प्वकय् थ्वँया सवा: मदये धुंकाः नं ल: तयाः दयेकातःगु थ्वँ । सवाः मसाय् धुंकूगु थ्वँ ।\nभुतिक्वथ्वँ :– यक्व पुलां जुइ धुंकूगु सवा: मदये धुंकूगु थ्वँय् क्वसिनाः च्वंगु थ्वँ । सवालय् पाउँसे उसुसे च्वनी । येँय् गुलि गुलिसिनं भुतिक्व केँ धकाः केँ खुना: नं नयेगु याः ।\nप्या: थ्वँ :– प्वकय् प्वक ग्यछि लः व ब��ि तया: दयेकातःगु थ्वँ । मात्रा मिलय् यानाः किमना, छ्वकमना व पामना नं तयेगु याइ । थज्याःगु थ्वँ सामाज्या धुं धुं चिकुलाया बखतय् दयेकेगु याइ । गुलि गुलिसिनं बजि चुं ल्हुया नं तयेगु याः । लः तया: छवा: दतकि जक पाकय् जुइ । थ्व थ्वँ छक: क्वकाये धुंकल धायेव न्हिं न्हिं बाय् छन्हु अतः संकाबी मा: । मखुसा फ्वसा वेय यः पुलां जूसां खाइ खाइ चाकु चाकु धाया: सवा: सानाच्वनी । ता बित धायेव धाःसा खाइसे च्वनी ।\nब्य:याथ्वँ :– चिकुलां दयेका तइगु थ्वँ । थ्व थ्वँ च्वापुति ल्वाकज्याःगु लखय् दयेकेमाः धयागु मान्यता दु । अथे जुयाः थ्व थ्वँ दयेकेत पुस महिनाय् दयेकेगु याइ । थ्व थ्वँ दयेकेत प्वक छब: बजि छब: व छ्वकमना सालुक छबःचा यानाः ब: ब: यानाः क्वंचा बाय् त्यपय् स्वथना तयेगु याइ । लः तइमखु । थलय् जायेक तया: लप्ते छपातं त्वपुइ । म्हतुप्वालय् चा भाराया पुसा तया: सास: मज्वयेक सियूचा बाय् चां इला: तयातइ । थ्वँया आबश्यक जुल धायेव प्वक लिकया: माः कथं लः तयाः थ्वँ दयेकी । थ्व थ्वँ छक: क्वकाये धुंकाः हानं लिपायात तयातये धकाः तयेमज्यु । क्वकाये धुंकलकि धुंकलं यायेमाः । अथे जुयाः थ्व थ्वँ आकासया भरय् वा पीमाली बलय्यात अप्वः ज्या कायेगु याइ ।\nथ्व थ्वँ दयेकेत गुलिगुलिसिनं प्वकया ग्यछि बजि व मात्रा मिलय् याना: छ्वकमना तया: न्हापा हे ल: नापं तया: नं दयेका तयेगु याः । थथे याइगुली नं सास: ( फय्) मज्वयेक पुसा तया: चां इलातयेगु याइ ।\n६. गज्याःगु थ्वँ दयेकेत छु जाकि छ्यली :-\nथ्वँ दयेकेत जाकि मदयेक मगाःसां दक्व कथंया जाकिं थ्वँ दयेकी मखु । थीथी कथंया थ्वँ दयेकेत थीथी कथंया जाकि छ्यलेगु याइ । थ्व खँ जाकिया गुण व थ्वँया सवाखय् भर परय् जुइ ।\nतिथ्वँ :– तिथ्वँ दयेकेत थ्वँ अप्वः लुइगु जाकिं दयेकेगु याइ । थज्याःगु जाकी पुवा न्ह्य:ने लाः वः । पुवाय् नं ग्वःवा जातया पुवा यक्व बांलाः धायेगु याः । थुकीया तिथ्वँ भतीचा हेंगले मिंगले चिना: स्वये हे बांलासे च्वनी सवाखय् नं खाइ खाइ चाकु चाकु धाइ ।\nतिथ्वँ दयेकेत तायेसिवा व चिनिया मार्सिवाया जाकि नं छ्यलेगु याः । थुकिया थ्वँ सवाखय् चाकुसे च्वनी । थ्वँ धाःसा यक्व लुइ मखु । थ्वँ नं यक्व लुइगु व चाकुसे नं च्वंकेया नितिं प्वः हाइ बलय् हे पुवाया जाकी चिनिया मार्सि बाय् तायेसिवा जाकि भचा भचा ल्वाकछ्याना: नं तिथ्वँ दयेकेगु याः ।\nभ्याभरथ्वँ :– भ्याभरथ्वँ दयेकेत प���वाया जाकियात बांलाः तायेकातःगु दु । थुकी नं पुनवा पुवाया जाकि यक्व बांलाः धाइ । थुकिया कःपू चिचिचा पु जुयाः पुचा पुचा लाना : लेहेँ पुयाच्वनीगु खनी बलय् स्वये हे साइख्वा: वइ । थुकिया थ्वँ चाकु चाकु धाइ । यक्व चाकुके माःसा प्व: हाइबलय् हे चिनियामार्सि बाय् तायेसिवाया जाकि भचा ल्वाकछ्यायेगु याइ ।\nभ्याभरथ्वँ दयेकेत तायेसिवा व चिनियामार्सिवाया जाकि नं छ्यलेगु याः । थुकिया थ्वँय् कःपू भचा तत: पू पुया छेंक च्वं थें च्वनी । थ्वँ भचा बुलु थें खनेदइ । थ्वँ धाःसा चाकुसे च्वनी ।\nप्या:थ्वँ व ब्य:याथ्वँ :– थ्व निगुलिं प्रकारया थ्वँ हाकुवा बाय् फ्वलवाया जाकिं दयेकेगु याइ । प्या:थ्वँ व ब्यःयाथ्वँया उन ( रंग ) सियू सियू हेँहेँ धाइ । थज्याःगु रंगया जुल धायेव स्वये हे साइख्वा: वइ । तुयूगु रंग जुल धायेव उलि बांला: तायेकी मखु । थुकी तइगु बजि नं फ्वलवा बाय् हाकुवां हे दयेकेगु याइ ।\nच्वय् न्ह्यथनागु जाकि बाहेक स्वलामार्सि, बिगिंचा, दुराचा आदि वाया जाकिं नं थ्व दयेकेगु याः । थज्याःगु जाकिं दयेकागु थ्वँया गुण गुलि दयेमाःगु खः उलि दइमखु । सवाखय् फाकु फाकु खख: धाइ । थज्याःगु जाकिं थ्वँ दयेकेगु धयागु सिमा दमुथाय् थासय् अल:मा नं सिमा धाये थें जक खः । मार्सि व मसीनु वाया जाकिं धाःसा थ्वँ दयेकेगु याइमखु ।\nतर आ:या अबस्थाय् रैथाने जातया वा पीगु म्ह्व: जुजुं वनाच्वंगुया हुनिं च्वय् धयाथें ज्याःगु जाकिं थ्वँ दयेकेगु ज्या दिनावनाच्वंगु दु । न्हू न्हूगु जातया जाकिं थाय् कयाहये धुंकूगु दु । थुकी ताइचिन जातया जाकि दकले न्ह्य:ने लाः वयाच्वंगु दु ।\n७. लिखँ :-\nस्वनिगःया नेवा: तय्के थ्वँ दयेकेगु कला यक्व न्ह्यवं निसें हे बिकास जुइ धुंकूगु खनेदु । थीथी ख्यलय् थुकिया छ्यलाबुलां थ्वँ खँयात यचुक क्यनाच्वंगु दु । थ्वँ दयेकेत माःगु साधन श्रोत दक्वं थः पिन्थाय् हे उपलब्ध जूगुहे छ्यलातःगु दु । सामाजिक ख्यलय् जक मखु सांस्कृतिक ख्यलय् नं थ्वँया छ्यलाबुला दयाच्वंगु दु । उकथं हे धार्मिक ख्यलय् नं थ्वँया महत्वपूर्ण भूमिका दयेगु याः । नेवाःतय् थीथी जात्रा पर्बय् हुइकीगु थीथी कथंया देबी प्याखनय् गाछें खुया अजिमां थ्वँ दयेकीगुलि थ्व खँ यात पुस्ति याः ।\nथ्वँ दयेकेगु कला जक मखु थीथी कथंया थ्वँ दयेकेगु कला नं सयेका तये धुंकूगु दु । जाकिया गुणयात मुल्यांकन याना : गज्याःगु जाकिं ग��कथंया थ्वँ दयेके बलय् छु जुइ धयागु खँ नं बांलाक सीकातःगु खनेदु । थ्वँया गुणयात नं थुइका: गज्याःगु थ्वँ गुकथं छ्यले बलय् उपयुक्त जुइ उकियात नं थुइकातःगु खनेदु । थ्व हिसावं स्वये बलय् झी पूर्खापिसं थ्वँयात गलत धंगं छ्यली धकाः नं सतर्क व सुसुचित यानातःगु दु धायेमाः ।","num_words":3226,"character_repetition_ratio":0.056,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.411,"stopwords_ratio":0.015,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":94957.8,"cluster_detection":-1}
+{"text":"चंद्रपूर तालुका | वरोरा तालुका | भद्रावती तालुका | चिमूर तालुका | नागभीड तालुका | ब्रह्मपुरी तालुका | सिंदेवाही तालुका | मूल तालुका | गोंडपिपरी तालुका | पोंभुर्णा तालुका | सावली तालुका | राजुरा तालुका | कोरपना तालुका | जिवती तालुका | बल्लारपूर तालुका","num_words":60,"character_repetition_ratio":0.183,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.444,"stopwords_ratio":0.0,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.429,"perplexity_score":136079.8,"cluster_detection":-1}
+{"text":"थ्व जिल्ला भारतया प्रायद्वीपिय खण्डय् लाःगु राज्य आन्ध्रप्रदेशया गुन्टूर जिल्लाय् ला। थ्व जिल्लाया गां थ्व कथं दु-\nकर्लपालेम्, कर्लपालेम् मण्डल\nयाजलि, कर्लपालेम् मण्डल\nबुद्धाम्, कर्लपालेम् मण्डल\nगणपवरम्, कर्लपालेम् मण्डल\nपेरलि, कर्लपालेम् मण्डल\nचिंतायपालेम्, कर्लपालेम् मण्डल\nपेद गॊल्लपालेम्, कर्लपालेम् मण्डल\nभाषा[सम्पादन]\nथ्व थासय् छ्यलिगु मू भाय् तेलुगु भाषा ख। तेलुगु बाहेक थन अंग्रेजी, हिन्दी आदि भाय् नं छ्येलिगु खने दु।\nलिधंसा[सम्पादन]\nपिनेया स्वापू[सम्पादन]\nआन्ध्रप्रदेश सरकारया वेबथाय्\nv\nt\ne\nगुन्टूर जिल्लाया मण्डल\nमाचेर्ल मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · रेंटचिंतल मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · गुरजाल मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · दाचेपल्लि मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · माचवरम् मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · बेल्लंकोण्ड मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · अच्चंपेट मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · क्रोसूरु मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · अमरावति मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · तुल्लूरु मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · ताडेपल्लि मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · मंगलगिरि मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · ताडिकोण्ड मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · पेदकूरपाडु मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · सत्तेनपल्लि मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · राजुपालेम् मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · पिडुगुराल्ल मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · कारंपूडि मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · दुर्गि मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · वेल्दुर्ति मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · बोल्लपल्लि मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · नकरिकल्लु मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · मुप्पाल्ल मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · फिरंगिपुरम् मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · मेडिकोंडूरु मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · गुंटूरु मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · पेदकाकानि मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · दुग्गिराल मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · कोल्लिपर मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · कोल्लूरु मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · वेमूरु मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · तेनालि मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · चुंडूरु मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · चेब्रोलु मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · वट्टिचेरुकूरु मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · प्रत्तिपाडु मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · यड्लपाडु मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · नादेंड्ल मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · नरसरावुपेट मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · रोपिचेर्ल मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · ईपूरु मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · शावल्यापुरम् मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · विनुकोण्ड मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · नूजेंड्ल मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · चिलकलूरिपेट मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · पेदनंदिपाडु मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · काकुमानु मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · पोन्नूरु मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · अमृतलूरु मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · चेरुकुपल्लि मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · भट्टिप्रोलु मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · रेपल्ले मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · नगरम् मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · निजांपट्नम् मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · पिट्टलवानिपालेम् मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · कर्लपालेम् मण्डल, गुन्टूर जिल्ला · बापट्ल मण्डल, गुन्टूर जिल्ला\nRetrieved from \"https:\/\/new.wikipedia.org\/w\/index.php?title=कर्लपालेम्_मण्डल,_गुन्टूर_जिल्ला&oldid=809093\"\nपुचतः:\nArticles containing potentially dated statements from 2001\nAll articles containing potentially dated statements\nगुन्टूर जिल्लाया मण्डल\nकर्लपालेम् मण्डल, गुन्टूर जिल्ला\nThis page was last edited on १४ मे २०१४, at १८:२१.\nText is available under the Creative Commons Attribution-ShareAlike License; additional terms may apply. See Terms of Use for details.","num_words":555,"character_repetition_ratio":0.396,"word_repetition_ratio":0.007,"special_characters_ratio":0.364,"stopwords_ratio":0.002,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.991,"perplexity_score":45283.6,"cluster_detection":-1}
+{"text":"गंगा खुसि | यमुना खुसि | ब्रम्हपुत्र खुसि | बेतवा खुसि | नर्मदा खुसि | गोदावरी खुसि | कावेरी खुसि | गंडक खुसि | कोशी खुसि | बागमती खुसि | सरयू खुसि | रावी खुसि | व्यास खुसि | सतलज खुसि | खडकई खुसि | सुवर्णरेखा खुसि | क्षिप्रा खुसि | हुगली खुसि | सोन खुसि | दामोदर खुसि | केन खुसि","num_words":71,"character_repetition_ratio":0.015,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.398,"stopwords_ratio":0.014,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.357,"perplexity_score":262170.5,"cluster_detection":-1}
+{"text":"शनिवाःया तःभुखाचं येँया लाय्कूली तच्वःगु ल��च्वः लाकूगु दु । थनया सांस्कृतिक सम्पदात फुक्क धयाथे क्षतिग्रस्त जूगु दु ।","num_words":29,"character_repetition_ratio":0.0,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.333,"stopwords_ratio":0.069,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":91748.2,"cluster_detection":-1}
+{"text":"चेक गणतन्त्र (चेक : Česká republika वा Česko ) युरोप महाद्वीपय्‌ दूगु छगु देय्‌ ख। थुकिया उत्तर पूर्वी सीमाय्‌ पोल्यान्ड, पश्चिमी सीमाय्‌ जर्मनी, दक्षिणय्‌ अस्ट्रिया व पूर्वय्‌ स्लोभाकिया दु। थुकिया राजधानी प्राग ख। थ्व देय्‌या मू व राजभाषा चेक भाषा ख।\nभूगोल[सम्पादन]\nचेक गणतन्त्र मध्य युरोपय्‌ ला। थ्व छगु भूपरिवेष्ठित देय्‌ ख। थुकिया सीमा पोल्यान्द, जर्मनी, अस्ट्रिया व स्लोभाकियानाप स्वा। थुकिया स्वंगु मू भाग बोहिमिया, मोराभिया व साइलीसिया ख। राष्ट्रया कुल क्षेत्रफल 30,450 वर्ग माइल दु, गुकिलि 20,367 वर्ग माइल बोहीमियाय्‌ ला। देय्‌या राजधानी प्राग मध्य बोहीमियाय्‌ ला।[१]\nजनसंख्या[सम्पादन]\nसन् 2009या तथ्यांक अनुसार देय्‌या जनसंख्या 1 कोटी 2 लखः दु। साक्षरता दर 99.8% दु। जनसंख्याय्‌ 94% मनु चेक, 3% स्लोभाक, 0.6% पोलिश, 0.5% जर्मन, 0.4% युक्रेनियन, व 0.2% हंगेरियन दु। थ्व नापं देशय्‌ रोमा व भियतनामी मनु नं दु। राष्ट्र युरोपया दकले म्हो धार्मिक देशय्‌ छगु ख, 40% मनुतायेसं थःइत नास्तिक, गैर-धार्मिक वा अग्नोस्तिक धाइ।[२]\nअर्थव्यवस्था[सम्पादन]\nसन् 2008स चेक गणतन्त्रया कुल ग्राहस्थ उत्पाद 217 बिलियन डलर (217 अर्ब डलर) दु।[३]\nसरकार[सम्पादन]\nचेक गणराज्य छगु संसदीय गणतन्त्र ख। थ्व राष्ट्र चेकोस्लोभाकियाया विभाजनय्‌ 1 ज्यानुवरी 1993खुनु पलिस्था जूगु ख।[४] राष्ट्रया संसदं द्विसदनात्मक प्रणालीइ ज्या याइ। क्वय्‌या सदनय्‌ 200 सदस्य दइ धाःसा च्वय्‌या सदनय्‌ 81 सदस्य।[५] क्वय्‌या सदनया सदस्यतयेगु चुनाव 4 दँया कार्यकालया निंतिं 14 जिल्लाय्‌ जुइ। च्वय्‌या सदन अमेरिकी सेनेटय्‌ आधारित दु, व थुकिया 1\/3 सदस्यतयेगु चुनाव 2 दँय्‌ 6 दँया कार्यकालया निंतिं जुइ। च्वय्‌या सदनया सदस्यता सुं नं 40 दँ स्वया थं नागरिकं कायेफु। सदस्यताया निंतिं उम्मेदवारं चुनावय्‌ बच्छि स्वया अप्व मत कायेफे मा।[६]\nअन्तराष्ट्रिय सम्बन्ध[सम्पादन]\nचेक गणतन्त्र संयुक्त राष्ट्र संघ, युरोपियन युनियन, व नेटोया सदस्य ख।[७]\nलिधंसा[सम्पादन]\n↑ महोनी 2011, p. 2.\n↑ महोनी 2011, p. 3-4.\n↑ महोनी 2011, p. 5.\n↑ महोनी 2011, p. 6.\n↑ महोनी 2011, p. 7.\n↑ महोनी 2011, p. 7-8.\n↑ महोनी 2011, p. 8.\nग्रन्थ धलः[सम्पादन]\nमहोनी, विलियम एम॰ (2011). The History of the Czech Republic and Slovakia (in en). ABC-CLIO. Retrieved on 27 अक्टूबर 2012.\nTemplate:युरोप\nविकिमिडिया मंका य् थ्व विषय नाप स्वापु दुगु मिडिया दु: Czech Republic\nRetrieved from \"https:\/\/new.wikipedia.org\/w\/index.php?title=चेक_गणतन्त्र&oldid=840166\"\nपुच:\nयुरोपया देय्‌\nThis page was last edited on १ अप्रिल २०१५, at ०५:५४.\nText is available under the Creative Commons Attribution-ShareAlike License; additional terms may apply. See Terms of Use for details.","num_words":555,"character_repetition_ratio":0.073,"word_repetition_ratio":0.048,"special_characters_ratio":0.404,"stopwords_ratio":0.0,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":31120.5,"cluster_detection":-1}
+{"text":"नेवाःतय्गु म्हसीका धयागु हे इमिगु भाषा, संस्कृति, जात्रा, नखःचखः खः । थुमिगु मौलिक सम्पदाया कारणं हे विश्वय् नेपाःया म्हसिका बिस्कं जुयाच्वंगु दु । थज्याःगु जात्रा, नखः स्वयेगु निंतिं हे नं आपालं पर्यटकत नेपाः दुहां वयेगु यानाच्वंगु दु । विश्व सम्पदाया धलखय् बागू दर्जनं मल्याक थुज्याःगु सम्पदा स्वनिगः दुने लानाच्वंगु खं झी पुर्खात गुलित सम्पदाप्रेमी खः धयागु यच्चुक सी दइ ।\nमल्ल जुजुपिनिगु पालय् तक थज्याःगु सम्पदाया निर्माण व पुनर्निर्माण जुजुपिं थः स्वय्म हे न्ह्यचिलाः यायेगु यानावयाच्वंगु खः । ख्वपया जुजु भूपितिन्द्र मल्लं न्यातपौ देगः दयेकूगु इलय् थः हे ज्यामिकथं ज्या यानाजूगु इतिहास नं झीगु न्ह्यःने दु । उकथं हे यलया लाय्कु दुनेया कृष्ण मन्दीर, येँया हनुमानध्वाखा निर्माणय् थुपिं मल्ल जुजुपिनिगु आपालं योगदान दु ।\nतर गबलें निसें स्वनिगःयात पृथ्वीनारायण शाहं थःगु ल्हातय् लाकल, उगु ई लिपा थज्याःगु सम्पदा निर्माणया इतिहास खंकेमफु । अझ लिपा वनाः राणाकालीन इलय् व शाह जुजुतय्सं थज्याःगु सम्पदाया दोहन यायेगु व कमे यानाः नयेगु ज्याभःकथं जक छ्यलाच्वंगु खनेदु । थुमिगु राज्य शासनया इलय् न्हूगु सम्पदा निर्माणया ला छु खँ, पुनर्निर्माणय् तकं राज्यं वास्ता तयेगु मयाः ।\nनेपालय् ब्वःगु निगू वि.सं. १९९० व २०७२ सालया तःभुखाय् लिपा आपालं सम्पदात नष्ट जूगु इतिहास दु । थज्याःगु सम्पदा भुखाचं थुनाबिलसा थुकिया पुनर्निर्माणय् न्हापाया मौलिक स्वरुप स्वयां फरक कथं दयेकूगु, न्हापा स्वतँ जाःगु देगः लिपा छतँ जक याना दयेकूगु इतिहास दु । अझ गुलिखे सम्पदा नष्ट जूगुयात पुनर्निर्माण हे मयासें न्हूगु स्वरुपया भवन निर्माण यानातःगु खंके फइ ।\nस्मारक ऐनकथं छुं नं सम्पदा क्षेत्र दुने गुगुं नं कथंया विज्ञापन यायेगु वा जात्रा, सम्पदालिसे स्वानाच्वंगु सुचं तयेमदु धयागु नियम दु । तर आःया इलय् गद्दी बैठकय् गुगुंकथं जात्राया इलय् गंल्वय्या विज्ञापन यायेगु ज्या सरकारं यात थ्व सरासर सम्पदा संरक्षण व स्मारक संरक्षणया विपरित खः । थ्व नं राज्यपाखें सम्पदायात दोहन यायेगु ज्या जूगु दु ।\nहनुमानध्वाखा लागाया वसन्तपूया गद्दी बैठक भवन, न्हूसतकया विहार स्यंका छ्वःगु थुकिया दसि खः । नेपाःया सम्पदात संरक्षण मयाःगु अनेक दसित दु । पंचायतकालीन इलय् थुकिया मौलिक स्वरुपयात स्यंकाः न्हूगु रुप बिउगु दु । सम्पदाया प्रचार यानाः हे आपालं पर्यटक दुकायेगु ज्या जुल, तर पर्यटकपाखें जूगु आम्दानी तकं सम्पदा संरक्षणयात छ्यलेगु मयासे मात्र दोहन यायेगु ज्या जक जुल ।\nनेवाः पुर्खातय्सं सम्पदा संरक्षणया निंतिं तयातःगु आयस्ताया बुँ सरकारीकरण यानाः नीजि क्षेत्रं जुइगु सम्पदा संरक्षणयात तकं हानी नोक्सानी यायेगु, तिबः मबिइगु व थुपिं फुक्क थनया आदिवासी नेवाःतय्गु चिं कथं कयाः थुकियात न्हंका हे छ्वयेगु ज्या याःगु खनेदु ।\nपंचायती सरकारया इलय् पिने ब्वयेकथं सम्पदा संरक्षणया निंतिं अनेक ऐन कानून नं दयेकातःगु खनेदु, तर थज्याःगु कानून लागू यायेगु स्वयां क्यनेगु निंतिं हे जक जूगु व प्रभावशाली मनूतय्गु निंतिं थुकिं थिइ मफूगु खँ नं आः इतिहास जुइधुंकल । नेवाःतय्गु सम्पदा व थ्व लिसे स्वानाच्वंगु जात्रा नखः आः नं आकर्षणया विषय जुयाच्वंगु दु ।\nथज्याःगु जात्रा स्वयेत हे जक नं विदेशी पर्यटकत नेपाः दुहां वयाच्वंगु दु । थज्याःगु हे सम्पदा न्ह्यब्वयाः सरकारीस्तरं पर्यटकतय्त आकर्षित यायेगु निंतिं देश विदेशय् प्रचार प्रसार नं यानावयाच्वंगु दु । स्वनिगः दुनेया सम्पदा नेवाः पुर्खातय्सं निर्माण यानातःगु कारणं थुकिया संरक्षणया निंतिं सरकारी नीति नियम अनुकुल मजूसां थनया रैथाने मनूतय्सं थुकियात न्ह्याका हे च्वंगु दु ।\nछुं दँ न्ह्यः येँयाःया इलय् इन्द्रजात्राय् जुइगु कुमारी जात्रायात प्रत्यक्ष असर लाइकथं निर्णय सरकारपाखें जूगु इलय् सकल स्थानीयवासीत जानाः सरकारी निर्णयया विरुद्ध छप्पँ छधी जुयाः विरोध याःगु खः । अन्तत सरकारं पुलिं चुयाः जात्रा हनेत माःगु फुक्क सुविधा राज्यपाखें बीगु निर्णय याःगु खः । तर ई न्ह्यावंलिसे हाकनं सम्पदा संरक्षणयात स्वयेगु थुमिगु मिखा हिलावंगु खः ।\nथुगु दँय् येँयाःया इलय् छगू मू आकर्षक जुयाच्वंगु ‘दशअवतार’या प्याखं क्यनेगु ज्या बन्द जूगु दु । थ्व मेता कारणं मखसे उकथं प्याखं क्यनीपिंत बीमाःगु सुविधा सरकारपाखें उपलब्ध मजूगु कारणं खः । थुगु प्याखं इन्द्रजात्राया इलय् अर्थ अभावया कारणं दिकेमालेफु धकाः जात्रा शुरु जुइन्ह्यः हे सम्बन्धित मनूतय्सं तःथाय् सः तयेगु ज्या याःगु खःसां सम्बन्धित जिम्मेवार मनूतय्गु उदासिनताया कारणं समस्या ज्यंकेगु ज्या मजुल ।\nअन्ततः ‘दशअवतार’ क्यनेगु ज्या दित । थथे इन्द्रजात्रायात प्रत्यक्षकथं असर लाकेगु ज्या सरकारी निकायपाखें जूगु दु । थ्व नं थुमिसं सम्पदा संरक्षणपाखे यानाच्वंगु बेवास्ताया नमूना खः । सम्पदायात राज्यपाखें दोहन जुयाच्वंगुया मेगु प्रत्यक्ष दृष्य नेपाः सरकारपाखें सम्पदा क्षेत्रय् जक मखु, सम्पदा स्मारक गद्दी बैठकय् विज्ञापन न्ह्यब्वयेगु ज्यां याःगु दु ।\nस्मारक ऐनकथं छुं नं सम्पदा क्षेत्र दुने गुगुं नं कथंया विज्ञापन वा जात्रा, सम्पदालिसे स्वानाच्वंगु सुचं तयेमदु धयागु नियम दु । तर आःया इलय् गद्दी बैठकय् गुगुंकथं जात्राया इलय् गंल्वय्या विज्ञापन यायेगु ज्या सरकारं यात थ्व सरासर सम्पदा संरक्षण व स्मारक संरक्षणया विपरित खः । थ्व नं राज्यपाखें सम्पदायात दोहन यायेगु ज्या जूगु दु ।\nझी नेवाःत दुने थौंकन्हय्या इलय् आपालं सम्पदाप्रेमीतय्गु अस्तित्व खनेदयाच्वंगु दु । थुमिसं सम्पदा संरक्षणया निंतिं ज्यान हे पाये धकाः तकं उद्घोष यायेगु यानाच्वंगु दु । तर सरकारपाखें थुकथं जानाजान जुयाच्वंगु सम्पदाया दोहनयात तकं मखनीगु वा मखंपहः यायेगु ज्यां थज्याःपिं मनूतय्गु नियतिइ शंका वनीगु स्वाभाविक खः ।\nथज्याःकथं स्मारकयात हे छ्यलाः येँयाःया इलय् सरकारं सम्पदाया दोहन याःगुयात सकल सम्पदाप्रेमीतय्सं थःपिनिगु बिचाः पितबीमाःगु अपरिहार्यता दु । थज्याःगु गैरकानूनी ज्याय् सरोकार मक्यन धाःसा राज्यपाखें जुयाच्वंगु सम्पदाया दोहन अझ भयानक जुयावइगु खँय् सकसिनं होस यायेमाः ।","num_words":1153,"character_repetition_ratio":0.069,"word_repetition_ratio":0.1,"special_characters_ratio":0.361,"stopwords_ratio":0.014,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.998,"perplexity_score":99646.5,"cluster_detection":-1}